Lacenamab, với tên thương mại là Leqembi, đã được Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm (TGA) phê duyệt, cho một số bệnh nhân suy giảm nhận thức nhẹ.
Thuốc được chứng minh là làm giảm mảng bám amyloid trong não, một yếu tố góp phần gây ra các triệu chứng của bệnh Alzheimer, nhưng có nguy cơ nhỏ gây sưng hoặc xuất huyết não.
Theo Viện Y tế và Phúc lợi Úc (AIHW), có khoảng 425.000 người ở Úc đang sống chung với chứng mất trí nhớ, trong đó bệnh thoái hóa não, bệnh Alzheimer, là dạng phổ biến nhất.
AIHW gần đây đã phát hiện ra rằng, chứng mất trí nhớ cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Úc.
Tan nát cõi lòng vì chẩn đoán mắc bệnh.
Cảnh sát nghỉ hưu Peter Duclos, được chẩn đoán mắc chứng bệnh này vào năm 2024, ông chia sẻ với SBS News.
"Tôi cảm thấy mọi thứ không ổn lắm… Tôi hay quên và cảm thấy không còn là chính mình nữa. Tôi từng yêu thích nhiếp ảnh, nhưng giờ tôi đã mất đi những kỹ năng đó. Bạn nghĩ mình thật tuyệt vời vào một ngày nào đó, rồi ngày hôm sau bạn lại nghĩ: 'Ôi Chúa ơi, làm sao mình có thể làm lại được nữa?', Peter Duclos.
Sau khi gặp bác sĩ đa khoa và chụp chiếu nhiều lần, ông được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer khởi phát ở người trẻ.
Ông cảm thấy "tan nát cõi lòng" và đã tìm đến nhóm vận động chính sách Dementia Australia, để được hỗ trợ.
Sau khi tham gia một khóa học với nhóm, ông bắt đầu làm tình nguyện viên hỗ trợ cho những người khác, đang sống chung với bệnh Alzheimer và chứng mất trí nhớ.
Ông cho biết việc phê duyệt loại thuốc lecanemeb, có thể giúp ích cho nhiều người mắc bệnh, nhưng đã quá muộn đối với ông.
"Tôi có thể đã tiến triển thêm một chút bệnh Alzheimer, điều này có thể có lợi cho tôi lúc này", Peter Duclos.
Ông cũng cho biết, chi phí sẽ là rào cản đối với hầu hết những người mắc bệnh Alzheimer.
Được biết Lecanemab có chi phí ước tính, khoảng 40.000 đô la cho một chu kỳ điều trị ,từ 12 đến 18 tháng.
Các chi phí y tế bổ sung, sẽ nâng giá mỗi bệnh nhân lên khoảng 80.000 đến 100.000 đô la, tùy thuộc vào nhu cầu cá nhân.
Chi phí của loại thuốc này có thể giảm, nếu chính phủ quyết định trợ cấp thông qua Chương trình Phúc lợi Dược phẩm (PBS), tuy nhiên, chính phủ vẫn chưa đưa donanemab được bán với tên gọi Kisunla, một loại thuốc điều trị Alzheimer tương tự, đã được phê duyệt vào đầu năm nay, vào chương trình.
Trong khi đó ông Christopher Rowe, giám đốc Mạng lưới Chứng mất trí nhớ Úc, cho biết việc phê duyệt lecanemab như một phương pháp điều trị là "xứng đáng", sau khi công ty mẹ của thuốc này hai lần không được TGA bật đèn xanh.
"Đây là lần thứ ba may mắn và Úc hơi chậm chân một chút. Thuốc đã được phê duyệt tại 51 quốc gia. Vì vậy, tôi rất vui khi thấy điều này cuối cùng cũng xảy ra ở đây. Việc họ phê duyệt donanemab, một loại thuốc có hiệu quả và tác dụng phụ rất giống với lecanemab, có thể đã tác động đến quyết định của họ”, Christopher Rowe.
Trong một tuyên bố được đưa ra trong tuần này, TGA cho biết nhà sản xuất thuốc Nhật Bản Eisai Australia, đã "giải quyết thỏa đáng những lo ngại còn tồn đọng, về tính an toàn của thuốc".
Đã có những lo ngại rằng, loại thuốc này có thể gây ra hậu quả tử vong ở khoảng 0,6% số người, như đã được chứng minh trong một thử nghiệm lecanemab kéo dài tại Anh.
Theo ông Rowe, cả lecanemab và donanemab đều nhắm vào mảng bám não gọi là amyloid, tích tụ trong hơn 10 năm.
"Bạn phải được phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm thì thuốc mới có tác dụng. Bởi vì thuốc này loại bỏ amyloid khỏi não, nhưng không ảnh hưởng đến những gì được gọi là “đám rối tau”, tức là sự tích tụ bất thường của một loại protein gọi là ‘tau’ trong tế bào não, thực sự gây ra tổn thương. Nếu bạn đã bị đám rối tau, thì việc loại bỏ amyloid không mang lại lợi ích gì”, Christopher Rowe.
Ông cho biết lecanemab có thể kéo dài chất lượng cuộc sống và khả năng tự chủ của người bệnh thêm khoảng sáu tháng, cho phép họ tiếp tục thực hiện các công việc hàng ngày như đi chợ.
Thế nhưng, vẫn còn hai vấn đề chính cần giải quyết.
"Vấn đề thứ nhất là phải tiếp cận bệnh nhân, ngay từ giai đoạn đầu của bệnh. Vì vậy, hầu hết mọi người sẽ không đủ điều kiện cho phương pháp điều trị này. Vấn đề thứ hai là chi phí hiện tại: thuốc chỉ được cung cấp ở các cơ sở tư nhân, và bản thân loại thuốc này có giá khoảng 40.000 đô la. Nhưng ngoài ra còn có các chi phí khác, tổng cộng có thể lên tới khoảng 80.000 đô la. Nếu chương trình trợ giá dược phẩm, đây thực sự là một trở ngại đối với phần lớn dân số”, Christopher Rowe.
Trong khi đó Giáo sư Michael Woodwood, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu chứng mất trí nhớ tại Austin Health, đồng thời là cố vấn danh dự của Dementia Australia, nói với SBS News rằng việc phê duyệt là "vô cùng quan trọng".
Ông cho biết việc giới thiệu lecanemab, có thể khuyến khích nhiều người đi khám bệnh Alzheimer sớm hơn.
"Có rất nhiều nỗi sợ hãi chung quanh việc được chẩn đoán và ở giai đoạn này, phần lớn các trường hợp chưa thực sự được chẩn đoán. Tôi nghĩ rằng, việc có sẵn những loại thuốc này sẽ thay đổi điều đó", Michael Woodwood.
Thế nhưng các loại thuốc này sẽ không thay đổi kết quả sức khỏe, cho những người bị cách ly.
"Chúng ta cần có một hệ thống y tế, sẵn sàng thích ứng với số lượng người muốn được chẩn đoán ngày càng tăng. Điều quan trọng nữa là, mọi người vẫn tiếp cận được tất cả các dịch vụ hỗ trợ khác, các dịch vụ của Dementia Australia, để họ nhận thức được sức khỏe não bộ, bao gồm tập thể dục, chế độ ăn uống, hoạt động tinh thần xã hội, giảm hút thuốc lá, v.v.", Michael Woodwood.
Theo nghiên cứu toàn cầu được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet tuần này, việc phê duyệt Lecanemab và Donanemab, đang làm tăng tỷ lệ thành công trong điều trị Alzheimer.
Bệnh Alzheimer chiếm khoảng 70% tổng số ca sa sút trí tuệ trên toàn thế giới, và các nhà khoa học cho biết vẫn còn nhiều việc có thể làm để chăm sóc bệnh nhân.
Giáo sư Giovanni Frisoni, từ Đại học Geneva cho biết.
"Xét nghiệm máu, thuốc sinh học điều trị bệnh Alzheimer và các biện pháp can thiệp phòng ngừa, đang đưa việc chăm sóc vào một lãnh vực hoàn toàn mới mẻ và thú vị. Tuy nhiên, những nhu cầu cũ của bệnh nhân sẽ không biến mất”, Giovanni Frisoni.
Trong khi đó Ange mới 19 tuổi và đang phải vật lộn để sống chung với căn bệnh "của người cao tuổi".
Anh ấy cho biết, cần phải có một nỗ lực chung để hỗ trợ bệnh nhân hiện tại và tương lai.
"Nhiều bác sĩ đa khoa và chuyên gia về chứng mất trí nhớ, sẽ cần phải nắm vững những tiến bộ, tuy ít hào nhoáng nhưng vững chắc, đã đạt được trong vài thập niên qua, trong việc chăm sóc và điều trị các rối loạn hành vi, việc sử dụng các công cụ chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm tinh vi, cũng như chăm sóc tâm lý xã hội”, Ange.
Trong khi đó, ông Duclos đang tham gia một thử nghiệm lâm sàng cho một loại thuốc khác và được truyền máu hàng tháng, như một phần của quá trình thử nghiệm.
Ông hy vọng rằng, các thử nghiệm thuốc ở cả Úc và nước ngoài, sẽ cải thiện các lựa chọn điều trị cho bệnh Alzheimer.
"Chúng ta thực sự cần sự tham gia của chính phủ và chi tiền đúng nơi đúng chỗ, vì những lý do chính đáng", Peter Duclos.
READ MORE
SBS Việt ngữ
