'Jihad': Ý nghĩa thực sự của 'thánh chiến' trong Hồi giáo

Muslim pilgrims circle the Kaaba, Islam's holiest shrine, at the Grand Mosque in the Muslim holy city of Mecca, Saudi Arabia

Muslim pilgrims circle the Kaaba, Islam's holiest shrine, at the Grand Mosque in the Muslim holy city of Mecca, Saudi Arabia Source: AAP

Từ Ả Rập jihad, thường được dịch là "thánh chiến", có nghĩa gốc là sự "đấu tranh" hay "phấn đấu". Vậy thực hư thế nào?


Nhiều người đang lo sợ rằng chứng Islamophobia (kỳ thị Hồi giáo) đang ngày càng trở nên phổ biến hơn. Theo các nhà nghiên cứu tôn giáo, đấy là hệ quả của việc thiếu hiểu biết về các giáo lý và khái niệm trong Hồi giáo.

Và một trong những thuật ngữ bị hiểu lầm nhiều nhất, chính là từ "jihad".

Truyền thông phương Tây thường nhắc đến từ "jihad" như một lời hiệu triệu các tìn đồ Hồi giáo thực hiện "thánh chiến" chống lại những kẻ ngoại đạo trong xã hội phương Tây.

Những nhân vật nổi trội như Ứng viên Tổng thống Mỹ Donald Trump, thường sử dụng từ này khi kêu gọi ban bố lệnh chống di dân người Hồi giáo đến Hoa Kỳ.

"Một khảo sát gần đây từ Trung tâm Chính sách An ninh (CSP) cho thấy 25% người tham gia đồng ý rằng những tội ác chống lại người Mỹ ngay trên đất Mỹ - hãy nghĩ mà xem - chính là một phần của phong trào thánh chiến thế giới."

Số liệu do ông Trump đưa ra đã bị chỉ trích rộng rãi, bởi cuộc khảo sát mà ông đề cập được thực hiện trực tuyến và chỉ có khoảng 600 người tham gia.

Và con số trên không chỉ là lỗ hổng duy nhất trong phép biện luận của ông Trump.

Phó giáo sư Mehmet Ozalp, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hồi giáo và Văn minh Hồi giáo tại Đại học Charles Sturt cho biết, "jihad" vốn không phải là một từ mang nghĩa tiêu cực."

"Từ quan điểm Hồi giáo, từ Jihad có nghĩa là một cuộc đấu tranh nội tại nhằm đạt đến một kết quả tích cực."

Giáo sư Samina Yasmeen, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia và Xã hội Hồi giáo tại Đại học Tây Úc, cho biết từ "jihad" liên quan đến một cuộc đấu tranh nhằm thanh lọc tâm hồn, và quan điểm này chiếm ưu thế trong hầu hết các xã hội Hồi giáo.

"Sống một cuộc đời đức hạnh, thiện tâm, phục tùng Thượng Đế và bảo đảm rằng họ không chỉ lo việc thánh mà còn phải tích cực tham gia các hoạt động xã hội, nhằm xây dựng một cộng đồng an toàn và hòa hợp, đó chính là jihad."

Theo Phó giáo sư Ozalp, từ jihad không chỉ bị lạm dụng bới những người không theo đạo Hồi, mà còn bởi cả những nhóm khủng bố muốn tìm cách biện minh cho hành động của mình, bằng cách lý giải từ này theo nghĩa "thánh chiến".

"Họ gọi những gì họ làm là jihad bởi điều đó giúp việc tuyển mộ chiến binh trở nên dễ dàng hơn. Bởi vì nếu họ có thể biện minh cho thứ gọi là cuộc thánh chiến này, thì những trở ngại về mặt đạo đức sẽ được loại bỏ.

"Nếu ai đó hỏi rằng, "Liệu tôi có đang làm điều đúng? Tôi đâu được phép giết người?" chẳng hạn như một người Hồi giáo trẻ vừa gia nhập tổ chức, thì họ có thể trả lời là, "Không, điều anh đang làm chính là thánh chiến." Họ có thể thuyết phục người khác, rằng anh ta đang phục vụ cho tôn giáo của mình."

Đây là khái niệm mà cựu Thủ tướng John Howard cho rằng cần phải được giải quyết một cách khôn khéo, để tránh gây thêm thù hằn.

"Tôi không muốn bất kỳ ai bị phỉ báng vì tôn giáo của họ - đó là một điều sai trái. Nhưng thật vô nghĩa nếu chúng ta bỏ qua thực tế là những kẻ khủng bố cực đoan đang sử dụng một phiên bản biến dạng của Hồi giáo để biện minh cho hành động của mình, và đó là một sự thật mà chúng ta không thể bỏ qua."

Rất nhiều người thuộc cộng đồng Hồi giáo tại Úc đã cáo buộc các tổ chức chính trị, chẳng hạn như đảng One Nation của Pauline Hanson, khích động tinh thần thù ghét Hồi giáo.

Và Phó giáo sư Ozalp cũng đồng ý rằng các chính trị gia bảo thủ nắm trong tay sức mạnh để truyền bá thái độ kỳ thị Hồi giáo.

 "Những kẻ kỳ thị Hồi giáo thường cố tình chọn một số sự kiện, khi người Hồi có hành động tồi tệ hoặc khủng bố, rồi họ khái quát nó cho toàn bộ cộng đồng Hồi giáo.

"Điều đó ngăn cản việc truyền thông hiệu quả giữa các tín đồ Hồi giáo và những người không theo đạo Hồi, nhằm giải quyết những vấn đề liên quan đến chủ nghĩa cực đoan."

Giáo sư Yasmeen đồng ý rằng việc thông đạt không hiệu quả là lý do chính dẫn đến Islamaphobia, tức chứng sợ Hồi giáo. Bà cho rằng cần có sự thay đổi trong đối thoại giữa những tín đồ thuộc Hồi giáo và thuộc những tôn giáo khác.

"Một khi chúng ta bắt đầu xem xét sự đa dạng trong tôn giáo, thì chúng ta sẽ hiểu rằng không phải mọi tín đồ Hồi giáo đều hung dữ. Nhưng tôi nghĩ cộng đồng Hồi giáo cũng nhận lãnh một phần trách nhiệm.

"Bởi vì chỉ có một nhánh của Hồi giáo được bày ra cho cộng đồng được biết, nên mọi người cho rằng người Hồi nào cũng như nhau, thay vì xem nó như một tôn giáo đa dạng và phong phú."


Share
Follow SBS Vietnamese

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Vietnamese-speaking Australians.
Ease into the English language and Australian culture. We make learning English convenient, fun and practical.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service