Nhu cầu ăn cá đang ngày càng tăng trên toàn cầu.
Trên thực tế, cá là một trong những mặt hàng thực phẩm được mua bán nhiều nhất.
Tuy nhiên, nguồn cá của thế giới từ lâu đã có nguy cơ cạn kiệt do khai thác quá mức và đánh bắt bất hợp pháp.
Khi dân số tăng lên và nguồn cá sắp hết, ngành nuôi trồng thủy sản đã góp phần rút ngắn khoảng cách.
"Nuôi trồng thủy sản là nuôi trồng bất kỳ loài thủy sinh nào và hoạt động này có thể nhằm mục đích chủ yếu là sản xuất lương thực."
Đó là phát biểu của giáo sư Dean Jerry, Giám đốc trung tâm nghiên cứu của Hội đồng Nghiên cứu Úc về nuôi trồng thủy sản nhiệt đới siêu nhanh.
Ông nói rằng đây là lĩnh vực thực phẩm phát triển nhanh nhất trên toàn cầu và nếu được thực hiện tốt, nó sẽ bền vững hơn so với đánh bắt cá tự nhiên.
“Nó hoàn toàn bền vững hơn theo nghĩa là chúng ta có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với mức độ sản xuất, và chúng ta sẽ không nhất thiết phải đánh bắt đại trà trong các đại dươnq, dùng các loại lưới có thể bắt rất nhiều sinh vật mà chúng ta không muốn bắt."
Nhưng nuôi trồng thủy sản đã vấp phải nhiều chỉ trích kể từ khi phát triển mục đích thương mại khoảng 50 năm trước.
Nước thải từ nuôi trồng thủy sản có thể gây ô nhiễm nguồn nước xung quanh và bệnh tật có thể lây lan nhanh chóng.
Bên cạnh đó là việc sử dụng kháng sinh và hóa chất.
Sajad Akhlaghi là chủ một quán ăn hải sản bền vững ở Sydney. Anh hoàn toàn không bán cá nuôi.
"Mùi vị của cá nuôi rất khác, ngay cả bề ngoài của chúng cũng hoàn toàn khác, loại thức ăn mà người ta cho cá ăn không phải là thức ăn tự nhiên, và rõ ràng là cá nuôi cũng không ở trong môi trường tự nhiên nên nó sẽ luôn bị căng thẳng."
Nhưng Giáo sư Jerry cho biết các quy định chặt chẽ về môi trường đang giữ cho ngành nuôi trồng thủy sản của Úc bền vững.
Ông nói rằng có rất nhiều nỗ lực trong những năm gần đây để chống lại một số thách thức mà ngành phải đối mặt, bao gồm giảm lượng cá đánh bắt tự nhiên để làm thức ăn, được gọi là bột cá, cho động vật ăn thịt như cá hồi.
"Trong 15 đến 20 năm qua đã có rất nhiều nghiên cứu và giờ đây lượng bột cá đầu vào được giảm theo tỷ lệ phần trăm của tổng số dưỡng chất trong thức ăn chế biến để nuôi cá."
Nhưng ông nói rằng điều đó không thể diễn ra trên toàn cầu.
Mặc dù Úc sản xuất hải sản chất lượng cao nhưng ước tính khoảng 70% hải sản tiêu thụ ở Úc là hàng nhập khẩu, chủ yếu từ châu Á.
"Vấn đề ở đây đối với Úc là nền kinh tế của chúng ta có chi phí cao, chi phí lao động cao và chi phí đầu vào cao, chúng ta có quy định chặt chẽ về môi trường, có các hoạt động rất bền vững, nơi chúng ta hạn chế sử dụng kháng sinh và một số hóa chất nhất định, trong khi một số sản phẩm nhập từ châu Á, chẳng hạn như Trung Quốc hoặc Việt Nam, lại không có những hạn chế chặt chẽ, và do đó, từ góc độ sức khỏe con người, các sản phẩm đó thực sự có thể không bổ dưỡng bằng các sản phẩm sản xuất trong nước của chúng ta."
Scott Spilias là nghiên cứu sinh tại Đại học Queensland.
Anh đang nghiên cứu vai trò của rong biển trong nuôi trồng thủy sản và nói rằng việc trồng rong biển có thể giảm thiểu các vấn đề liên quan đến các trang trại nuôi cá.
Rất nhiều người quan tâm đến việc trồng những thứ như rong biển và vành đai sinh học bên cạnh các trang trại nuôi cá, để rong biển và vành đai sinh học có thể hấp thụ các dưỡng chất dư ra, và do đó mang về hai lợi ích, tạo ra thêm sản phẩm khác, đồng thời giảm tác hại đến môi trường.Nghiên cứu sinh Scott Spilias
Các sản phẩm khác mà anh đang nói đến bao gồm thức ăn cho vật nuôi, nhiên liệu sinh học và cả những loại thực phẩm mới như protein từ thực vật.
"Vì vậy, giống như cách chúng ta sử dụng bắp và đậu nành, cây trồng trên cạn, để sản xuất loại thực phẩm mới hoặc thực phẩm tổng hợp trong tương lai, chúng ta có thể sử dụng rong biển theo cách tương tự. Vì vậy, chúng ta có thể bắt đầu thấy rong biển trong bữa ăn của mình theo những cách không ngờ tới."
Tuy còn nhiều thách thức, Spilias hy vọng ngành nuôi trồng thủy sản có thể cung cấp nguồn thực phẩm bền vững.
"Đại dương thực sự đã bị rất nhiều tác động tiêu cực, vậy chúng ta có nên thực sự đòi hỏi nhiều hơn từ đại dương hay không, đó là một câu hỏi khó, nhưng tôi nghĩ sẽ có rất nhiều tiềm năng nếu chúng ta làm đúng thì tôi nghĩ chúng ta có thể sản xuất nhiều hơn theo cách tái tạo."
Đối với ông Akhlaghi, giải pháp để giữ hải sản bền vững rất đơn giản.
"Hãy ăn ít đi bởi vì bạn không cần lúc nào cũng ăn hải sản, chỉ cần ăn loại chất lượng tốt xung quanh chúng ta, nhưng ăn ít hơn."
