Paris lại thêm một ngày chìm trong khói lửa.
Trong hai tháng rưỡi nay, nước Pháp đã chứng kiến nhiều cuộc biểu tình phản đối kế hoạch nâng tuổi nghỉ hưu từ 62 lên 64 tuổi, mặc dù tuổi này đã thấp hơn một năm so với các đề xuất trước đó.
Một số cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa, nhưng cũng có biểu tình leo thành bạo lực – nhất là sau khi chính phủ dùng các quyền đặc biệt trong hiến pháp để đưa ra cải cách trước quốc hội mà không cần bỏ phiếu.
Lucie Henry, 36 tuổi, làm việc trong hệ thống đường sắt của Pháp cho biết:
"Không thể chấp nhận việc dựa vào cơ chế hiến pháp để ban hành luật này mà không cần quốc hội bỏ phiếu. Chúng ta không thể chấp nhận điều đó, chúng ta đang ở trong một nền dân chủ, với hơn một nửa dân số chống lại cuộc cải tổ này. Mọi người đang đấu tranh. Chúng ta không thể để điều đó xảy ra. Và chính quyền lại thêm dầu vào lửa, đặc biệt là bạo lực của cảnh sát."
Một dấu hiệu khác của sự tức giận chính là số rác thải bốc mùi ngày càng nhiều.
Hơn 7.000 tấn rác đang dồn ứ trên đường phố Paris vì các công nhân vệ sinh đình công.
Nhà sử học gốc Pháp tại Đại học Flinders, Romain Fathi, nói về mối quan tâm của đa số người lao động.
" Thay vì làm việc đến 62 tuổi, bạn sẽ phải làm việc đến 64 tuổi. Và hai năm tăng thêm này đang tạo ra sự hỗn loạn ở Pháp vào lúc này. Bởi vì hầu hết mọi người nghĩ rằng trước khi họ 64 tuổi - họ đã có cuộc sống đầy đủ, họ sẽ được nghỉ hưu. Và họ sẽ có những thứ khác trong cuộc sống bên ngoài công việc: có cháu nội cháu ngoại, đi nghỉ, tất cả những điều đó. Vì vậy, một số người không hài lòng với cải tổ hưu bổng vì điều đó có thể không liên quan đến thu nhập, mà là chất lượng cuộc sống mà họ mong muốn."
Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy ít nhất 2/3 - và nhiều nhất là 80% - dân số Pháp phản đối cải tổ hưu bổng.
Ngân sách hưu trí của Pháp chiếm 14.8% GDP tổng sản phẩm quốc nội trong năm 2018-2020. Con số đó là 5% ở Hoa Kỳ và 2.6% ở Úc, theo dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế OECD.
Các công đoàn và các đảng đối lập nói rằng có nhiều cách khác để cải tổ hưu bổng - bao gồm đánh thuế đối với người giàu, hoặc tăng khoản đóng góp tiền lương của chủ lao động - cái được biết đến nhiều hơn là quỹ hưu trí bắt buộc ở Úc.
Thư ký của công đoàn đường sắt 'SUD-rail', Eric Meyer, nói rằng cần phải từ bỏ cải cách.
“Ông Emmanuel Macron đã giả điếc và giả mù trong gần hai tháng, tuần này qua tuần khác phớt lờ mọi sự tức giận và tất cả các cuộc biểu tình. Và giờ đây, khi luật đã được thông qua, ông ấy đồng ý gặp gỡ các công đoàn để thảo luận về chương trình nghị sự xã hội... Ông ấy không hiểu điều gì? Điều mà chính phủ không hiểu là ngày nay lực lượng lao động sẽ không làm việc cho đến khi chúng ta thoát khỏi cải cách hưu bổng này."
Tiến sĩ Fathi nói rằng chẳng có giải pháp dễ dàng nào - với cả khía cạnh xã hội và chính trị.
"Cải cách lương hưu ở Pháp đã phá vỡ nhiều chính phủ trong 30 năm qua. Tôi không thể dự đoán điều này sẽ đi đến đâu. Nhưng hiện tại mức độ căng thẳng xã hội rất lớn.”
Peter Whiteford là Giáo sư về Chính sách Công tại Đại học Quốc gia Úc, người đã sống 8 năm ở Paris khi làm việc cho OECD.
Ông nói rằng hệ thống lương hưu của Úc khác với hệ thống của Pháp, nhưng có những thách thức chung mà các nhà hoạch định chính sách phải đối mặt về việc có nên nâng lương hưu hay tăng tuổi nghỉ hưu hay không, và điều đó sẽ có tác động gì.
Trên khắp các quốc gia OECD, hiện tại có 38 nước, tuổi hưởng lương hưu trung bình là 66. Vì vậy, với tuổi hưu ở Úc là 67, chúng ta gần với mức trung bình hơn nhiều so với Pháp.Giáo sư Peter Whiteford
Tuổi hưởng lương hưu tại Úc sẽ tăng lên 67 kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2023, là kết quả của việc tăng dần theo chính sách năm 2009 của chính phủ Lao động.
Giáo sư kinh tế John Piggott tại Đại học New South Wales nói rằng hệ thống của Úc đang được các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách trên toàn cầu xem xét kỹ lưỡng.
"Tôi đã nhiều lần nói chuyện với các chuyên gia hưu trí hoặc các quan chức ở các quốc gia khác về hệ thống của Úc. Hệ thống của Úc được coi là một hệ thống chất lượng cao, một hệ thống rất bền vững trên toàn thế giới. Nhưng nó cũng có những điều không ổn và cần được điều chỉnh."
Bản Đánh giá Thu nhập Hưu trí Callaghan, được phát hành vào năm 2020, cho rằng các ưu đãi về thuế hưu bổng là quá mức, đặc biệt đối với những người có thu nhập rất cao.
Giáo sư Whiteford nói rằng cần có sự xem xét kỹ lưỡng về chính sách gần đây của chính phủ Albanese nhằm rút lại các ưu đãi về thuế đối với những người Úc kiếm được số dư hưu bổng hơn ba triệu.
"Nó thực sự là điều công bằng của hệ thống. Bởi vì nó tác động tới giá nhà; khi có cảm nhận rằng những người trẻ tuổi không thể tham gia vào thị trường nhà ở. Vì vậy mà con đường tích lũy của cải trở nên khó khăn hơn đối với nhiều người. Sự tương tác của hệ thống hưu bổng với chi phí thuê và mua nhà - tạo ra một loại động lực khác ở Úc. Nó cũng tạo ra những áp lực chính trị mà các chính phủ rất khó giải quyết."
