Sau phiên họp kéo dài đầy kịch tính suốt 27 giờ của Thượng viện, Phó Tổng thống J.D. Vance đã phải bỏ phiếu quyết định để thông qua dự luật thuế và chi tiêu khổng lồ của tổng thống Donald Trump, được đặt biệt danh mỹ miều là Đạo luật Vĩ đại Tuyệt vời - "One Big Beautiful Bill".
Một phiên họp Thượng viện kéo dài, các nghị sĩ Cộng hòa bất ngờ bỏ phiếu chống, lá phiếu quyết định của Phó Tổng thống và Elon Musk nổi giận trên mạng xã hội.
Trung tâm của tất cả những điều đó? Kế hoạch cắt giảm thuế và chi tiêu sâu rộng của Donald Trump, được gọi là Đạo luật "Một Dự Luật Vĩ đại Tuyệt vời".
Sau gần 27 giờ tranh luận, với ba Thượng nghị sĩ Cộng hòa đứng về phía Đảng Dân chủ, Phó Tổng thống J.D. Vance đã phá vỡ thế cân bằng 50-50.
Đây là lúc ông tuyên bố kết quả tại Thượng viện:
“Với kết quả bỏ phiếu này, số phiếu thuận là 50, số phiếu chống là 50. Thượng viện bị chia đều, Phó Tổng thống bỏ phiếu thuận. Dự luật đã được thông qua dưới hình thức đã được sửa đổi.”
Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa đã chỉ vừa đủ phiếu để thông qua dự luật thuế và chi tiêu chủ chốt của Tổng thống Trump, với cách biệt vô cùng sít sao, nhờ vào lá phiếu quyết định của Phó Tổng thống J.D. Vance, sau 27 giờ tranh luận và ba nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu chống.
Những sự bất đồng này rất đáng chú ý. Ba Thượng nghị sĩ Rand Paul, Susan Collins và Thom Tillis đều tách khỏi đường lối chung của Đảng.
Thượng nghị sĩ Rand Paul giải thích lý do của ông:
“Tôi nghĩ mọi người sẽ nhận ra rằng dự luật này kém bảo thủ hơn nhiều so với những gì ban đầu được công bố… đây không phải là một dự luật có trách nhiệm tài chính.
Nếu bạn cho rằng nợ công là một vấn đề, tôi không thấy làm sao bạn có thể bỏ phiếu thuận cho dự luật này.Thượng nghị sĩ Rand Paul
Thượng nghị sĩ Paul phản đối mạnh mẽ kế hoạch tăng trần nợ thêm 7,6 nghìn tỷ đô la Úc (tương đương 5 nghìn tỷ đô la Mỹ) của dự luật.
Còn với những người như Thom Tillis và Susan Collins, chính các khoản cắt giảm lớn vào Medicaid đã gây lo ngại.
Thượng nghị sĩ Tillis cho biết: “Những cố vấn thiếu kinh nghiệm của Tòa bạch ốc đang không cho Tổng thống biết rằng tác động thực sự của dự luật này là phá vỡ một lời hứa.”
Thượng nghị sĩ Collins, Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện, cũng cảnh báo về những tác động tiêu cực đến nguồn tài trợ cho nghiên cứu:
“Trước khi ông được bổ nhiệm, NIH đã đột ngột, không thông báo và không tham khảo ý kiến cộng đồng khoa học, áp đặt mức trần tùy tiện 15% cho các chi phí liên quan đến nghiên cứu.”
Tuy nhiên, các lãnh đạo Cộng hòa cần từng lá phiếu.
Vì vậy, tất cả mọi ánh mắt đều dồn về Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski của bang Alaska, người cuối cùng đã bỏ phiếu thuận, dù không hoàn toàn thoải mái.
“Tôi phải làm việc với những người mà tôi không bầu, tôi phải làm việc với những người mà tôi không có nhiều sự đồng cảm hay gắn kết, vì đó là điều mà người dân Alaska yêu cầu tôi làm.
Họ yêu cầu tôi phải làm những điều thực sự, thực sự khó khăn, và đây có lẽ là điều khó khăn nhất từ trước tới nay.”
Lãnh đạo phe đa số Thượng viện, ông John Thune, mô tả những thay đổi trong Medicaid là những cải cách.
“Dự luật cũng bao gồm nhiều cải cách và củng cố Medicaid theo cách giúp nó mạnh hơn, đưa nó trở lại với mục đích ban đầu, phục vụ đúng những người được thiết kế để hưởng lợi.”
Tuy nhiên, Văn phòng Ngân sách Quốc hội đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng: gần 12 triệu người Mỹ sẽ không còn bảo hiểm y tế vào năm 2034, và thâm hụt ngân sách sẽ tăng thêm 5 nghìn tỷ đô la Úc (3,3 nghìn tỷ đô la Mỹ).
Trong số những người chỉ trích gay gắt nhất là Elon Musk.
Giám đốc điều hành Tesla, người từng là nhà tài trợ hàng đầu cho chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2024, hiện đang đe dọa sẽ thành lập một đảng chính trị mới.
Tổng thống Trump phản hồi về điều này: “Elon rất tức giận vì quy định bắt buộc xe điện sẽ bị hủy bỏ. Khi bạn nhìn vào vấn đề, không phải ai cũng muốn có một chiếc xe điện.”
Ông Trump hạ thấp tầm ảnh hưởng của Elon Musk và cũng tấn công các nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu chống, như Rand Paul và Hạ nghị sĩ Thomas Massie.
“Tôi có chỉ số IQ cao, họ thích điều đó, họ thích những người thông minh. Nhưng họ cũng biết tôi là người đưa ra những quyết định đúng đắn, đó là lý do chúng ta có chiếc mũ ‘Trump luôn đúng’.
Nhưng tôi không thích những người cứ suốt ngày nói ‘không’, suốt ngày bỏ phiếu chống, chẳng làm được gì cả. Hãy để ông ấy làm điều ông ấy muốn, bỏ phiếu thuận đi, nhưng nếu bạn nhìn vào lịch sử bỏ phiếu của ông ta, nó thấp đến mức không thể thấp hơn.”
Trong khi đó, ngoài Washington, những lo ngại về tác động thực tế của dự luật ngày càng gia tăng, đặc biệt đối với người nghèo và những nhóm dễ bị tổn thương.
Thị trưởng Las Vegas, bà Shelley Berkley, bày tỏ lo lắng:
“Dự luật đẹp đẽ lớn lao này có thể thực sự là một dự luật tồi tệ… Tôi rất lo ngại về các khoản cắt giảm Medicaid. Rất nhiều người ở bang Nevada phụ thuộc vào Medicaid cho nhu cầu chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là trẻ em.
Tôi lo lắng về các chương trình như Meals on Wheels, SNAP, WIC và những chương trình thực sự tạo ra sự khác biệt lớn trong cuộc sống của các gia đình thu nhập thấp ở cộng đồng của chúng tôi và trên toàn bang Nevada.Thị trưởng Las Vegas, bà Shelley Berkley
Chúng tôi đang theo dõi sát điều này… nhưng nếu nó được thông qua, tôi nghĩ chúng ta sẽ phải hứng chịu những cú sốc tài chính lớn.”
Vậy trong dự luật này có gì?
Phiên bản Thượng viện bao gồm 6,8 nghìn tỷ đô la Úc (4,5 nghìn tỷ đô la Mỹ) cắt giảm thuế, khiến mức thuế năm 2017 của Trump trở thành vĩnh viễn, loại bỏ các ưu đãi cho năng lượng xanh, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất xe điện như Tesla.
Dự luật cũng bao gồm 1,82 nghìn tỷ đô la Úc (1,2 nghìn tỷ đô la Mỹ) cắt giảm Medicaid và tem phiếu thực phẩm, thông qua các quy định siết chặt tiêu chuẩn đủ điều kiện, cùng với 531,8 tỷ đô la Úc (350 tỷ đô la Mỹ) chi cho an ninh biên giới và quốc phòng, bao gồm cả tài trợ cho hoạt động trục xuất.
Nó nâng trần nợ thêm 7,6 nghìn tỷ đô la Úc (5 nghìn tỷ đô la Mỹ).
Tổng thống Trump nói ông tự tin rằng Hạ viện sẽ thông qua dự luật này kịp thời hạn chót ngày Quốc khánh 4/7 mà ông tự đặt ra.
“Hôm nay là một ngày trọng đại, dự luật đã được thông qua và tôi nghĩ nó sẽ tiến triển tốt ở Hạ viện. Chúng ta sẽ xem mọi việc diễn ra thế nào. Có vẻ như đang đi trước tiến độ. Tôi cảm thấy rất vui.”
Tuy nhiên, với những thay đổi đối với Medicaid và sự chia rẽ ngày càng rõ trong nội bộ Đảng Cộng hòa, các lãnh đạo Hạ viện vẫn chưa chắc chắn liệu có đủ số phiếu để thông qua hay không.
Nếu dự luật bị sửa đổi thêm, nó sẽ được chuyển ngược trở lại Thượng viện.
Liệu dự luật “tuyệt đẹp lớn lao” này có trở thành luật hay sẽ mắc kẹt trong bế tắc lập pháp, một điều chắc chắn là những ranh giới chính trị mà nó phơi bày sẽ định hình cuộc bầu cử năm 2026, và có thể cả tương lai của Đảng Cộng hòa.
READ MORE
SBS Việt ngữ
