Những ngày đầu tiên của mùa hè đã được đánh dấu bằng các đợt nắng nóng gay gắt và những trận cháy rừng tàn phá nhiều cộng đồng ở Geraldton, vùng duyên hải trung bộ New South Wales và khu vực Dolphin Sands của Tasmania.
Thời điểm này đặc biệt nghiệt ngã đối với hàng chục gia đình vừa mất nhà cửa và tài sản, khi họ đang chuẩn bị đón Giáng Sinh và bước vào kỳ nghỉ hè.
Các nhà nghiên cứu như Tiến sĩ Jim McLennan là chuyên gia nghiên cứu an toàn cháy rừng đồng thời là Giáo sư thỉnh giảng tại Trường Y tế Công cộng và Tâm lý học, Đại học Latrobe, đã cảnh báo người dân cần luôn cảnh giác với nguy cơ cháy rừng, ngay cả khi đã ở trong tâm thế “nghỉ ngơi”.
“Về mặt tâm lý, đó là một cách suy nghĩ rất tích cực. Và từ đó mở ra cảm giác rằng mọi thứ trên đời đều đang ổn thỏa, chúng ta ở đây để tận hưởng, và không muốn bị cuốn vào những chuyện tầm thường, nhàm chán hay những lo toan mà mình đã bỏ lại phía sau."
Tuy nhiên, "tâm lý nghỉ lễ" có thể trở nên nguy hiểm nếu bạn không chuẩn bị trước một kế hoạch ứng phó cháy rừng.
Và năm nay, theo các chuyên gia như Andrew Gissing - Giám đốc điều hành Natural Hazards Research Australia - những khu vực vốn ít nguy cơ cháy rừng cũng có thể trở thành điểm nóng.
“Với biến đổi khí hậu, chúng ta sẽ chứng kiến các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên hơn và xuất hiện những mức độ cực đoan mà trước đây chúng ta chưa từng trải nghiệm. Đây là một thách thức lớn đối với cộng đồng cũng như các cơ quan ứng phó khẩn cấp trong việc hiểu rõ những hiện tượng này và truyền đạt cho người dân. Bởi vì có thể ngay trong mùa hè này và những năm tới, một số người sẽ đối mặt với các mối nguy thiên tai mà họ chưa từng tưởng tượng có thể xảy ra tại chính khu vực mình sinh sống.”
40% số ngôi nhà bị ảnh hưởng trong thảm hoạ cháy rừng Black Summer 2019–2020 tại New South Wales nằm trong phạm vi một mét so với rừng rậm.
Người dân sống gần rừng thường quen thuộc với cách chuẩn bị: nắm rõ đường thoát hiểm, theo dõi tình hình qua radio và mạng, dọn dẹp lá khô trên mái nhà, loại bỏ vật dụng dễ bắt lửa… kể cả tấm thảm chùi chân.
Tuỳ tiểu bang hay lãnh thổ, các trang web của lực lượng cứu hoả nông thôn đều cung cấp hướng dẫn chi tiết để bảo đảm an toàn cả ở nhà lẫn khi đi xa.
Nhưng khi đi nghỉ ở một khu vực hoàn toàn mới thì sao?
Giáo sư Kirsten Ross thuộc Trường Khoa học & Kỹ thuật, Đại học Flinders, cho biết du khách cần có kế hoạch ứng phó cháy rừng dành riêng cho nơi họ đến, và điều này đặt ra nhiều thách thức mới.
“Hãy chuẩn bị cho những chuyện như kiểm tra dự báo thời tiết, thời tiết ngày hôm đó ra sao? Liệu đó có phải là một ngày nguy hiểm cháy rừng ở mức độ cực đoan hoặc thảm họa không? Và nếu đúng như vậy, bạn đã có kế hoạch gì chưa, đặc biệt khi bạn đang di chuyển trên đường? Hãy xác định những nơi an toàn, đồng thời nhớ rằng có thể bạn sẽ không có điện thoại hoặc internet ở một số khu vực. Cho nên hãy cân nhắc mang theo một radio cầm tay có pin, và nhớ rằng ngồi trong xe hơi không phải lúc nào cũng an toàn.”
Theo bà, việc hiểu địa hình và khu vực xung quanh là cực kỳ quan trọng.
Không phải lúc nào bạn cũng cần rời khỏi khu vực xảy ra hỏa hoạn, và đôi khi cũng không thể rời đi.
Trong những trường hợp đó, du khách cần chuẩn bị sẵn:
- thiết bị dự phòng khi mất điện
- đủ thực phẩm và nước uống cho vài ngày
- phương tiện theo dõi thông báo khẩn cấp qua radio và mạng
Nếu ở khách sạn hay resort, hãy hỏi kỹ về kế hoạch an toàn cháy rừng của nơi lưu trú và thông tin khu vực lân cận.
Giáo sư Ross nhấn mạnh tầm quan trọng của giao tiếp và chia sẻ thông tin.
“Điều rất quan trọng là bạn phải thảo luận những điều này với gia đình, để mọi người đều biết kế hoạch của nhau. Một điều cũng rất cần lưu ý là thú cưng. Thú cưng không phải lúc nào cũng là điều được nghĩ đến đầu tiên, nhưng nhiều người gặp nguy hiểm vì quay lại để cứu thú cưng. Nếu đi du lịch cùng thú cưng, hãy chuẩn bị xem bạn sẽ quản lý chúng như thế nào trong kế hoạch ứng phó cháy rừng của mình.”
Tiến sĩ McLennan cho rằng điều quan trọng nhất trong bất kỳ kế hoạch nào là đồng thuận về thời điểm di tản, tức là xác định trước thời điểm để đưa ra quyết định rời đi.
Thời điểm đó có thể là khi nghe thông báo trên radio, hay khi thấy dấu hiệu khói, hay khi biết tin một địa điểm cụ thể được báo là có cháy.
“Thời điểm đó sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào hoàn cảnh gia đình bạn: bạn có người lớn tuổi không? Bạn có nuôi thú cưng không?... Những yếu tố như vậy. Ngoài ra còn tùy thuộc vào địa hình nơi bạn sống, vị trí các vùng cây cối dễ bắt lửa và tạo ra tàn than bay.”
Ngay cả khi không nằm trong vùng cháy, khói và nắng nóng cực đoan cũng là mối nguy đối với sức khoẻ.
Cơ quan y tế các tiểu bang khuyến cáo:
- uống nhiều nước
- tránh nắng và tìm bóng râm
- hạn chế thời gian ngoài trời
Trẻ nhỏ, người cao tuổi và người suy giảm miễn dịch dễ bị ảnh hưởng hơn trong thời tiết cực đoan, và thú cưng cũng cần được chăm sóc đặc biệt.
Ông Andrew Gissing cũng lưu ý thêm về nguy cơ gặp bão, nhất là với người đi cắm trại.
“Đặc biệt trong vài tháng tới, thời điểm mọi người đi cắm trại nhiều hơn. Hãy bảo đảm rằng bạn biết rõ nơi mình đang cắm trại, tránh dựng lều cạnh suối vì dễ xảy ra lũ quét, hoặc tránh quá gần cây lớn vì gió mạnh có thể khiến cây đổ xuống khu cắm trại. Nói chung, hãy chú ý đến khu vực mà bạn chọn để cắm trại.”
Có thể đây không phải là ưu tiên trong danh sách công việc cuối năm, nhưng theo các chuyên gia, chuẩn bị sẵn kế hoạch ứng phó thời tiết cực đoan có thể là điều quan trọng nhất bạn làm cho bản thân và gia đình.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
