Một nghiên cứu đột phá vừa được công bố tại Úc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự bất bình đẳng tài chính sâu sắc đang đe dọa thế hệ người về hưu tương lai.
Nghiên cứu này chỉ ra rằng, những người Úc lớn tuổi về hưu mà không sở hữu nhà sẽ cần tiền hưu bổng (superannuation) cao gấp đôi so với những người đã trả hết nợ nhà nếu họ muốn tận hưởng một cuộc sống nghỉ hưu thoải mái theo tiêu chuẩn trung bình.
Báo cáo, được thực hiện bởi nhóm vận động tiêu dùng uy tín Super Consumers Australia, đã làm nổi bật khoảng cách giàu nghèo đáng kinh ngạc, đồng thời định lượng chính xác số tiền hưu bổng bổ sung mà những người thuê nhà sẽ cần để có được chất lượng cuộc sống ngang bằng với một người sở hữu nhà.
Nhóm vận động này cảnh báo rằng những người thuê nhà đang "có nguy cơ thực sự đối mặt với thảm họa hưu trí" nếu Chính phủ Liên bang không có các biện pháp can thiệp quyết liệt và kịp thời.
Khoảng cách 300.000 đô la Úc: gánh nặng thuê nhà đẩy hưu trí vào bờ vực
Các con số được công bố trong báo cáo, mang tên Mục tiêu Tiết kiệm Hưu trí năm 2026 dành cho Người thuê nhà, là minh chứng rõ ràng nhất cho sự bất công trong hệ thống nhà ở Úc.
Nghiên cứu tính toán rằng, một người về hưu độc thân điển hình đang thuê nhà cần một khoản tiền hưu bổng lên tới 659.000 đô la Úc để đảm bảo một tương lai tài chính an toàn.
Con số này cao hơn đáng kể so với mức 322.000 đô la Úc cần thiết đối với một người về hưu độc thân sống trong căn nhà đã trả hết nợ của họ. Khoảng cách giữa hai nhóm người này lên tới 337.000 đô la Úc.
Đối với các cặp vợ chồng, sự chênh lệch cũng rất lớn. Một cặp vợ chồng thuê nhà sẽ cần tổng cộng 786.000 đô la Úc tiền hưu bổng, trong khi con số này chỉ là 432.000 đô la Úc đối với một cặp vợ chồng sở hữu nhà.
Giám đốc điều hành Super Consumers Australia, ông Xavier O’Halloran, không ngần ngại gọi tình hình này là một cuộc khủng hoảng. Ông nhấn mạnh sự cấp bách của vấn đề và kêu gọi hành động ngay lập tức từ chính phủ.
"Mỗi ngày vấn đề này không được giải quyết, những người thuê nhà phải đối mặt với một thách thức tài chính bất khả thi khi về hưu... chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng người về hưu ngay lúc này.”
“Người thuê nhà đang có nguy cơ thực sự đối mặt với thảm họa hưu trí nếu chính phủ không hành động. Các giải pháp dài hạn cần tập trung vào việc đưa nhiều người hơn vào nhà ở giá cả phải chăng," ông Xavier O’Halloran cho biết.
Super Consumers Australia, tổ chức thực hiện báo cáo, là một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động nhằm vận động cho quyền lợi của người Úc có thu nhập thấp và trung bình trong hệ thống hưu bổng.
Nỗi ám ảnh về nhà ở và 'nhà nước phúc lợi của chủ nhà'
Báo cáo khẳng định rằng, "nỗi ám ảnh về nhà ở của Úc thúc đẩy sự chia rẽ thu nhập, bỏ lại người thuê nhà phía sau".
Các nhà kinh tế hàng đầu lập luận rằng Úc hiện là một "nhà nước phúc lợi của chủ nhà", và nếu hệ thống thuế đối với nhà ở được cải cách, toàn bộ quốc gia sẽ được hưởng lợi.
Hệ thống này dường như ưu tiên tích lũy tài sản cho chủ nhà thông qua các ưu đãi thuế, trong khi những người thuê nhà ngày càng bị đẩy vào tình thế khó khăn.
Báo cáo dựa trên phân tích chi tiêu thực tế của những người về hưu ở mức trung bình — những người có lối sống "thoải mái nhưng không xa hoa". Dữ liệu chi tiêu được lấy từ Nha Thống kê Úc (ABS).
Nghiên cứu sử dụng thông tin nhà ở dựa trên các căn hộ một phòng ngủ ở các thành phố thủ phủ cho người độc thân, và sự kết hợp giữa các căn hộ một và hai phòng ngủ cho các cặp vợ chồng.
Nó so sánh chi phí chủ nhà có thể chi tiêu để duy trì tài sản mỗi tuần với tiền thuê nhà mà những người có hợp đồng thuê phải trả, cùng với các chi phí sinh hoạt hàng ngày.
Người thuê nhà 'có khả năng gặp căng thẳng tài chính cao gấp ba lần'
Bức tranh thực tế về tình hình tài chính của người thuê nhà đã nghỉ hưu là vô cùng tồi tệ.
Tác giả báo cáo, bà Katrina Ellis, Phó Giám đốc điều hành của Super Consumers Australia, cho biết chỉ 10% chủ nhà đã nghỉ hưu gặp căng thẳng tài chính, so với gần một nửa (khoảng 48%) số người thuê nhà đã nghỉ hưu. Bà Ellis, nói với ABC News:
"Đó không phải là một bức tranh đẹp và cho thấy những người thuê nhà đã nghỉ hưu có khả năng gặp căng thẳng tài chính cao gấp ba lần so với chủ nhà.”
“Cách duy nhất để người thuê nhà có được chất lượng cuộc sống tương đương chủ nhà là tăng gần gấp đôi số tiền hưu bổng của họ, điều này, tất nhiên, gần như là bất khả thi," bà Ellis nhấn mạnh.
Các yếu tố khách quan cũng đang làm trầm trọng thêm tình hình. Các số liệu lạm phát cao hơn dự kiến đã khiến nhiều người bất ngờ và mở ra khả năng Ngân hàng Trung Ương Úc châu (RBA) tăng lãi suất vào năm 2026.
Trong khi đó, chi phí thuê nhà vẫn tiếp tục tăng không ngừng. Dữ liệu cho thấy vào tháng 6 năm 2025, một căn hộ cho thuê một phòng ngủ tiêu chuẩn ở Sydney có giá khoảng 560 đô la Úc mỗi tuần, với mức trung bình khoảng 470 đô la Úc mỗi tuần được trả ở các thành phố thủ phủ khác của Úc.
Trợ cấp thuê nhà không theo kịp thực tế
Vấn đề càng trở nên trầm trọng hơn khi khoản hỗ trợ tài chính then chốt từ chính phủ không theo kịp tốc độ tăng trưởng của thị trường.
Bà Ellis cho biết trong khi tiền thuê nhà đã tăng trung bình 4,5% vào năm 2025, thì Trợ cấp Thuê nhà toàn liên bang (Commonwealth Rent Assistance - CRA) chỉ tăng 2%.
"Đáng báo động là nó không theo kịp tốc độ tăng nhanh của tiền thuê nhà, với trợ cấp thuê nhà được điều chỉnh theo yếu tố không phù hợp. Hiện với khoảng 20% người về hưu là người thuê nhà, họ đang đối mặt với một thảm họa tài chính," bà Ellis nói.
'Tiết kiệm nhiều hơn' không phải là giải pháp
Ông O’Halloran khẳng định việc đổ lỗi cho người thuê nhà vì đã không tiết kiệm đủ là không công bằng và không giải quyết được gốc rễ của vấn đề. Ông cho rằng chính phủ liên bang cần khẩn cấp tập trung vào việc đưa nhiều người hơn vào nhà ở giá cả phải chăng để tránh đặt những người thuê nhà lớn tuổi trước "một thách thức tài chính bất khả thi khi về hưu".
Bà Cassandra Goldie, Giám đốc điều hành của Hội đồng Dịch vụ Xã hội Úc (ACOSS), đồng tình và nhấn mạnh rằng việc tiền thuê nhà tăng vọt đang gây tổn hại cho nhiều thành phần trong xã hội, chứ không chỉ riêng người Úc lớn tuổi.
Tiến sĩ Goldie cho biết:
"Giá thuê yêu cầu trung bình đã tăng khoảng 50% trong 5 năm, vượt xa mức lương và bỏ lại những người thuê nhà phía sau".
Bà cũng lưu ý rằng khả năng mua nhà đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết, với giá nhà đã tăng gần 50% trong 5 năm qua, đẩy khả năng chi trả nhà ở lên mức tồi tệ nhất trong lịch sử.
"Báo cáo này xác nhận rằng tiền thuê nhà tăng mạnh có tác động lớn đến tình hình tài chính của mọi người ở tất cả các giai đoạn của cuộc đời.”
“Các cuộc khảo sát của chúng tôi cho thấy những người có thu nhập thấp đang phải nhịn ăn, bỏ qua trái cây và rau củ và sống trong điều kiện nhiệt độ không an toàn để tiết kiệm hóa đơn tiền điện, chỉ để giữ được một mái nhà che nắng che mưa, trong thị trường cho thuê tư nhân," Tiến sĩ Goldie nói thêm.
Tiến sĩ Goldie thúc giục chính quyền tiểu bang và liên bang giới hạn mức tăng tiền thuê nhà, tăng các khoản thanh toán hỗ trợ thu nhập và tăng cường nhà ở xã hội "để đảm bảo những người có thu nhập thấp có nhà ở an toàn, đảm bảo và giá cả phải chăng trong suốt cuộc đời của họ".
Phản ứng từ chính phủ và lời cảnh báo cuối cùng
Một người phát ngôn từ Bộ Dịch vụ Xã hội nói với ABC News trong một tuyên bố:
"Chính phủ Úc công nhận rằng việc tiếp cận nhà ở an toàn và giá cả phải chăng mang lại lợi ích xã hội, kinh tế và cá nhân cho tất cả người Úc".
Bộ này cũng bảo vệ hành động của mình, cho biết:
"Mức tối đa của Trợ cấp Thuê nhà liên bang đã tăng gần 50% kể từ tháng 3 năm 2022 nhờ các khoản tăng thực tế từ chính phủ và việc điều chỉnh thường xuyên theo chỉ số."
Ngân sách liên bang năm ngoái bao gồm 1,9 tỷ đô la Úc trong 5 năm để tài trợ cho việc tăng 10% mức tối đa của khoản thanh toán trợ cấp thuê nhà, nhưng không có sự tăng cường nào nữa trong ngân sách năm 2025-2026.
Bà Ellis kết luận bằng một lời cảnh báo nghiêm khắc. Giấc mơ tận hưởng một mức sống tốt trong cái gọi là những năm tháng vàng son — thường là phần thưởng cho nhiều thập kỷ lao động vất vả và tiết kiệm có lương tâm — đang trở nên không thể đạt được đối với một số lượng người Úc ngày càng tăng.
"Mọi người đều xứng đáng có một kỳ nghỉ hưu thoải mái, nhưng những người thuê nhà đang bị bỏ lại phía sau," Bà Ellis nói.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
