Phía trên bề mặt của rặng san hô Great Barrier Reef mặt nước nhìn có vẻ yên tĩnh, thế nhưng ngay bên dưới bề mặt, rừng san hô độc đáo nhất thế giới đang gặp nạn trong nhiều tháng nay, khi có vô số loại san hô đẹp hiếm và quý đang phải chịu một đợt tẩy trắng hàng loạt khác xảy ra.
Báo cáo mới của Cơ quan quản lý công viên biển Great Barrier Reef - Great Barrier Reef Marine Park Authority, Trưởng khoa học gia phụ trách đơn vị này là Tiến sĩ David Wachenfeld nói rằng thật xót xa khi phải chứng kiến những gì đang diễn ra.
"Tôi nghĩ dấu vết tác động của khí hậu lên rạn san hô Great Barrier là vô cùng rõ ràng và có thể nói rằng biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính."
Các nhà khoa học bắt đầu nâng các báo động vào tháng 12, khi nhiệt độ nước biển trên Rặng san hô đạt mức cao kỷ lục.
Ba đợt nắng nóng rõ rệt trong suốt mùa hè có nghĩa là vào cuối tháng Ba, khi các cuộc khảo sát trên không được tiến hành cho thấy rõ ràng các thiệt hại đang diễn ra trên vùng biển san hô.
Trong số hơn 700 rạn san hô được khảo sát, 91% có dấu hiệu bị tẩy trắng.
Tiến sĩ Wachenfeld nói, đây là một trong những chuỗi các vấn đề lớn về môi trường của rạn san hô.
"Trong bảy năm, chúng tôi đã chứng kiến sự kiện như vậy xảy ra đến bốn lần. Điều đó cho thấy rằng hành tinh chúng ta hiện đang ấm hơn từ 1 đến 2 độ so với trước cuộc cách mạng công nghiệp."
Quá trình tẩy trắng xảy ra khi nhiệt độ nước biển cao trên trung bình khiến san hô bị căng thẳng, mất màu và hóa trắng.
Mặc dù phần lớn san hô sẽ sống sót thế nhưng điều bất thường là trong điều kiện La Nina như năm nay - vốn thường mát hơn - thì hiện tượng hóa trắng vẫn xảy ra. Điều đó làm dấy lên mối quan tâm về tương lai của các rặng san hô.
"Lần đầu tiên, dẫu là trong điều kiện La Nina của mùa hè năm nay, thế nhưng chúng tôi vẫn thấy san hô bị tẩy trắng trên diện rộng. Và như vậy, chúng tôi phải lặp lại cái điều mà chúng tôi vô cùng quan tậm đó là hành tinh chúng ta đang nóng lên và các sóng nhiệt càng lúc càng trở nên thường xuyên hơn so với trước đây."
Một bản đồ được công bố cùng với báo cáo cũng nêu chi tiết về việc tại sao mà những nơi bị tẩy trắng nghiêm trọng và tác hại nhất lại xảy ra giữa Cape Tribulation và Whitsundays - là nơi mà có nhiều khách du lịch ghé thăm nhất.
Giám đốc Nghiên cứu của Hội đồng Khí hậu, Tiến sĩ Simon Bradshaw cho biết, nếu không có sự can thiệp, điểm du lịch mang tính biểu tượng sẽ gặp rủi ro.
"Vì vậy, rõ ràng rằng việc tạo cơ hội cho rặng san hô của chúng chiến đấu chống lại việc bị tẩy trắng cũng là tạo chơ hội cho tất cả các ngành công nghiệp cũng như những công việc phụ thuộc vào nó có thể tồn tại. Mà để làm được điều đó thì cần phải hành động mạnh mẽ hơn nhiều nữa nhằm giải quyết mối đe dọa số một đối với Rạn san hô Great Barrier, đó là biến đổi khí hậu."
Sự kiện tẩy trắng san hô đầu tiên được ghi nhận là vào năm 1998.
Kể từ đó, đã có thêm năm vụ nữa - bốn trong số đó xảy ra kể từ năm 2016.
Tiến sĩ Bradshaw nói rằng thời gian phiá trước không có nhiều hứa hẹn sẽ cải thiện.
"Khoa học đã chỉ ra cho thấy rằng nếu cúng ta tiếp tục để cho vấn đề tệ hại mà không giải quyết thì chúng ta có thể nhìn thấy việc tẩy trắng xảy ra mỗi năm từ 2044. Nói một cách khác chúng ta sẽ mất hoàn toàn rặng san hô Great Barrier Reef cùng vô số răng san hô khác trên toàn thế giới."
Ông nói rằng, với cuộc bầu cử liên bang sắp diễn ra, thì tình hình của Great Barrier Reef cho thấy sự cần thiết phải hành động để hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C.
"Có một số lượng lớn đang bị đe dọa ở đây. Một điều cũng rất rõ ràng là đại đa số người Úc hiểu nguy cơ này và mong đợi bất cứ ai thành lập chính phủ sẽ làm nhiều hơn nữa để bảo đảm Rặng San hô được bảo vệ."
Mới tuần trước, các tổ chức chịu trách nhiệm về bản báo cáo còn phủ nhận việc có một sự can thiệp chính trị yêu cầu hoãn thời gian công bố báo cáo này cho đến khi sau cuộc bầu cử.
Thế nhưng đêm hôm tối thứ Ba, 10/5 thì báo cáo đã đột ngột được công bố mà không báo trước.
Đối với bản thân Rạn san hô, Tiến sĩ Wachenfeld cho biết sẽ mất 12 tháng nữa trước khi có thể đánh giá thiệt hại lâu dài.
"Câu hỏi quan trọng mỗi khi tình trạng tẩy trắng hàng loạt xảy ra là có bao nhiêu san hô sống sót và bao nhiêu là chết. Câu hỏi này vẫn vẫn chưa có câu trả lời với Great Barrier Reef. Vẫn còn những san hô đang bị tẩy trắng ngoài đó. Bao nhiêu trong chúng có thể hồi phục và sống sót, và bao nhiêu bị chết thì vẫn phải chờ 12 tháng sau mới kết luận được."
Người ta hy vọng rằng các rạn san hô có thể phục hồi vào mùa đông này, trước khi một mùa hè khác đến.
Mời vào phần audio để nghe toàn bộ nội dung
