Khi COVID-19 bắt đầu ít được chú ý hơn, các chuyên gia đang nhắc nhở chúng ta rằng đại dịch nguy hiểm nhất thế giới, dịch bệnh lao, vẫn còn lâu mới kết thúc.
Dữ liệu gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới ước tính 10,6 triệu người mắc bệnh lao vào năm 2021, tăng 4.5% so với năm 2020 và 1,6 triệu người tử vong.
Results International Australia, một tổ chức phi chính phủ, đang cố gắng tuyên truyền về bệnh lao với hy vọng tạo ra một thế giới không có vi khuẩn lao vào năm 2030.
Giám đốc điều hành của tổ chức Results International Australia, Negaya Chorley, cho biết COVID-19 đã phá hủy phần lớn nghiên cứu về bệnh lao.
"Bệnh lao đang ở thời điểm khủng hoảng. Thế giới đã cùng nhau phối hợp vào năm 2018 và chúng tôi đặt mục tiêu loại bỏ bệnh lao vào năm 2030. Sau đó COVID-19 xuất hiện và đã phá hủy những nỗ lực của chúng tôi đối với bệnh lao trên toàn cầu. Lần đầu tiên sau hơn một thập niên, chúng ta chứng kiến số ca tử vong do bệnh lao gia tăng do hậu quả trực tiếp của COVID. Vì vậy, bệnh lao là một đại dịch. Thế giới hiện biết về nhiều đại dịch, nhưng đây là đại dịch đã xảy ra từ thuở sơ khai. Thế nhưng chúng ta lại không nói nhiều về bệnh lao vì nó phần lớn xảy ra ở các nước đang phát triển và ảnh hưởng đến các cộng đồng nghèo."
Bệnh lao là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ảnh hưởng đến con người thông qua một loại viêm phổi có thể kéo dài nhiều tuần.
Trong quá trình nhiễm khuẩn, người bệnh thường bị ho, sốt, sụt cân và cuối cùng có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị.
Bà Chorley nói rằng sự lây lan khắp nơi ở các quốc gia như Papua New Guinea cũng đã khiến bệnh lao trở nên kháng lại các phương pháp điều trị khác nhau.
"Gánh nặng cao nhất thực sự ở ngay tại khu vực của chúng tôi, ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và Papua New Guinea có một trong những tỷ lệ cao nhất thế giới, bao gồm cả bệnh lao kháng thuốc. Đây là mối đe dọa không chỉ đối với người dân ở PNG mà còn cả thế giới."
Tiến sĩ Philipp Du Cros là một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Viện Burnet với hơn 10 năm kinh nghiệm quản lý bệnh lao.
Ông cũng xác nhận số ca mắc bệnh lao tiêu chuẩn và lao kháng thuốc đều gia tăng.
Trong vài năm qua, do COVID, các con số đã thực sự tăng lên và có những tiến bộ được thực hiện trong thập niên vừa qua đã bị hủy bỏ một phần. Chúng ta đã lùi một bước 5 năm trong cuộc chiến chống lại bệnh lao.Tiến sĩ Philipp Du Cros
Tiến sĩ Du Cros, cố vấn thường xuyên của WHO về bệnh lao, đã làm việc thực tế tại các quốc gia như Uzbekistan, Ấn Độ, Myanmar, Uganda và Zimbabwe và công việc hiện nay của ông liên quan cụ thể đến khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Ông giải thích tại sao một số quốc gia có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
"Đó là một căn bệnh ảnh hưởng đến những người dễ bị nhiễm bệnh nhất. Vì vậy, những người sống trong hoàn cảnh đông đúc nhất, có rất ít tiền, dinh dưỡng kém, khó tiếp cận hoặc có ít nguồn chăm sóc sức khỏe, hoặc những người đang bươn chải để kiếm sống hàng ngày cũng có nhiều khả năng bị bệnh lao hơn."
READ MORE
Sức khỏe là vàng: Viêm phế quản
Bệnh lao, cũng như chủng kháng thuốc của nó, đều có thể phòng ngừa và điều trị được.
Việc thiếu khả năng tiếp cận các xét nghiệm và phương pháp điều trị y tế thích hợp là một trong những yếu tố chính đằng sau tỷ lệ tử vong cao.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Du Cros nói rằng chính sự kỳ thị trong cộng đồng là một trong những rào cản lớn nhất đối với những người không muốn xét nghiệm hoặc điều trị bệnh lao.
"Có rất nhiều sự kỳ thị với bệnh lao. Tôi đã chứng kiến những bệnh nhân thậm chí bị hàng xóm đốt nhà vì sợ bị lây bệnh. Tôi đã chứng kiến những người bị đuổi ra khỏi nhà bởi vì họ đã được chẩn đoán mắc bệnh lao. Tôi cũng đã chứng kiến những người ly hôn vì bệnh lao. Sự kỳ thị đối với bệnh lao thực sự là một thách thức."
Đại hội đồng Liên hợp quốc sẽ tổ chức cuộc họp cấp cao lần thứ hai về cuộc chiến chống bệnh lao vào tháng 9 [22/9/2023].
Giám đốc Y tế của Chương trình Bệnh Lao Victoria, Giáo sư Justin Denholm, nói rằng ông hy vọng cuộc họp tại Liên Hợp Quốc có thể truyền cảm hứng thúc đẩy những tiến bộ trong phòng chống bệnh lao, nhưng ông không quá hy vọng chúng ta có thể loại bỏ căn bệnh này trong tương lai gần.
"Thực tế là tất cả chúng ta đều muốn nhìn thấy một thế giới không còn đau đớn và khổ sở do bệnh lao gây ra. Ngay bây giờ, phải thừa nhận rằng chúng ta không có nhiều khả năng đạt được điều đó. Chúng ta đang đi lệch hướng. Chúng ta cần những công cụ mới, những cam kết mới để có thể đẩy nhanh tiến độ."
READ MORE
Sức khỏe là Vàng: Bệnh viêm phổi
Vắc-xin ngừa bệnh lao hiện đã hơn 100 năm tuổi và mặc dù nó vẫn còn khá hiệu quả đối với trẻ nhỏ, nhưng lợi ích của vắc-xin giảm đi đáng kể khi đến tuổi thiếu niên và trưởng thành, khi hầu hết các trường hợp mắc bệnh lao được phát hiện.
Hiện có 16 loại vắc-xin ngừa lao khác nhau đang trong các giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, các bác sĩ hy vọng rằng ít nhất hai hoặc ba loại trong số đó sẽ có hiệu quả cao.
Giáo sư Denholm cho biết bước đầu tiên chúng ta cần làm để hướng tới tương lai không có bệnh lao là dành sự ưu tiên cho những loại vắc-xin ngừa lao giống như thế giới đã làm đối với vắc-xin COVID-19.
"Chúng ta rất cần một loại vắc-xin tốt hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn, nếu chúng ta muốn loại trừ bệnh lao. Hầu hết người Úc có lẽ đã quên vắc-xin ngừa lao. Loại vắc-xin này đã không được sử dụng thường xuyên ở Úc kể từ những năm 1980. Thật không may, vì nó không thực sự cần thiết ở đây. Nhưng nó vẫn có sẵn. Còn đối với những người đang ở các quốc gia có nhiều vi trùng lao hoặc là người đi du lịch với trẻ nhỏ, thì vắc-xin ngừa lao vẫn là phần quan trọng."
