Cuộc thi múa lân toàn quốc lần đầu tiên được tổ chức tại Cabramatta hôm chủ nhật 28 tháng 9, quy tụ 19 đội thi đến từ khắp các tiểu bang, từ NSW, Victoria, Queensland đến Tây Úc – tạo nên một sân chơi sôi động, đầy màu sắc truyền thống xen lẫn sáng tạo đương đại.
Và đằng sau những cú nhảy điêu luyện, những nhịp trống lân rộn ràng là cả một thế giới về cách kể chuyện, biểu tượng văn hóa, kỹ thuật võ thuật tinh tế, và cả tinh thần gắn kết xã hội.
Múa lân không chỉ có kỹ thuật điêu luyện
Homan Leung, Trưởng ban giám khảo, chia sẻ rằng đánh giá một tiết mục múa lân đòi hỏi quan sát từ nhiều yếu tố:
“Không có yếu tố nào là quan trọng nhất – bạn phải nhìn tổng thể. Không chỉ là cách nhảy, mà còn cả âm nhạc, nhịp trống, cách đội lân di chuyển nhịp nhàng, tạo thành một thể thống nhất. Con lân phải thật sống động, không được để lộ đầu người hay tay chân.”
“Múa lân có nguồn gốc từ võ thuật, nên từng động tác đều phải tuân thủ các thế tấn căn bản.”
Không chỉ kỹ thuật, tinh thần tôn trọng và thái độ biểu diễn cũng được chấm điểm. Giám khảo Kelvin Tran chia sẻ:
“Ngay từ khi bước vào sân, đội lân đã được chấm điểm – thái độ, sự tôn trọng và phong cách trình diễn đều rất quan trọng.”
Đằng sau mỗi cú bật nhảy hay chuyển động đồng bộ là sự kết hợp giữa kỷ luật, âm nhạc và tinh thần đồng đội. Và khi nhạc vang lên, người chấm điểm quan sát từng nhịp khớp giữa tiếng trống, chuyển động, và cả biểu cảm của lân:
“Chúng tôi quan sát cách âm nhạc được đồng bộ với màn múa, cách con lân di chuyển và thể hiện bản thân. Điều chúng tôi thật sự tìm kiếm là cách màn trình diễn xây dựng câu chuyện, truyền tải cảm xúc và kể một câu chuyện đến khán giả.
Và trong quá trình theo dõi, chúng tôi cũng đánh giá xem họ có kỹ thuật hay không, có sự linh hoạt, khéo léo và tính biểu diễn nhào lộn hay không. Chúng tôi cũng xem xét việc trừ điểm nếu họ mắc lỗi — chẳng hạn như bước chân bị lệch, mất thăng bằng hay vấp ngã. Những lỗi đó sẽ bị trừ điểm theo tiêu chí chấm thi mà chúng tôi được quy định.”
Lần đầu tiên tổ chức, nhưng giải đấu cho thấy trình độ múa lân tại Úc đang phát triển mạnh, đặc biệt khi Úc là một quốc gia đa văn hóa nên cũng đòi hỏi sự phát triển của múa lân cần kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và yếu tố sân khấu hiện đại:
“Bây giờ, bạn có thể thấy mọi người đang dựng cây, tạo hình núi — những ngọn núi lửa nhân tạo và các yếu tố khác — bằng cách sử dụng máy tạo khói. Tất cả những điều đó góp phần làm cho màn trình diễn thêm sinh động.”
Khi lân kể chuyện Tôn Ngộ Không
Với đa số mọi người khi xem múa lân, nhất là đối với trẻ em, chúng ta thường bị thu hút bởi sự rộn ràng vui tươi của nhịp trống, và thán phục với kỹ năng nhào lộn và nhảy cao của các con lân, nhưng không mấy người biết rằng mỗi tiết mục là một câu chuyện, thường xoay quanh hành trình vượt chướng ngại vật để đạt được những điều tốt lành, biểu tượng sự kiên trì và vượt khó, tinh thần không lùi bước – điều khiến múa lân vượt ra khỏi tính biểu diễn, trở thành bài học văn hóa và đạo đức.
Kelvin Tran, giám khảo chấm điểm, cho biết:
Với một bài biểu diễn truyền thống, cụ thể là tiết mục trên mặt đất, cốt truyện chung thường xoay quanh việc con lân vượt qua một chướng ngại vật nào đó để hái “thanh” (qing) – tức là nghi thức “hái lộc”. Đây là cốt truyện cơ bản nhất mà một bài biểu diễn cần thể hiện, hoặc sư tử phải hoàn thành một mục tiêu cụ thể nào đó.
Adelene Pham, đội trưởng đội Qing Fong Dragon & Lion Dance cho biết:
“Một trong những chủ đề chính mà chúng tôi tập trung trong các bài biểu diễn là ý chí kiên cường và khả năng vượt qua thử thách. Vì vậy, bạn sẽ thấy trong nhiều tiết mục, sư tử thường phải vượt qua nhiều chướng ngại vật khác nhau để đạt được mục tiêu — điều đó tượng trưng cho sự bền bỉ và tinh thần vượt khó.”
Đội Chinese Masonic Society Melbourne còn tạo nên một tiết mục lấy cảm hứng từ Tây Du Ký, khi sư tử hóa thân thành Tôn Ngộ Không. Lúc này, âm nhạc chính là ngôn ngữ của cảm xúc, thể hiện niềm vui, sợ hãi, tự hào – giúp khán giả không chỉ xem mà còn cảm được tâm hồn của lân.
Brendon Lai, người cầm đầu sư tử, giải thích về tiết mục của họ:
“Con sư tử của chúng tôi sẽ là Tôn Ngộ Không... Vì vậy, phần nhạc sẽ được thể hiện theo cảm xúc của nhân vật – nếu nhạc chơi nhẹ nhàng, trầm lắng, sư tử sẽ tỏ ra hơi lo lắng... Còn khi nhạc vang lên mạnh mẽ hơn, sư tử sẽ trở nên kiêu hãnh, đầy năng lượng và sinh khí.”
Đội Chinese Masonic Society Melbourne (SBS)
Không chỉ là một bộ môn nghệ thuật, múa lân còn là công cụ giáo dục và là sợi dây gắn kết xã hội. Các bạn trẻ cho biết họ phát triển bản than nhờ rèn luyện được tính kỷ luật, tinh thần đồng đội, và thêm yêu văn hóa truyền thống.
Adelene kể lại hành trình của chính mình:
“Tôi nghĩ múa lân thực sự rất tốt trong việc giúp bạn phát triển những kết nối sâu sắc với mọi người, không chỉ trong đội của mình mà còn với các đội khác. Cái định kiến rằng múa lân chỉ là trò chơi đã rất xưa cũ. Ngày nay, múa lân đã tạo nên một cộng đồng rất lớn, đặc biệt là trong văn hóa của chúng ta.
"Nếu nhìn vào tác động của nó đến nhận thức xã hội, tôi nghĩ tác động là tích cực. Nó giúp bạn tạo ra những kết nối sâu sắc, giúp bạn dám bộc lộ bản thân, và thậm chí giúp bạn thúc đẩy bản thân vượt qua những giới hạn mà trước đây bạn chưa nghĩ mình có thể đạt được.
“Ví dụ như bản thân tôi, trước đây tôi rất thu mình, luôn chỉ học tập nhiều, nhưng khi tham gia múa lân, lớn lên rồi, nó thực sự đã giúp tôi thoát ra khỏi vỏ bọc của mình và thúc đẩy bản thân vượt qua những giới hạn mà trước đây tôi không nghĩ mình có thể làm được.”
Với nhiều bạn trẻ, múa lân là nơi “hóa giải” sự rụt rè, hay là công cụ để kềm chế sự nóng giận, mở ra cánh cửa hòa nhập xã hội.
Huấn luyện viên Wilson Sit, đến từ đội Jin Wu Koon Dragon & Lion Dance Association, cũng là đội thắng cuộc hạng mục Mai Hoa Thung, chia sẻ thêm.
“Tôi cũng là huấn luyện viên cho đội của mình, nên chúng tôi có các lớp cho trẻ em, các lớp học giúp các em bận rộn, có việc để làm. Chúng tôi được dạy rất nhiều về kỷ luật, và đó là điều chúng tôi truyền lại cho thế hệ kế tiếp.
“Nhiều người trong chúng tôi khi mới vào thường rất nóng nảy, nhiều năng lượng, và đây là một cách tốt để họ thể hiện năng lượng đó. Cuối cùng, họ trở nên tự tin hơn, tập trung hơn. Thực sự rất tuyệt khi có thể lan tỏa văn hóa của mình, và đó là điều mà những người cùng xuất thân nguồn gốc sẽ nhìn thấy.
“Nó cũng cho chúng tôi điều gì đó để tự hào và để thể hiện bản thân. Và với điều đó, tôi đoán các nhóm khác cũng sẽ thấy và họ cũng sẽ đến để thể hiện mình. Đó là lý do vì sao hôm nay có một cuộc thi lớn như vậy, để tất cả các đội đến và thể hiện điều đó.”
Từ những bước nhảy mạnh mẽ, tiếng trống dồn dập, cho đến ánh mắt thần thái vui vẻ của lân, múa lân không chỉ là biểu tượng của may mắn – mà còn là câu chuyện về tinh thần bền bỉ, cộng đồng, và bản sắc.
Tại Úc, khi các đội lân trẻ tiếp nối truyền thống, họ không chỉ gìn giữ di sản văn hóa, mà còn đang góp phần xây dựng một cộng đồng đa văn hóa gắn bó và đầy tự hào.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
