Tiến sĩ Scott French, giảng viên kinh tế tại Đại học New South Wales (UNSW), cho biết:
“Ông Trump ưa chuộng thuế quan và xem đây là công cụ hữu ích để đạt được các mục tiêu chính sách của mình. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế cho rằng thuế quan không hiệu quả trong việc xử lý thâm hụt thương mại, và cũng không cần thiết phải lo ngại về những thâm hụt song phương mà ông Trump quan tâm.”
Ngay trước ngày 1/8 (theo giờ Mỹ), thời điểm kết thúc giai đoạn tạm hoãn thuế của Mỹ lên các nước, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh áp thuế mới với một số đối tác thương mại.
Úc may mắn không bị tăng thuế, với mức thuế áp dụng giữ nguyên ở mức thấp nhất là 10%. Đây là tin vui cho các nhà xuất khẩu Úc, khi trước đó họ được cảnh báo mức thuế có thể tăng lên đến 20%.
Tuy nhiên, những tác động rộng hơn từ chính sách thuế này – bao gồm cả ảnh hưởng đến lạm phát – vẫn chưa thể lường hết được.
Tiến sĩ French nói thêm:
“Mỹ đang ngày càng tách mình khỏi phần còn lại của thế giới. Số liệu lạm phát mới nhất của Mỹ cao hơn dự kiến, và chúng ta bắt đầu thấy giá nhập khẩu tăng dần sau khi các doanh nghiệp tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho tích trữ trong thời gian tạm hoãn thuế.”
Phần lớn các mức thuế mới đã được công bố lần đầu vào tháng Tư, khi ông Trump áp mức thuế cơ bản 10% đối với hàng hóa từ gần như mọi quốc gia, với lý do là hành vi thương mại không công bằng và thâm hụt của Mỹ.
Sau đó, ông Trump tuyên bố tạm hoãn thi hành để mở đường cho các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, từ ngày 7 tháng 8, các mức thuế mới theo từng quốc gia sẽ chính thức có hiệu lực.
Những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất gồm Syria, Myanmar, Lào và Thụy Sĩ – phải chịu mức thuế từ 39% đến 41%.
Trong một tuyên bố, Tòa Bạch Ốc cho biết mức thuế cao được áp dụng với các quốc gia không tham gia đàm phán hoặc không đủ đồng thuận với Mỹ về các vấn đề kinh tế và an ninh quốc gia.
Ngoài ra, tất cả hàng hóa được cho là "chuyển tải" (transshipped) – tức chuyển qua nước thứ ba để né thuế – sẽ bị áp thêm 40% thuế bổ sung.
Tiến sĩ French nhận định:
“Nếu cơ quan hải quan Mỹ xác định rằng bạn chỉ đơn giản vận chuyển hàng qua nước thứ ba để tránh thuế, họ sẽ áp đặt mức thuế 40%. Có nghĩa là quy định này đã trao nhiều quyền quyết định cho nhân viên hải quan, và như vậy nó sẽ làm tăng sự bất định cho doanh nghiệp.”
Ông cũng cảnh báo rằng còn nhiều chi tiết chưa rõ ràng, và tác động đối với kinh tế toàn cầu sẽ rất đáng kể.
“Điều này tạo ra một lợi thế nhỏ cho các nhà xuất khẩu Úc khi tiếp cận thị trường Mỹ. Nhưng quan trọng hơn, nó cho thấy Mỹ sẽ ít tham gia hơn vào thương mại toàn cầu – và ảnh hưởng lớn nhất sẽ là ở khu vực Bắc Mỹ.”
Các nước láng giềng của Úc – New Zealand, Fiji và Papua New Guinea – đều bị áp thuế 15%.
Đáng chú ý, chính quyền Trump vẫn đang xem xét khả năng áp thuế tới 200% đối với dược phẩm của Úc.
Bộ trưởng Thương mại Don Farrell khẳng định cách tiếp cận của chính phủ Úc là đúng đắn, và hy vọng đây sẽ là dấu chấm hết cho vấn đề này:
“Tôi cho rằng điều này chứng minh cho sự thành công của chính phủ Albanese, đặc biệt là Thủ tướng, trong cách tiếp cận ngoại giao điềm tĩnh và khôn khéo với Mỹ. Quyết định này, cùng với những thay đổi áp dụng cho các quốc gia khác, khiến hàng hóa Úc hiện nay có tính cạnh tranh hơn tại thị trường Mỹ.”
Mặc dù thâm hụt thương mại hàng năm giữa Úc và Mỹ ở mức khoảng 30 tỷ đô la Mỹ – tức Úc nhập nhiều hơn xuất – một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Úc như thịt, vàng và dược phẩm vẫn có thể chịu ảnh hưởng.
Ông Farrell nhấn mạnh Úc sẽ tiếp tục đa dạng hóa quan hệ thương mại và hỗ trợ nhà xuất khẩu:
“Chúng tôi tin tưởng vào thương mại tự do và công bằng, và sẽ tiếp tục vận động Mỹ gỡ bỏ mọi mức thuế đối với hàng hóa Úc, phù hợp với hiệp định thương mại song phương. Tôi cũng đã mời Bộ trưởng Thương mại Mỹ Lutnick sang thăm Úc để tiếp tục đối thoại.”
Tổng cộng 92 quốc gia bị đưa vào danh sách tăng thuế của Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, một số quốc gia tỏ ra hài lòng khi mức thuế được điều chỉnh. Campuchia cho biết họ vui mừng khi mức thuế giảm từ 49% xuống 19%, giúp hỗ trợ ngành may mặc đang gặp khó khăn.
Trong khi đó, Canada thất vọng khi bị tăng thêm 10% thuế, lên 35% đối với các sản phẩm không thuộc hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada.
Mexico được trì hoãn áp thuế 30% trong 90 ngày để có thời gian đàm phán thêm.
Trung Quốc hiện chưa có trong danh sách 92 quốc gia bị tăng thuế và có thời hạn đến ngày 12 tháng 8 để đạt được một thỏa thuận tiềm năng với Mỹ.
