Từ la crise - khủng hoảng - đã trở thành cụm từ quen thuộc ở Pháp, mô tả cơn biến động chính trị suốt nhiều tháng qua.
Quốc hội bị chia rẽ, chính phủ liên tục sụp đổ, các liên minh khó hình thành - tất cả diễn ra trong bối cảnh chia rẽ sâu sắc, các bộ trưởng liên tục từ chức và người dân tràn ra đường biểu tình.
Và nếu có một chủ đề khiến nước Pháp chia rẽ nhất, thì đó chính là vấn đề hưu trí.
Cuộc cải cách hưu trí năm 2023 - được thông qua mà không qua bỏ phiếu quốc hội, dựa trên quyền lực hiến pháp - đã nâng tuổi nghỉ hưu tối thiểu từ 62 lên 64 tuổi vào năm 2030, châm ngòi cho nhiều tháng biểu tình dữ dội.
Giờ đây, Thủ tướng Sebastian Lecornu, đang phải đối mặt với sức ép lớn, tuyên bố sẽ đình chỉ cải cách gây tranh cãi này cho đến sau cuộc bầu cử năm 2027.
“Tài sản lớn nhất của đất nước là khả năng cùng nhau tiến về phía trước. Vì vậy, tôi sẽ đề xuất với Quốc hội vào mùa thu này việc đình chỉ cải cách hưu trí 2023 cho đến cuộc bầu cử tổng thống. Từ nay đến tháng 1 năm 2028 sẽ không có việc tăng tuổi nghỉ hưu.”
Quyết định này chắc chắn sẽ được lòng công chúng Pháp, nhưng đó không phải là lý do thật sự.
Ông Lecornu, thủ tướng thứ sáu chỉ trong vòng chưa đầy hai năm, đang chịu áp lực dữ dội từ cả phe cánh tả lẫn cánh hữu.
Để thông qua ngân sách thắt lưng buộc bụng quan trọng trước cuối năm, ông buộc phải nhận được sự ủng hộ từ đảng Xã hội (Socialist Party) - lực lượng nắm “lá phiếu quyết định” tại quốc hội.
Với ít nhất hai kiến nghị bất tín nhiệm đang được chuẩn bị, ông Lecornu không còn lựa chọn nào khác ngoài việc nhượng bộ đảng Xã hội, vốn cực kỳ phản đối cải cách hưu trí.
“Người dân Pháp nào sẽ cảm thấy tốt hơn nếu đất nước bị chia rẽ hơn nữa, yếu hơn nữa, và tiếp tục trì hoãn các vấn đề cơ bản và cấp bách?”
Dường như canh bạc chính trị của ông Lecornu đã có hiệu quả.
Ông Boris Vallaud, lãnh đạo khối nghị sĩ Xã hội, hoan nghênh việc đình chỉ là “một chiến thắng”, và tuyên bố đảng của ông sẽ không ủng hộ bỏ phiếu bất tín nhiệm, ít nhất là tạm thời.
“Người dân Pháp đã chờ đợi phát biểu của ông, cũng như chúng tôi, chờ một dấu hiệu cho thấy ông đã lắng nghe. Việc đình chỉ cải cách hưu trí cuối cùng đã đến. Đây là một chiến thắng, không nghi ngờ gì nữa.”
Về phía bảo thủ, ông Laurent Wauquiez của đảng Cộng hòa (Les Républicains) cũng tuyên bố sẽ không ủng hộ việc lật đổ chính phủ.
“Chúng tôi đã thống nhất quan điểm này cùng các nghị sĩ và thượng nghị sĩ. Chúng tôi sẽ không bỏ phiếu bất tín nhiệm một chính phủ vì nguyên tắc, và sẽ không nằm trong số những người khiến thủ tướng bị lật đổ.”
Tuy nhiên, quyết định đình chỉ cải cách chắc chắn sẽ khiến Tổng thống Emmanuel Macron thất vọng - người xem đây là chính sách mang dấu ấn cá nhân và trụ cột trong di sản kinh tế của mình, nhưng giờ đây lại bị chính thủ tướng của ông tạm gác lại.
Động thái này cũng đi kèm cái giá không nhỏ.
Ông Lecornu cho biết việc đóng băng cải cách sẽ tốn khoảng 400 triệu euro (463 triệu USD) vào năm 2026, và 1,8 tỷ euro vào năm 2027 - chi phí mà ông nói sẽ được bù đắp bằng cắt giảm chi tiêu.
“Việc đình chỉ này sẽ mang lại lợi ích cho 3,5 triệu công dân Pháp. Vì vậy, chúng ta phải bù đắp tài chính bằng các biện pháp tiết kiệm, và không để thâm hụt ngân sách tăng thêm.”
Bài phát biểu của ông Lecornu khép lại hai tuần đầy biến động trong chính trường Pháp.
Ông chỉ mới được bổ nhiệm vào tháng trước, nhưng đã từ chức hôm thứ Hai vừa rồi do vấp phải chỉ trích về thành phần nội các mới.
Đến thứ Sáu, ông được tái bổ nhiệm, và Chủ nhật đã công bố một nội các sửa đổi - vừa kịp thời để trình dự thảo ngân sách lên quốc hội.
Chỉ vài ngày sau, Tổng thống Macron cảnh báo rằng bất kỳ cuộc bỏ phiếu nào nhằm lật đổ chính phủ Lecornu sẽ dẫn đến giải tán quốc hội và bầu cử mới.
Trong khi đó, các lãnh đạo phe đối lập kêu gọi tổng thống 47 tuổi từ chức hoặc tổ chức bầu cử tổng thống sớm. Nhưng cho đến nay, ông Macron vẫn từ chối.
Và “la crise” - cuộc khủng hoảng - vẫn tiếp tục.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
