Tổng trưởng Thổ dân Sự vụ Linda Burney chỉ là một đứa trẻ khi một cuộc trưng cầu dân ý quan trọng được tổ chức vào năm 1967.
Cuộc trưng cầu dân ý đó là lần đầu tiên cho phép Thổ dân và Dân đảo Torres Strait được đưa vào thống kê dân số quốc gia.
"Tôi 10 tuổi vào năm 1967, và trong 10 năm đầu đời của tôi, cũng như nhiều người khác ở đây ngày nay, chúng tôi không được tính. Úc biết có bao nhiêu cừu, nhưng không biết có bao nhiêu Thổ dân. Và đó là về sự công nhận rằng chúng tôi tồn tại. Và cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2023 năm nay là sự tiếp nối của sự công nhận đó. Lúc đó chúng tôi đã được tính. Bây giờ chúng tôi muốn được lắng nghe."
Cuộc trưng cầu dân ý để công nhận First Nations trong dân chúng là cuộc bỏ phiếu đồng ý thành công nhất của Úc- với hơn 90 phần trăm ủng hộ.
Giờ đây, nó là nguồn cảm hứng cho những người đấu tranh cho cuộc trưng cầu dân ý về Voice to Parliament Tiếng nói trước Quốc hội.
Nathan Appo là thành viên của Nhóm tham gia trưng cầu dân ý của các quốc gia đầu tiên.
"Nghĩ lại - là một người trẻ tuổi, chúng ta có một vai trò to lớn trong việc này. Hãy nhìn Dì Jackie Huggins và Dì Pat và Dì Linda, họ đã làm rất nhiều việc nặng nhọc. Bạn biết đó, cuộc trưng cầu dân ý năm 1967, họ đã làm tất cả những công việc nặng nhọc, họ đã giúp chúng ta vượt qua ranh giới. Họ đã chiến đấu hết mình - và là một người trẻ tuổi, đến phiên chúng ta, đã đến lúc chúng ta đến với nhau."
Nhóm tham gia trưng cầu dân ý The Voice đã trở lại Uluru để đánh dấu sáu năm kể từ khi tuyên bố từ Trái tim được công bố.
Sự trở lại lần này vào lúc mà dự luật trưng cầu dân ý đang được tranh luận sôi nổi ở Canberra - Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton là một trong những người có tiếng nói lớn nhất để nói không.
"The Voice sẽ phân biệt chủng tộc lại quốc gia của chúng ta vào thời điểm chúng ta cần thống nhất đất nước. Đề xuất này của Thủ tướng sẽ chia rẽ vĩnh viễn theo chủng tộc. Như tôi đã nói, Đảng Tự do ủng hộ việc công nhận hiến pháp. Nhưng chúng tôi không ủng hộ việc tôn vinh hiến pháp của chúng ta là một tiếng nói gây chia rẽ, gây rối và dân chủ đang thay đổi ở Canberra. Tất cả chúng ta đều mong muốn đạt được những kết quả thiết thực giúp cải thiện cuộc sống của người Úc bản địa. Không có nhà lãnh đạo, không đảng phái và không người Úc nào chiếm được nền tảng đạo đức cao trong vấn đề này."
Nhưng bà Burney nói rằng ông Dutton mâu thuẫn với chính mình.
"Tôi thấy tiếc vì ông ấy đã quyết định bỏ phiếu chống. Và nếu ông ấy quan tâm đến việc hòa giải như vậy thì tôi đề nghị ông ấy bỏ phiếu đồng ý."
Dự luật trưng cầu dân ý về tiếng nói trước quốc hội dự kiến sẽ được thông qua tại Hạ viện vào tuần tới.
Và cuối tháng 6, dự luật sẽ đưa ra thượng viện xem xét.
Nhưng phát ngôn nhân của Liên minh người Úc bản địa, Thượng nghị sĩ Jacinta Price đã là một trong những nhà phê bình mạnh mẽ nhất.
"Vào năm 1967, chúng tôi đã bỏ phiếu áp đảo ủng hộ người Úc bản địa được công nhận là những công dân bình đẳng, có cơ hội bình đẳng trong việc làm và giáo dục. Đó là những gì Úc đã đạt được. Điều đó chứng tỏ chúng tôi hoàn toàn không phải là một quốc gia phân biệt chủng tộc. Nhưng cuộc trưng cầu dân ý này đang tạo ra những sự chia rẽ chủng tộc đó. Vì vậy, vâng, chúng ta cần tôn trọng trong cuộc tranh luận này. Chúng ta cần tôn trọng cả ý kiến đồng ý và tất nhiên là cả ý kiến không, chắc chắn nhất là vậy. Bạn không phải là người phân biệt chủng tộc nếu bạn ủng hộ bỏ phiếu chống ở đất nước này."
Một cuộc thăm dò do Roy Morgan công bố vào tháng 4 cho thấy tỷ lệ ủng hộ chiến dịch đồng ý đã giảm xuống còn 46%.
Ngày càng có nhiều lo ngại rằng nó đang trở thành một chủ đề gây chia rẽ trong cuộc trò chuyện và thông tin sai lệch về Tiếng nói đang tràn lan.
Những người ủng hộ tiếng nói nói rằng họ hy vọng cuộc tranh luận căng thẳng sẽ không vô ích.
Giáo sư Jack Beetson là thành viên của nhóm tham gia trưng cầu dân ý tiếng nói trước quốc hội.
"Đôi khi tôi nghĩ về cuộc trưng cầu dân ý này, tôi chỉ hy vọng rằng khi các con tôi suy ngẫm về lá phiếu đồng ý này sau 60 năm nữa, chúng sẽ không phản ánh nỗi sợ hãi mà chúng từng có. Chúng không phản ánh về việc bị lạm dụng hoặc hành hạ ở trường. Đó là điều tôi mong đợi."
Scott Wilson, người sống sót trong Thế hệ bị đánh cắp, cũng cảm thấy như vậy.
Ông nói rằng mặc dù ông chỉ là một đứa trẻ vào năm 1967, ông vẫn có thể nhớ tác động của cuộc trưng cầu dân ý đó.
Và ông muốn thấy điều này cũng thành công để có tiếng nói trước Nghị viện.
"Tôi nhớ khi còn là một đứa trẻ lớn lên trong những ngày đó ở Darwin, lúc đó cứ đến một giờ nhất định vào ban đêm, thì tất cả những người bản địa thường bị nhốt trong một khu nhà vì họ không được phép ra ngoài vào ban đêm. Sau cuộc trưng cầu dân ý năm 67, rõ ràng là điều đó đã chấm dứt. Vì vậy, tôi kêu gọi tất cả người dân Úc. Con tàu đang ở nhà ga. Bạn sẽ lên tàu cùng chúng tôi và đi trên hành trình đó. Lịch sử đang vẫy gọi. Bạn có định đứng lại vì không thực sự tham gia với chúng tôi không?"
