Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tham dự một buổi tọa đàm với các nhân vật có ảnh hưởng trong giới bảo thủ tại Tòa Bạch Ốc, thì Ngoại trưởng Marco Rubio — đứng ở góc sau của Phòng Xanh trong Tòa Bạch Ốc — thu hút sự chú ý của ông bằng một mảnh ghi chú.
“Vâng, tôi vừa nhận được một mảnh ghi chú từ Ngoại trưởng, nói rằng chúng ta đang tiến rất gần đến một thỏa thuận ở Trung Đông và họ sẽ cần tôi ngay lập tức.”
Ngay sau đó, mọi chuyện nhanh chóng trở nên rõ ràng rằng một thỏa thuận thực sự đã đạt được.
Ông Trump, Israel và Hamas đã ký kết giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình cho Dải Gaza — một thỏa thuận đạt được sau nhiều cuộc đàm phán kéo dài với sự trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar, Ai Cập và Hoa Kỳ.
Tại chính Dải Gaza, người dân đã hân hoan đón nhận tin tức này.
Wael Radwan là một trong số nhiều người Palestine tại Khan Younis đã ra đường ăn mừng, đám đông tụ tập gần Bệnh viện Nasser, vỗ tay và hò reo trong niềm vui sướng.
“Chúng tôi rất hạnh phúc vì chiến tranh đã chấm dứt. Đây là điều mang lại niềm vui cho chúng tôi, và chúng tôi cảm ơn những người anh em của mình cũng như bất kỳ ai đã góp phần — dù chỉ bằng lời nói — để chấm dứt chiến tranh và ngăn đổ máu.”
Niềm hân hoan cũng lan tỏa trong các gia đình có người thân vẫn đang bị Hamas giam giữ.
Natalie Zangaukler, chị gái của con tin Matan Zangaukler, đã cùng mọi người tụ tập tại một quảng trường ở Tel Aviv để mở sâm-panh ăn mừng cùng cựu con tin là Omer Shem Tov.
Tại Úc, phát ngôn nhân phụ trách đối ngoại của phe đối lập, bà Michaelia Cash, cho biết thỏa thuận vừa được ký kết này nên là nguồn cảm hứng và hy vọng cho người dân Úc cũng như trên toàn thế giới.
Những cảm xúc tương tự cũng đã được Thủ tướng Anthony Albanese bày tỏ tại Quốc hội.
“Trong suốt hai năm qua, Trung Đông đã trải qua vô số ngày đen tối. Hôm nay, chúng ta nhìn thấy một tia sáng. Hôm nay, thế giới có lý do để thật sự hy vọng — hy vọng cho các gia đình của những con tin đã kiên trì chờ đợi suốt hai năm trời tưởng chừng vô tận; hy vọng cho người dân Gaza, những người đã phải chịu đựng nỗi đau vượt ngoài sức tưởng tượng; và hy vọng rằng, sau tám thập niên xung đột và khủng bố, chúng ta có thể phá vỡ vòng luẩn quẩn của bạo lực và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.”
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan đã trình bày những bước đi tiếp theo ngay sau đó.
“Nếu thỏa thuận được đạt được hôm nay, một lệnh ngừng bắn sẽ được ban bố. Sau lệnh ngừng bắn, những người bị cả hai bên giam giữ theo danh sách đã thống nhất — bao gồm con tin và thi thể trong tay Hamas, những người đang bị giam giữ ở Israel với án tù chung thân đến một mức nhất định, cùng một số người Palestine bị bắt sau ngày 7 tháng 10 — sẽ được trả tự do. Sẽ có một cuộc trao đổi giữa hai bên.”]
Tòa Bạch Ốc dự kiến việc trao trả con tin sẽ bắt đầu vào thứ Hai 13 tháng 10.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ khi nào Israel sẽ bắt đầu rút quân về “đường vàng” tại Dải Gaza — ranh giới được xác định là khu vực rút lui ban đầu của Israel theo kế hoạch của ông Trump.
Ngay cả khi thỏa thuận vừa được công bố, phát ngôn nhân Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric cho biết các hoạt động quân sự của Israel vẫn đang tiếp diễn tại thành phố.
“Ở Gaza, các đồng nghiệp của chúng tôi tại Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo cho biết các chiến dịch quân sự của Israel vẫn đang tiếp diễn, bao gồm tại các khu phố Rimal và Zeitoun ở Thành phố Gaza, khiến tình hình nhân đạo vốn đã nghiêm trọng nay càng trở nên nguy cấp hơn.”
Tuy nhiên, Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết họ đã giảm bớt chiến dịch quân sự.
Phía Israel nói rằng lực lượng của họ đã tiêu diệt một số tay súng tại Thành phố Gaza, những người mà họ cho là đang trên đường tấn công binh sĩ Israel.
Trong khi đó, thỏa thuận hòa bình vẫn còn thiếu chi tiết và để ngỏ nhiều câu hỏi chưa được giải quyết — những yếu tố có thể khiến thỏa thuận này sụp đổ, như từng xảy ra với các nỗ lực hòa bình trước đây.
Nhà báo Sam Mednick, người đưa tin về Israel và các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng cho tờ Associated Press, cho biết những phần then chốt của kế hoạch hòa bình vẫn chưa đạt được thỏa thuận.
“Dự kiến nội các Israel sẽ tiến hành bỏ phiếu, và sau đó chúng ta sẽ có một mốc thời gian rõ ràng hơn về những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều điều chưa chắc chắn xung quanh thỏa thuận này. Chưa rõ Hamas có từ bỏ vũ khí hay không — một yêu cầu then chốt của Israel. Cũng chưa rõ ai sẽ quản lý Gaza ngay sau ngày đó.”
Toàn bộ kế hoạch hòa bình của ông Trump dự kiến có một tổ chức quốc tế — do ông Trump dẫn đầu và bao gồm cả cựu Thủ tướng Anh Tony Blair — tham gia vào việc quản lý Gaza sau chiến tranh.
Ông Netanyahu, ông Trump, các nước phương Tây và các quốc gia Ả Rập đều loại trừ vai trò của Hamas, nhóm đã cai quản Gaza từ năm 2007.
Trong khi đó, Hamas cho biết họ đang tìm kiếm những sự bảo đảm chắc chắn rằng Israel sẽ không nối lại chiến dịch quân sự sau khi nhóm này thả toàn bộ con tin còn lại.
Các quốc gia Ả Rập ủng hộ kế hoạch cho rằng việc này phải dẫn đến sự độc lập cuối cùng của một nhà nước Palestine, điều mà Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói rằng sẽ không bao giờ xảy ra — và hiện chưa rõ ai sẽ cai quản Gaza khi chiến tranh kết thúc.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng nhấn mạnh rằng gánh nặng đạt được hòa bình ở Gaza không thể chỉ đặt lên Hamas và người Palestine — ông cho rằng Israel phải ngừng các cuộc tấn công để nỗ lực hòa bình có thể thành công.
“Thực tế là hòa bình không phải là một con chim chỉ có một cánh. Việc đặt toàn bộ gánh nặng của hòa bình lên Hamas và người Palestine vừa không công bằng, không đúng đắn, lại cũng không thực tế. Hiện nay, trở ngại lớn nhất trên con đường dẫn tới hòa bình là các cuộc tấn công của Israel. Mặc dù ông Trump đã kêu gọi rõ ràng, Israel vẫn tiếp tục các cuộc tấn công, điều này làm suy yếu bầu không khí tích cực. Nếu hòa bình thực sự được mong muốn, các cuộc tấn công của Israel phải ngay lập tức dừng lại.”]
Dù vậy, nếu được thực hiện đầy đủ, thỏa thuận này sẽ đưa hai bên tiến gần nhau hơn bất kỳ nỗ lực nào trước đây nhằm chấm dứt cuộc chiến đã biến thành một cuộc xung đột khu vực, kéo theo sự tham gia của các quốc gia như Iran, Yemen và Lebanon.
Điều đó cũng làm tăng thêm sự cô lập quốc tế của Israel và tái định hình Trung Đông.
Tổng thống Trump cho biết ông có thể sẽ tới Trung Đông vào cuối tuần này để đưa thỏa thuận đến kết quả trọn vẹn nhất.
“Họ đang làm rất tốt. Chúng ta có một đội ngũ tuyệt vời ở đó, những nhà đàm phán xuất sắc, và không may là phía bên kia cũng có những nhà đàm phán giỏi. Nhưng tôi nghĩ chuyện đó sẽ xảy ra. Có cơ hội tốt để thành công. Tôi có thể sẽ tới đó vào khoảng cuối tuần này.”
