Các dữ kiện mới cho thấy, tình trạng có thể tệ hại đến mức nảo tại Vanuatu, nơi các kế hoạch được xây dựng nhằm di chuyển các cộng đồng gặp nguy hiểm lên vùng đất cao.
Tại ngôi làng Mele, trẻ em chơi đùa trong lúc phụ nữ nấu nướng và phái nam đang lo việc xây dựng tái thiết lại nơi nầy.
Có khoảng 1500 ngôi nhà trong ngôi làng nầy đã bị phá hủy, trong trận bão Pam ập vào đây vào tháng ba năm 2015.
Ông Ati George Sokomanu là một trong các cư dân và là cựu Tổng thống của nước Vanuatu.
Trong khi ông hướng dẫn ký giả SBS đi dạo một vòng tại ngôi làng duyên hải nằm thấp hơn mặt biển, ông cho biết nạn lụt lội thường xảy ra và không chỉ diễn ra trong mùa bão tố.
"Tôi nghĩ tệ hại nhất là bùn lầy, bởi vì sáng hôm sau nơi nầy toàn là bùn và xe hơi không thể đi qua được vùng nầy".
Một kế hoạch với các dữ kiện mới do công ty của Úc tên là NGIS cho rằng, nạn lụt lội tại Mele và những vùng thấp hơn mặt biển khác trong nước có thể còn tệ hại hơn nữa.
Cố vấn trưởng là ông Nathan Eaton nói rằng, dự án đã được đăng lên một trang mạng có tên là Mối Nguy hiểm của Duyên hải Vanuatu.
Trang mạng cho thấy vùng duyên hải Vanuatu nằm thấp hơn mặt biển, bằng cách xử dụng các kỷ thuật phối hợp với bản đồ và những dữ kiện về thủy triều tại địa phương.
"Một khi biết được độ cao chính xác, chúng tôi mang các thông tin đó cùng với các đề nghị tử Ủy ban Quốc tế về Khí hậu thay đổi, họ sẽ chuyển các đề nghị và những tiên đoán về mực nước biển gia tăng".
"Chúng tôi sẽ tập trung các tài liệu nói trên với nhau, cùng với bản đồ Google có sẳn, và công việc có thể khởi sự để cho mọi người biết được những hậu quả có thể xảy ra cho các cộng đồng", cố vấn trưởng của NGIS ông Nathan Eaton nói.
Ông cho biết kế hoạch giúp cho thấy mực nước biển sẽ gia tăng như thế nào, rồi có thể xâm lấn nhà cửa, làng mạc và bãi biển ra sao.
"Vanuatu có nhiều cộng đồng dọc theo duyên hải thực sự nằm dưới mực nước biển, rõ ràng là rất nguy hiểm".
"Mức nước biển gia tăng được tiên đoán vào khoảng 74 phân đến năm 2100, vốn không được mọi người xem là một con số lớn, thế nhưng khi quí vị thêm vào mực thủy triều dâng cao tại những vùng đất thấp, thì nó sẽ tạo ra hậu quả hết sức lớn lao", ông Nathan Eaton nói.
Cư dân tại Mele phải đối phó với tình trạng không có người ở trước đây.
"Quí vị phải xây dựng đường xá, phải chia thành từng lô và quyết định xem bệnh viện nằm nơi nào, nhà thờ xây dựng tại đâu, còn trường học nữa. Đó là một nơi rộng rãi to lớn và mọi chuyện nầy phải sẳn sàng và tìm ra tiền bạc cho kế hoạch nầy, có lẽ từ Liên hiệp quốc", cựu Tổng Thống Vanuatu ông Ati George Sokomanu nói.
Toàn thể ngôi làng đã được di dời khỏi hòn đảo, được biết là Hideaway vào đầu thập niên 1950, một phần là do tình trạng cư dân quá đông đúc.
Cộng đồng duyên hải hiện phải di dời một lần nữa, kỳ nầy là chuyển lên vùng đất cao hơn.
Ông Sokomanu nói rằng cộng đồng đã tìm được mảnh đất thuộc khu vực núi non xa hơn ngôi làng Mele cũ của họ.
Ông thừa nhận đó là một kế hoạch đầy tham vọng với nhiều trở ngại, trong đó bao gồm việc thuyết phục dân chúng rằng, đó là nơi an toàn nhất trong tương lai.
"Quí vị phải xây dựng đường xá, phải chia thành từng lô và quyết định xem bệnh viện nằm nơi nào, nhà thờ xây dựng tại đâu, còn trường học nữa".
"Đó là một nơi rộng rãi to lớn và mọi chuyện nầy phải sẳn sàng và tìm ra tiền bạc cho kế hoạch nầy, có lẽ từ Liên hiệp quốc", ông Sokomanu nói.
Vào lúc nầy, cư dân tại ngôi làng Mele tiếp tục các nỗ lực hết sức khó khăn nhằm sửa chữa thiệt hại do trận bão gây ra từ 2 năm về trước.
Một ngôi làng khác là Lataw thuộc quần đảo Torres hiện là nạn nhân do tác dụng xâm thực của biên.
Vào năm 2004, cộng đồng nhỏ bé nầy của Vanuatu ở gữa biển Nam Thái bình Dương đã phải di dời hàng trăm mét, vào giữa đảo.
Liên hiệp quốc ghi nhận 70 cư dân của ngôi làng nầy là những người tỵ nạn đầu tiên vì thời tiết trong lịch sử của tổ chức nầy.
Các nhà khoa học cho biết quần đảo Vanatu chìm xuống biển, với mức độ một centimet mỗi năm.
Ngoài ra quần đảo nầy nằm trên rìa của tầng địa chấn Thái bình Dương, trùng lấp với vỉa Nam Dương-Úc hiện ngày càng lún sâu hơn và lôi kéo các quần đảo ở trên.
Các động lực nầy khiến cho mực nước biển rõ ràng tăng gấp đôi hơn dự tính.
B/O: Rhianon Elston đã đến Vanuatu với sự trợ giúp của International Finance Corporation, một thành viên của World Bank Group.
