Sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên Úc đang trở thành mối quan tâm cấp bách, với nhiều dấu hiệu cảnh báo khủng hoảng.
Theo nghiên cứu của Tổ chức Hỗ trợ Thanh thiếu niên ReachOut, Tổ chức Beyond Blue (Hỗ trợ sức khỏe tâm thần) và Viện Black Dog (Nghiên cứu và điều trị các rối loạn tâm thần), gần 60% phụ huynh Úc bày tỏ lo lắng về việc con cái sử dụng mạng xã hội, phản ánh tác động sâu sắc của cuộc sống kỹ thuật số đến tinh thần giới trẻ .
Thanh thiếu niên hiện dành trung bình hai đến ba giờ mỗi ngày trực tuyến, tiếp xúc với các nội dung cảm xúc mạnh, chuẩn mực không thực tế và thông tin tiêu cực lan tỏa.
Việc sử dụng mạng xã hội quá mức không chỉ chiếm thời gian giải trí mà còn thay thế các hoạt động lành mạnh như ngủ đủ giấc, vận động thể chất và giao tiếp xã hội thực tế. Kết quả là nhiều thanh thiếu niên cảm thấy căng thẳng, lo âu và tinh thần quá tải.
Ủy ban về Sức khỏe và Phúc lợi Thanh thiếu niên Lancet 2025, được công bố tại Đại hội Y tế Thế giới năm nay của Tổ chức Y tế Thế giới, cho biết các thách thức mà thanh thiếu niên phải đối mặt đang ngày càng tăng.
Nguyên nhân của khủng hoảng
Mạng xã hội và áp lực kỹ thuật số
Mạng xã hội, mặc dù mang lại tiện ích và cơ hội kết nối, cũng là nguồn gốc lớn của áp lực tinh thần. Trong đó, 56% thanh thiếu niên cảm thấy lo âu, căng thẳng và phân tâm do các nền tảng mạng xã hội; 91% cho rằng mạng xã hội làm giảm chất lượng các mối quan hệ thực tế, trong khi 46% cho biết các ứng dụng hẹn hò trực tuyến làm tăng cảm giác cô đơn.
Các thuật toán trên các nền tảng này thường thúc đẩy nội dung gây sốc, tiêu cực hoặc so sánh bản thân với người khác, tạo ra cảm giác áp lực, bất mãn và lo âu. Thanh thiếu niên dễ bị ảnh hưởng bởi chuẩn mực không thực tế về ngoại hình, thành tích học tập, mối quan hệ và lối sống.
Cô đơn và giảm kết nối xã hội
Trong khi kết nối trực tuyến tăng, kết nối thực tế giảm mạnh. Thanh thiếu niên ngày nay dành ít thời gian hơn cho các hoạt động xã hội ngoài đời thực, khiến cảm giác cô đơn trở nên phổ biến. Cô đơn là yếu tố nguy cơ chính dẫn tới căng thẳng tâm lý, trầm cảm và lo âu ở thanh thiếu niên
Áp lực học tập và kỳ vọng xã hội
Thanh thiếu niên Úc cũng phải đối mặt với áp lực học tập căng thẳng, kỳ vọng từ gia đình, bạn bè và xã hội. Nhiều em cảm thấy lo lắng về điểm số, thi cử và định hướng tương lai. Khi kết hợp với mạng xã hội, áp lực này trở nên trầm trọng hơn, dễ dẫn đến tình trạng kiệt sức về tinh thần và các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Các vấn đề toàn cầu
Những vấn đề như biến đổi khí hậu cũng tác động tiêu cực đến tâm lý giới trẻ.
Theo nghiên cứu được thực hiện bởi tổ chức sức khỏe tâm thần thanh thiếu niên Orygen, 76% thanh thiếu niên lo ngại về biến đổi khí hậu, và 67% cho biết điều này ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, khiến nhiều em cảm thấy bất lực trước tương lai (SBS News).
Mặc dù các chương trình hỗ trợ đã được triển khai, nhiều thanh thiếu niên vẫn không tìm được nguồn hỗ trợ phù hợp. Nguyên nhân bao gồm thiếu nhận thức về dịch vụ, cảm giác xấu hổ hoặc lo ngại bị đánh giá, cũng như áp lực từ gia đình và xã hội. Một nghiên cứu của Mission Australia chỉ ra rằng 36% thanh thiếu niên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm sự trợ giúp, đặc biệt ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa.
Ngoài ra, các vấn đề xã hội như bạo lực học đường, bất bình đẳng kinh tế và phân biệt giới tính cũng là yếu tố gia tăng nguy cơ căng thẳng tinh thần. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không được giải quyết, khủng hoảng sức khỏe tâm thần thanh thiếu niên có thể dẫn tới tỷ lệ tự tử, trầm cảm và rối loạn lo âu gia tăng trong thập kỷ tới.
Xây dựng thói quen lành mạnh và kết nối thực tế
Chuyên gia tâm lý trẻ em Breanna Jayne Sada, đại sứ thương hiệu nhật ký sức khỏe Jumble & Co, nhấn mạnh rằng xây dựng thói quen ngoài đời thực là một trong những cách đơn giản và hiệu quả để hỗ trợ sức khỏe tinh thần.
Emma “Người trẻ Úc đang nói với chúng tôi rằng họ cảm thấy bị choáng ngợp. Khi cuộc sống trở nên không chắc chắn, thói quen như một chiếc neo. Chúng giúp chúng ta cảm thấy an toàn và tạo ra sự chắc chắn. Những thực hành đơn giản có chủ đích có thể tạo ra không gian thở cho não bộ, giúp thanh thiếu niên điều chỉnh cảm xúc và thiết lập lại,” Sada chia sẻ.
Sada gợi ý bốn cách thực hành thiết thực:
- Bắt đầu từ những việc nhỏ: Viết nhật ký 5 phút mỗi ngày, ghi lại những điều biết ơn hoặc đặt mục tiêu tuần tới. Thói quen này giúp phát triển khả năng tự phản chiếu và nhận diện cảm xúc.
- Vận động cơ thể: Tham gia thể dục, đi dạo, hoặc các hoạt động cuối tuần giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng.
- Tạo khu vực không màn hình: Không sử dụng điện thoại trong bữa ăn, phòng ngủ hoặc trước giờ đi ngủ; cha mẹ cũng nên tham gia để làm gương.
- Ưu tiên kết nối thực tế: Trò chuyện, cười đùa và chia sẻ bữa ăn với người thân; các mối quan hệ tích cực là yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe tinh thần lâu dài.
“Viết nhật ký giống như tập thể dục cho tâm trí. Ghi chép suy nghĩ kích hoạt trung tâm giải quyết vấn đề trong não bộ trong khi làm dịu các khu vực liên quan đến căng thẳng. Viết nhật ký biết ơn nâng cao tâm trạng, nhật ký phản chiếu giúp xử lý trải nghiệm, và đặt mục tiêu xây dựng động lực. Ngay cả 5 phút mỗi ngày cũng giúp tâm trí cảm thấy nhẹ nhàng hơn,” Sada nhấn mạnh.
Chính phủ Úc đã cam kết đầu tư 1 tỷ đô la Úc vào các dịch vụ sức khỏe tâm thần, mở rộng trung tâm Headspace và đào tạo thêm 1.200 chuyên gia tâm lý (SBS News).
Các tổ chức như Lifeline, Kids Helpline và Beyond Blue cung cấp hỗ trợ 24/7 cho thanh thiếu niên gặp khủng hoảng. Số điện thoại Lifeline: 13 11 14, Kids Helpline: 1800 55 1800, Beyond Blue: 1300 22 4636.
Bác sĩ Anna Brooks, Trưởng Quỹ Nghiên cứu Lifeline, cho biết:
"Nếu ai đó mà chúng ta quan tâm cảm thấy quá tải, chúng ta có thể khuyến khích họ tìm sự hỗ trợ. Nhưng khi nói đến bản thân mình, chúng ta thường khắt khe hơn và thấy khó để nhờ giúp đỡ.”
“Đó là lý do tại sao việc tìm những hoạt động tự chăm sóc phù hợp với bản thân có thể rất hữu ích. Bộ công cụ Hỗ trợ của Lifeline cung cấp các tài nguyên, công cụ và ứng dụng giúp bạn tìm ra những phương pháp mà bạn có thể thử nghiệm phù hợp với mình.”
