An ninh quốc gia trở lại tâm điểm
Chính trị Liên bang bước vào năm mới với một vụ nổ chính trị: việc công bố hơn 240 tài liệu nội các từ năm 2004 liên quan cáo buộc các cơ quan tình báo Úc nghe lén phòng họp của Chính phủ Timor-Leste trong quá trình đàm phán Hiệp ước Biển Timor.
Đến tháng Tám, căng thẳng tiếp tục leo thang khi ASIO xác định Iran đứng sau ít nhất hai vụ tấn công bài Do Thái tại Úc. Thủ tướng Anthony Albanese phản ứng mạnh mẽ:
“Chúng tôi đã thông báo cho Đại sứ Iran tại Úc rằng ông ấy sẽ bị trục xuất… và tôi cũng xin thông báo Chính phủ sẽ lập pháp để đưa Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran IRGC vào danh sách tổ chức khủng bố.”
Song song đó, báo cáo của Đặc phái viên chống nạn bài Hồi giáo Aftab Malik cho thấy số vụ việc chống người Hồi giáo tăng 30% kể từ ngày 7/10.
Sharara Attai, đồng giám đốc tổ chức ghi nhận vấn nạn bài Hồi giáo, nói.
Nỗi đau và khó khăn của chúng tôi không được quan tâm tương xứng như các cộng đồng khác.Sharara Attai
Thủ tướng bác bỏ: “Chúng tôi đã ra luất chống phát ngôn thù hận… Điều này áp dụng với tất cả mọi người. Chúng tôi nhất quán.”
Bầu cử Liên bang: Một cuộc lật đổ ngoạn mục
Tháng Năm, cử tri Úc quay lại phòng phiếu.
Kết quả cuối cùng: Lao động không chỉ giữ quyền lãnh đạo mà còn có thêm số ghế kỷ lục.
Trong khi Thủ tướng ăn mừng tại Marrickville, lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton mất ghế tại Queensland. Adam Bandt của Greens cũng thất bại tại Melbourne:
Ngay sau bầu cử, Thủ tướng tuyên bố:
“Trong ba năm tới, Chính phủ chúng tôi sẽ nỗ lực để tạo ra thay đổi tích cực.”
Australian Prime Minister Anthony Albanese and Australian Opposition Leader Peter Dutton shake hands during the 7NEWS ‘The Final Showdown’ leaders’ debate on Day 30 of the 2025 federal election campaign, Sydney, Sunday, April 27, 2025. (AAP Image/Lukas Coch) NO ARCHIVING Source: AAP / LUKAS COCH/AAPIMAGE
Cắt giảm nợ sinh viên HECS nhưng dư âm tranh cãi chưa dứt
Bộ trưởng Giáo dục Jason Clare thực hiện lời hứa giảm 20% nợ HECS: “Nợ HECS trung bình hiện nay khoảng 27 ngàn đô. Chính sách này sẽ cắt giảm khoảng 5,5 ngàn đô.”
Nhưng vấn đề chỉ số hóa và tác động bất lợi lên phụ nữ vẫn gây tranh cãi.
Sinh viên nói với SBS: “Đây là điều tích cực nhưng còn những việc khác đang được làm?
Khá trịch thượng, đặc biệt từ thế hệ chính trị gia từng học miễn phí.”
Bạo lực giới tính tại đại học và cải cách được chờ đợi
Năm 2025 chứng kiến bước tiến lập pháp quan trọng, khi Hạ viện thông qua dự luật đặt ra bộ quy tắc quốc gia về bạo lực giới tính trong giáo dục đại học.
Nghị sĩ Carol Berry phát biểu: “Dự luật này cung cấp con đường đi tới công lý cho nạn nhân… Các lãnh đạo tổ chức sẽ phải đối mặt trực diện với vấn đề này.”
Chăm sóc người cao tuổi: Áp lực từ danh sách chờ và thay đổi quy định
Aged Care tiếp tục là lĩnh vực nóng. Chính phủ sửa đổi quy định buộc người sắp vào hệ thống chăm sóc phải đồng chi trả nhiều hơn.
Bộ trưởng Sam Rae nói: “Chương trình cho phép người lớn tuổi ở lại nhà càng lâu càng tốt.”
Tuy nhiên, Tổng Thanh tra Natalie Siegel-Brown cảnh báo:
“Người có ít khả năng tài chính nhất có thể phải từ bỏ dịch vụ… điều đó có thể đẩy họ vào viện dưỡng lão sớm hơn.”
Khủng hoảng nhà ở và tranh luận chính sách kéo dài
Giá nhà và khả năng chi trả trở thành áp lực lớn. Bộ trưởng Nhà ở Clare O’Neil cho biết Chính phủ khuyến khích tăng nguồn cung và đưa ra chương trình đặt cọc 5%:
“Sẽ tạo tác động ý nghĩa rất lớn cho người sử dụng nó.”
Nhưng Thượng nghị sĩ Jane Hume chỉ trích: “Điều đó sẽ khiến giá nhà tăng lên. Nó hoàn toàn không giúp gì cho nguồn cung.”
Úc trên trường quốc tế: Đối diện Trump, Trung Đông và AUKUS
Năm 2025, thế giới nhiều biến động và Úc phải điều chỉnh chiến lược ngoại giao.
Thượng nghị sĩ David Shoebridge cảnh báo về chính quyền Trump: “Chúng ta cần phản ứng bằng sự trưởng thành và độc lập.”
Trung Đông căng thẳng và lập trường của Úc
Phản ứng trong nước mạnh mẽ khi Chính phủ công nhận Nhà nước Palestine. Thủ tướng phát biểu tại Liên Hợp Quốc:
Chính phủ Úc công nhận Nhà nước Palestine… Chúng tôi ủng hộ giải pháp hai nhà nước.Thủ tướng Úc Albanese
Ngoại trưởng Penny Wong tiếp tục nhấn mạnh trọng tâm ngoại giao là Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương: “Đây là nơi tương lai thế giới được định hình rõ nhất… và nơi Úc có thể tạo ra tác động lớn nhất.”
Cuộc đua COP-31 và kết quả gây tranh cãi
Úc kỳ vọng trở thành đồng chủ nhà COP-31 với các quốc đảo Thái Bình Dương. Bộ trưởng Murray Watt tự tin:
“Không quốc gia nào khác ủng hộ hồ sơ của Thổ Nhĩ Kỳ.”
Nhưng Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố phủ quyết, buộc Úc chấp nhận thỏa thuận: COP tổ chức tại Antalya, Úc giữ vai trò chủ trì đàm phán.
Kết quả bị gọi là “thảm họa ngoại giao”, nhưng Thủ tướng Albanese khẳng định: “Chúng tôi đạt được kết quả xuất sắc.”
Phát thải bằng 0: Tâm điểm gây chia rẽ trong phe đối lập
Bộ trưởng Chris Bowen khẳng định mục tiêu mới:
“Cắt giảm 62–70% khí thải… Đây là mục tiêu táo bạo nhưng khả thi.”
Trong khi đó, Nationals tuyên bố tách khỏi liên minh với Đảng Tự do vì bất đồng về net zero.
David Littleproud nói: “Chúng tôi sẽ không tái gia nhập thỏa thuận liên minh.”
Nhưng vài tuần sau, Sussan Ley thông báo “tái hợp” và ra mắt Nội các Bóng mới.
Liên đảng sau đó bỏ mục tiêu net zero và đề xuất tăng khai thác nhiên liệu hóa thạch:
“Khi mở rộng nguồn cung, chúng ta tạo áp lực giảm giá.”
Bộ trưởng Bowen phản bác: “Họ tiếp tục phủ nhận khoa học… Năng lượng tái tạo là nguồn rẻ nhất.”
A combined diptych image created on Thursday, May 22, 2025 shows Nationals Leader David Littleproud, speaking to the media during a press conference at Parliament House in Canberra, Tuesday, May 20, 2025. Source: AAP / LUKAS COCH/AAPIMAGE
Năm khép lại với chính sách được xem là tác động rộng nhất đến đời sống hàng ngày: lệnh cấm mạng xã hội đối với người dưới 16 tuổi.
Lệnh cấm này ngay lập tức tạo ra tranh luận sôi nổi trong xã hội, giới chuyên gia, phụ huynh và thanh thiếu niên, khép lại một năm mà chính trị Úc chứng kiến những chuyển động sâu rộng trên mọi mặt trận.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
READ MORE
SBS Việt ngữ
