Hôm chủ nhật 3 tháng 7 vừa qua, nhiều cư dân New York đã đến nghĩa trang Do Thái ở ngoại ô quận Westchester để chia tay với ông Elie Wiesel.
Là nạn nhân sống sót sau Holocaust, Elie Wiesel đoạt giải Nobel hòa bình năm 1986, từng được ca ngợi vì đã giành suốt cuộc đời mình trong việc ghi nhớ cuộc thảm sát người Do Thái trong Thế chiến thứ hai.
Bị lưu đày trong trại tập trung Đức Quốc Xã khi mới 15 tuổi
Elie Wiesel sinh ngày 30 tháng chín năm 1928 tại Sighet, một thị trấn ở vùng núi Carpathian ở miền bắc Transylvania, Romania.
Cha mẹ ông làm nghề buôn bán.
Cả gia đình sống trong một cộng đồng nhỏ bé có khoảng từ mười đến hai mươi ngàn người Do Thái theo Chính Thống Giáo.
Cuộc sống gia đình ông vẫn êm đềm cho tới khi miền bắc Transylvania sáp nhập vào Hungary vào năm 1940.
Mọi chuyện thay đổi vào nửa đêm Chủ Nhật 18 tháng 3, 1944 khi Đức Quốc xâm lăng Hungary.
Ở thủ đô Budapest lực lượng SS-của Adolf Eichmann bắt đầu giám sát việc trục xuất người Do Thái.
Từ ngày 05 tháng 4 người Do Thái trên sáu tuổi phải đeo huy hiệu màu vàng ở phía trên bên trái của áo khoác hoặc áo jacket.
Người Do Thái đã phải kê khai tài sản, bị cấm chuyển nhà, đi du lịch, mua xe hơi hoặc nghe radio, nghe đài phát thanh nước ngoài, hoặc dùng điện thoại.
Các tác giả Do Thái không còn được xuất bản sách, sách của họ trong các thư viện bị gỡ bỏ, công chức, nhà báo và luật sư người Do Thái đều bị sa thải.
Giữa tháng năm tháng 6 năm 1944, có trên một trăm ngàn người Do Thái bị trục xuất khỏi Bắc Transylvania trong đó có gia đình ông Wiesel.
Cha mẹ anh chị em và ông bị Đức Quốc xã bắt giữ và đưa đến trại tử thần Auschwitz ở Poland.
Ngay lập tức chị gái và mẹ của ông bị đưa đến phòng hơi ngạt.
Wiesel và cha là Chlomo bị giam chung, bị cưỡng bức lao động tại trại tập trung, Buchenwald ở Đức.
Cha ông chết tại đây vào tháng 1 năm 1945, ba tháng trước khi Sư đoàn 6 Bộ Binh Hoa Kỳ đến giải thoát tù nhân trong trại.
Câu chuyện sống sót dưới tay Đức Quốc Xã đã trở thành một di sản của ông.
"Tôi đã tận mắt thấy chiến tranh, và tôi biết rằng cuộc chiến đó đáng nguyền rủa" Elie Wiesel
Đem tội ác kinh hoàng Holocaust vào thế giới độc giả tiếng Anh
Ông Wiesel sau đó thành nhà văn, đã viết hàng tá sách.
Nhưng quyển hồi ký mang tên " Night" tạm dịch là "Bóng Đêm" xuất bản lần đầu vào năm 1955, được xem là tác phẩm gây được nhiều tiếng vang nhất.
Hồi ký "Bóng Đêm" ghi chép lại những đày đọa ông Wiesel phải chịu trong trong trại tù Nazi.
Quyển sách này đã được dịch sang hơn 30 thứ tiếng khác nhau.
Phó chủ tịch Cộng đồng người Úc gốc Do Thái tiểu bang New là Alhadeff cho biết qua hồi ký “Bóng Đêm” lần đầu tiên độc giả nói tiếng Anh biết đến sự tàn bạo bất nhân của cuộc tàn sát người Do Thái có hệ thống Holocaust
Theo ông Alhadeff, ban đầu tác phẩm này được viết bằng tiếng Yiddish, tiếng Đức cổ của người Do thái ở Trung và Đông Âu.
Sau đó được dịch sang tiếng Pháp và cuối cùng bằng tiếng Anh, và Bên cạnh Primo Levi Michele, một nhà hóa học và nhà văn người Ý gốc Do Thái, và cũng là nạn nhân Holocaust.
Tác phẩm "Night" của Elie Wiesel đã mang Holocaust và mức độ kinh hoàng của tội ác này vào thế giới của độc giả nói tiếng Anh.
Tác giả Wiesel suốt cuộc đời đã sống theo tôn chỉ thể hiện trong hồi ký "Bóng Đêm" rằng.
"Quên người đã khuất là giết chết họ thêm một lần thứ hai.” Elie Wiesel
Nhận giải Nobel Hòa bình vào năm 1986, ông được xem như là một trong những nhà lãnh đạo tinh thần quan trọng nhất trong mọi thời đại khi toàn thế giới vẫn tiếp tục đầy bạo lực, đàn áp và phân biệt chủng tộc.
Qua quá khứ đau thương của người Do Thái, Elie Weisel luôn nghĩ đến những thông điệp cho tất cả mọi dân tộc.
Vic Alhadeff nói, trong khi ông Wiesel thuật lại những quá khứ đau thương của người Do Thái, ông luôn luôn nghĩ đến những thông điệp phổ biến cho tất cả mọi dân tộc.
Theo ông, nói cách khác, Holocaust cuộc diệt chủng do Đức Quốc xã chủ trương và tiến hành nhằm giết mọi Người Do Thái trên hành tinh này.
Trên thực tế, phát xít Đức đã thành công trong việc giết hại 6 triệu người Do Thái, và tác giả Elie Wiesel tập trung vào thảm kịch này.
Và cùng lúc đó, ông tập trung vào việc truyền đi khắp thế giới thông điệp của Holocaust.
“Hận thù chủng tộc, Holocaust là một tội ác không chỉ xảy ra cho người do Thái, nhưng có thể xảy ra cho bất cứ ai.
Nó có thể được gây ra không chỉ do Đức quốc xã nhưng bởi bất cứ chính phủ nào.” Alhadeff, Phó chủ tịch Cộng đồng người Úc gốc Do Thái tiểu bang New South Wales
Và đây là một trong những thông điệp quan trọng nhất của Elie Wiesel.
Wiesel là một cá nhân tiêu biểu tuyệt vời.
Avril Alba là một giảng viên trong khoa nghiên cứu Holocaust tại Đại học Sydney.
Nữ Tiến sĩ Alba nói ông Wiesel đã có một giá trị đạo đức mang tính lịch sử và áp dụng điều ấy vào những thời khắc quan trọng.
Cô cho biết vẫn nhớ mãi lần ông Wiesel được mời phát biểu tại lễ khai mạc của Viện Bảo tàng Tưởng niệm Holocaust tại Mỹ vào năm 1993.
Và vào lúc đó, cuộc xung đột ở Nam Tư cũ ngày càng gay gắt hơn.
Tuy không nhớ chính xác từng chữ nhưng bà cho biết ông đã nói với Tổng thống Clinton đại ý là.
"Với những hãi hùng của Holocaust mà chúng ta đang kỷ niệm ngày hôm nay, tôi khẩn cầu Tổng Thống làm một điều gì đó về những gì đang xảy ra ở Nam Tư cũ.” Elie Wiesel
Và Nữ Tiến sĩ Alba nghĩ rằng lúc ấy,với khả năng gói gọn tóm tắt được một vấn đề lớn chỉ trong một câu nói chứng tỏ ông là một nhà hoạt động, một học giả, và là một nhà văn,nhà báo xuất sắc.
Tiến sĩ Alba cho bết,về bình quân đầu người, Úc là nước đã nhận định cư người Do Thái nhiều nhất sau Israel.
Bà cho biết cuộc đời của ông Weisel là một nhân vật tiêu biểu và cái chết của ông khiến cộng đồng Úc gốc Do Thái xúc động.
Theo bà,nếu xét đến các cá nhân quan trọng thì sẽ thấy di sản cá nhân trong cộng đồng Úc gốc Do Thái, ở cấp tiểu bang và ngay cả trên cấp quốc gia và quốc tế rất rõ ràng,
Vì vậy, sự ra đi của ông sẽ có sự cộng hưởng rất mạnh mẽ.
Bởi vì nó cũng đánh động Cộng Đồng này trong nhiều cách, khi họ đang sống đây và chứng kiến sự ra đi của thế hệ các người sống sót.
Vì vậy, Wiesel là một cá nhân tiêu biểu tuyệt vời.
