Tanya Hall là nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của tổ chức vận động có trụ sở tại Perth mang tên hearts4heart.
“Tôi được chẩn đoán mắc bệnh tim bẩm sinh khi mới 6 tháng tuổi và trải qua ca phẫu thuật tim đầu tiên lúc 9 tuổi. Nhưng đến năm 17 tuổi, tôi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của rung tâm nhĩ. Sau 10 năm tình trạng tiến triển, tôi mới được chẩn đoán chính thức và bắt đầu điều trị để cải thiện triệu chứng cũng như chất lượng cuộc sống.”
Tanya là một trong hơn nửa triệu người Úc đang sống chung với chứng rung tâm nhĩ.
Bác sĩ tim mạch Tomos Walters, thuộc Nhóm Tim mạch Queensland tại Brisbane, cho biết đây là một căn bệnh tiến triển suốt đời.
“Rung tâm nhĩ, hay còn gọi là AF, là một tình trạng trong đó nhịp tim bình thường và đều đặn bị thay thế bởi sự hỗn loạn điện học ở các buồng nhĩ, phần trên của tim có chức năng tiếp nhận máu. Điều này khiến các buồng thất, phần dưới có nhiệm vụ bơm máu, đập một cách hoàn toàn loạn nhịp, làm giảm đáng kể hiệu quả hoạt động cơ học của tim.”
Bác sĩ Walters cho biết rung tâm nhĩ có thể ảnh hưởng đến mỗi người theo những cách rất khác nhau.
“Có những người hoàn toàn không cảm nhận được triệu chứng. Có người thì bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến mức không thể sinh hoạt bình thường. Còn đa số nằm ở mức độ trung gian. Các triệu chứng bao gồm tim đập nhanh, đau ngực, khó thở, chóng mặt và mệt mỏi.”
Chính sự khác biệt lớn trong mức độ ảnh hưởng này đã khiến các chuyên gia y tế và những người vận động lên tiếng lo ngại.
Rung tâm nhĩ hiện đã trở thành nguyên nhân hàng đầu dẫn đến việc nhập viện vì bệnh tim mạch, với chi phí điều trị trực tiếp hằng năm lên tới khoảng 1,63 tỷ đô la.
“Rung tâm nhĩ tạo ra gánh nặng rất lớn cho hệ thống y tế Úc. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến bệnh nhân phải vào phòng cấp cứu và nhập viện.”
Rung tâm nhĩ cũng được cho là nguyên nhân gây ra khoảng 1 trong 4 ca đột quỵ, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc sa sút trí tuệ.
Chính vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi bác sĩ Walters gọi đây là một trong những “dịch bệnh” y tế cộng đồng lớn nhất và cấp bách nhất hiện nay – đặc biệt khi dân số đang ngày càng già hóa.
“Những điều chúng tôi lo ngại ở bệnh nhân rung tâm nhĩ bao gồm nguy cơ đột quỵ; nguy cơ nếu không được điều trị, AF có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng tim. Ở một số người, nó có thể dẫn đến suy tim. Và dĩ nhiên, chúng tôi cũng lo về các triệu chứng và ảnh hưởng của bệnh đối với chất lượng cuộc sống.”
Một phần của mối lo ngại nằm ở chỗ, ước tính có đến 30% người mắc rung tâm nhĩ thậm chí không hề biết mình đang mang bệnh.
Justine Martin, một người mẹ có hai con sống tại Geelong, cho biết cô phát hiện ra bệnh tình của mình hoàn toàn tình cờ.
“Tôi được chẩn đoán mắc bệnh đa xơ cứng (MS) vào năm 2011 và sau đó bắt đầu có cảm giác như bươm bướm bay trong lồng ngực. Tôi cứ nghĩ đó là do bệnh MS gây ra. Một lần tôi phải nhập viện vì cơn đau đầu dữ dội, và khi được đo điện tâm đồ (ECG), bác sĩ phát hiện nhịp tim khi nghỉ ngơi của tôi lên tới 155 nhịp/phút. Kết quả là tôi được chẩn đoán mắc rung tâm nhĩ.”
Điều khiến các chuyên gia vận động lo ngại là những người không biết mình mắc rung tâm nhĩ sẽ không thể chủ động phòng ngừa, làm chậm tiến trình bệnh hoặc tránh được các biến chứng nguy hiểm.
Bác sĩ Emily Kotschet, chuyên gia tim mạch tại Bệnh viện Tư nhân Holmesglen ở Melbourne, cho biết đối với những người sau này mới xuất hiện triệu chứng, nhiều người thậm chí không nhận ra cảm giác mà họ đang trải qua thực chất bắt nguồn từ tim.
“Cứ ba người Úc thì có một người không đi khám ngay khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, mà chờ đến lần thứ tư mới tìm đến bác sĩ… Họ thường đợi xem liệu triệu chứng có tự hết không, hoặc đơn giản là xem nhẹ mức độ nghiêm trọng của nó.”
Bác sĩ Kotschet cho biết điều này đặc biệt đáng lo ngại với phụ nữ – vì các vấn đề tim mạch ở nữ giới thường không biểu hiện giống như ở nam giới, nên dễ bị bỏ qua hoặc hiểu sai.
“Phụ nữ thường có triệu chứng khác với biểu hiện cổ điển như tim đập loạn nhịp. Họ có thể chỉ cảm thấy khó thở, mệt mỏi, hoặc không thể thực hiện các hoạt động thường ngày như trước.”
Sự thiếu nhận thức về những dấu hiệu có thể liên quan đến bệnh tim đã từ lâu là một mối lo ngại lớn.
Năm 2023, tổ chức Hearts4heart đã thực hiện một khảo sát toàn quốc cho thấy cứ ba người Úc thì có một người – tức khoảng 6,7 triệu người – hoàn toàn không biết đến sự tồn tại của bệnh rung tâm nhĩ.
Một khảo sát khác do Boston Scientific ủy quyền thực hiện vào năm 2025 cho thấy tình hình nhận thức vẫn chưa có nhiều thay đổi.
Tanya Hall cho biết, tốt nhất là đừng chần chừ – hãy nói chuyện với bác sĩ đa khoa của bạn nếu có bất kỳ mối lo ngại nào.
“Hãy lắng nghe trái tim mình. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tim, đang gặp bất kỳ triệu chứng nào, hoặc đã trên 50 tuổi, xin đừng chần chừ, hãy đi kiểm tra tim càng sớm càng tốt.”
Tại Perth, Tanya Hall cho biết tình trạng của cô hiện đã được kiểm soát.
Cô nhấn mạnh: đã đến lúc cần nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh rung tâm nhĩ, để việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ích cho tất cả mọi người.
“Tôi vẫn đang sống rất tốt dù mắc rung tâm nhĩ. Điều quan trọng nhất là bạn được chẩn đoán và điều trị đúng cách như tôi, và khi đó, bạn hoàn toàn có thể sống một cuộc đời trọn vẹn.”
