Tuyến tiền liệt (TTL) là một tuyến phụ về sinh dục của nam giới, nó có hình dáng như một trái táo nhỏ và chỉ lớn bằng ngón tay cái.
Tuyến nầy nằm ngay dưới bàng quang, bao quanh ống dẫn tiểu từ bàng quang thoát ra.
TTL gồm một phần ngoài là vỏ và một phần bên trong, trong tuyến nầy có chứa 2 túi đựng tinh dịch, đến lúc sẽ xuất tinh sau khi hoà với tinh trùng từ dịch hoàn.
Bình thường TTL mềm, nhưng khi bị ung thư (UT), hay phì đại (PĐ) thì nó sẽ cứng, hay u nần, hoặc gồ ghề.
PĐ/TTL là khi nó tăng tlên theo thời gian và quí ông trên 45 tuổi thì TTL to lên và trên 65 tuổi thì có đến 60 phần trăm quí ông có TTL to lên và sẽ tăng từ từ kích thước và như vậy là có tình trạng PĐ/TTL.
Trường hợp có tế bào ung thư, thì sẽ có UT/TTL.
Hai loại bệnh nầy PĐ và UT/TTL có triệu chứng giống nhau.
Trước đây tại Việt nam ít nghe nói đến loại bệnh trạng nầy, nhưng với sự tiến bộ của y khoa qua việc tìm được nhiều thử nghiệm và định được nhiều thứ bệnh, nên ngày nay người ta nói nhiều về bệnh nầy hơn là hồi xưa, cũng như có nhiều cách chữa trị hơn.
Một lý do TTL được nói đến nhiều là lý do tỷ lệ tử vong rất cao, sau tim mạch thì UT/TTL đứng hàng thứ hai ở nam giới.
Những người trên 60 tuổi thường bị tiểu khó, chảy máu là thường có vấn đề với TTL.
Nguyên do là TTL bao quanh ống tiểu, khi nó PĐ lên thì sẽ ép vào ống dẫn tiểu, ngoài ra cholesterol cũng có thể làm PĐ/TTL.
Còn UT/TTL xảy ra cho những người hoạt động tình dục không đều, chứ không phải là do hoạt động tình dục quá nhiều, rất tiếc là không có thống kê về các bậc tu hành bị chứng UT/TTL.
Về các triệu chứng, gồm có thức đêm đi tiểu, tiểu nhiều lần, không nín tiểu được, ngưng tiểu nhưng vẫn không kiểm soát được, bí tiểu thường chiếm khoảng 1 phần 10 các trường hợp, tiểu ra máu và nhiễu giọt sau khi tiểu.
Trường hợp PSA nhỏ hơn con số qui định, vẫn không thể nói không bị UT/TTL, do PSA không phải là test để định bệnh hay screening, mà chỉ là hướng dẫn mà thôi,Bác sĩ Liêu Vĩnh Bình
Để trắc nghiệm khi cảm thấy còn nước tiểu trong bàng quang, đi tiểu lai trong vòng 1 tiếng đồng hồ, bao nhiêu lần tiểu rồi ngưng sau đó lại tiếp diễn, nhiều lần cảm thấy khó khăn để nín tiểu, phải rặn tiểu và phải thức để đi tiểu từ tối đến sáng, nếu có một hay hai triệu chứng thì có thể đã lâm vào PĐ/TTL.
Về vấn đề chẩn đoán chính xác, các bác sĩ định bệnh dựa theo lời kể của bệnh nhân, thử nước tiểu có nhiễm trùng hay có máu, rờ TTL xem có lớn hay cứng hoặc u nần hay không, thử PSA hay Prostate Specific Antigen để đo chất xuất phát từ TTL, để quyết định xem bị PĐ hay UT.
Tuy nhiên bệnh nhân không nên lo sợ sau khi thử PSA, vì đây chỉ là một phần giúp chẩn bệnh.
Nếu cần, phải sinh thiết tức là cắt một miếng nhỏ TTL để xem trên kính hiển vi.
Nếu kết quả PSA trên 4 là có thể bị PĐ hay UT và vấn đề còn tùy thuộc tuổi của bệnh nhân.
Nếu là người dưới 50 tuổi, PSA trên 2 là có vấn đề và phải nhỏ hơn 2.
Với người dưới 60 tuổi, PSA nhỏ hơn 3; dưới 70 thì nhỏ hơn 4 và dưới 80 là dưới 5.
Tuy nhiên kết quả PSA sẽ không chính xác, nếu có giao hợp 1 hay 2 ngày trước, khiến cho PSA tăng cao.
Trường hợp PSA nhỏ hơn con số qui định, vẫn không thể nói không bị UT/TTL, do PSA không phải là test để định bệnh hay screening, mà chỉ là hướng dẫn mà thôi.
