Lần cuối cùng Chris Steel, Bộ trưởng Ngân khố của Vùng Lãnh thổ Thủ đô Úc (ACT), hiến máu là cách đây hàng chục năm.
Khi Hội Chữ thập đỏ sau đó gọi điện mời ông tiếp tục hiến máu, Chris nói cảm giác như phải “come out” (công khai giới tính) một lần nữa.
“Tôi phải nói rằng: Tôi biết tôi không thể hiến máu. Tôi là người đồng tính. Tôi xin lỗi. Và đó là một trong những điều mà bạn không muốn phải đối mặt – đó là một cuộc trò chuyện khó khăn.”
Và ngay khi bước chân vào chính trường trở thành Bộ trưởng Ngân khố của Vùng Lãnh thổ Thủ đô Úc (ACT), Chris đã vận động thay đổi các quy định về hiến máu và huyết tương
Hôm nay, ông trở thành một trong 625.000 người Úc hiện đủ điều kiện hiến huyết tương, sau khi các hạn chế liên quan đến quan hệ tình dục – từng ngăn phần lớn nam giới đồng tính và song tính hiến huyết tương – chính thức được gỡ bỏ.
“Sau kết quả của cuộc trưng cầu dân ý không ràng buộc về hôn nhân đồng giới và sự thay đổi trong luật hôn nhân, người ta bắt đầu nhìn vào những hình thức phân biệt đối xử khác vẫn còn tồn tại trong xã hội. Và đây là một điều mà nhiều người trong cộng đồng LGBTQIA+ phải đối mặt. Tuy nhiên, nó không thể thay đổi trong một sớm một chiều.”
Tổ chức Lifeblood ước tính rằng “lộ trình hiến huyết tương mới” này sẽ giúp tăng thêm khoảng 95.000 lượt hiến huyết tương mỗi năm.
Đây cũng đánh dấu sự kết thúc của các quy định hạn chế bắt đầu từ những năm 1980, như Tiến sĩ Skye McGregor từ Viện Kirby giải thích:
“Việc lây truyền HIV qua truyền máu đã dẫn đến một phản ứng khẩn cấp về y tế công cộng. Vì vậy, Úc – giống như nhiều quốc gia khác – đã áp dụng lệnh cấm vô thời hạn đối với nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. Đây là nhóm từng chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi HIV tại Úc, và thời điểm đó vẫn chưa có xét nghiệm HIV.”
Khi xét nghiệm HIV phát triển, lệnh cấm toàn diện dần được nới lỏng thành các khoảng thời gian tạm hoãn:
“Từ năm 2000, quy định hoãn hiến máu đối với nhóm nam giới quan hệ đồng giới đã được giảm từ vô thời hạn xuống còn 12 tháng. Đến năm 2021, khoảng thời gian này tiếp tục được rút xuống còn 3 tháng kể từ lần quan hệ gần nhất. Tuy nhiên, quy định đó vẫn chưa tính đến các nhóm có nguy cơ thấp hơn.”
Bắt đầu từ ngày 14/7, người đăng ký hiến huyết tương chỉ phải trả lời một câu hỏi duy nhất liên quan đến hoạt động tình dục: Họ có quan hệ tình dục trong vòng 3 tháng qua với người bị chẩn đoán HIV, viêm gan B hoặc C, hay HTLV hay không. Nếu có, họ sẽ không đủ điều kiện hiến.
Đối với việc hiến máu toàn phần, nam giới và phụ nữ chuyển giới vẫn sẽ bị hỏi liệu họ có quan hệ với nam giới trong thời gian gần đây hay không – nhưng quy định này sẽ được thay thế vào năm tới bằng một câu hỏi trung lập về giới tính.
Theo đó, tất cả người hiến máu sẽ được hỏi cùng một câu hỏi. Phần lớn những người đang trong mối quan hệ một vợ một chồng sẽ đủ điều kiện hiến. Ngược lại, bất kỳ ai – không phân biệt giới – từng quan hệ qua đường hậu môn với bạn tình mới hoặc nhiều người trong thời gian gần đây sẽ không được hiến, do yếu tố rủi ro.
Tiến sĩ McGregor cho biết điều này phản ánh mức độ rủi ro y tế:
“Quan hệ tình dục qua đường hậu môn không sử dụng biện pháp bảo vệ mang nguy cơ lây truyền HIV cao hơn so với các hình thức khác – đặc biệt là khi người đó là người tiếp nhận. Lý do là vì khu vực hậu môn có nguy cơ bị rách hoặc trầy xước, tạo điều kiện cho HIV xâm nhập vào máu dễ dàng hơn.”
Với những người như Hayley Teasdale, hôm nay là một ngày rất đặc biệt. Người phụ nữ 33 tuổi này phụ thuộc vào khoảng 100 lần hiến huyết tương mỗi năm để điều trị căn bệnh suy giảm miễn dịch hiếm gặp của mình.
“Thật khó để diễn tả bằng lời tầm quan trọng của các túi huyết tương đối với cuộc sống của tôi. Trước khi được điều trị bằng huyết tương, tôi rất yếu, thường xuyên nằm viện, luôn trong tình trạng hồi phục sau một đợt bệnh nào đó. Giờ đây tôi sống một cuộc đời trọn vẹn – có công việc mình yêu thích, có gia đình, có một cô con gái ba tuổi vô cùng hiếu động. Nếu không có huyết tương, tôi sẽ không thể chăm sóc được cháu. Huyết tương đã trao cho tôi một cuộc sống mà trước đó tôi nghĩ là không thể.”
“Đây thực sự là một cột mốc lớn đối với cộng đồng – những người đã mong muốn được hiến máu suốt bao lâu nay. Tôi đã rơi nước mắt khi nghe Chris chia sẻ. Và tôi vô cùng hào hứng chào đón tất cả những người hiến máu mới.”
READ MORE
SBS Việt ngữ
