Thủ hiến Tasmania, ông Jeremy Rockliff, đã bị bãi nhiệm sau khi một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm được thông qua với chênh lệch chỉ một phiếu.
Đảng Lao động, đảng Xanh và các nghị sĩ độc lập đã liên minh để lật đổ vị thủ hiến thuộc phe Tự do thiểu số.
Ông nói rằng ông cảm thấy "đau lòng" với kết quả này.
"Như tôi đã nói suốt 14 tháng qua, Quốc hội hiện tại là một tập hợp đa dạng những con người đến từ nhiều tầng lớp khác nhau – và đó chính là cách mà một quốc hội nên hoạt động. Tôi đã tin vào điều đó, và thật lòng mà nói, tôi vẫn còn tin."
Cuộc bỏ phiếu ban đầu hòa với 17 phiếu thuận và 17 phiếu chống.
Chủ tịch Quốc hội, bà Michelle O'Byrne thuộc đảng Lao động, đã đưa ra lá phiếu quyết định.
Khi tôi bỏ lá phiếu quyết định hôm nay, tôi hiểu rằng bất kể kết quả như thế nào, sự ổn định của quốc hội này đang bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng.Michelle O'Byrne
Sự sụp đổ của lãnh đạo phe Tự do xuất phát từ nhiều vấn đề, trong đó có tranh cãi về ngân sách mới đây.
Đảng Lao động chỉ trích ngân sách – được công bố một tuần trước nhưng chưa được thông qua – là không bền vững.
Bà O'Byrne cho biết chính phủ có thể sẽ hết tiền nếu không tìm ra giải pháp kịp thời.
"Sự việc đã an bài và tiểu bang này đang trên con đường không thể đảo ngược dẫn đến một cuộc bầu cử sớm khác. Ngân sách hiện tại đối mặt với những thách thức gần như không thể vượt qua, cả về hình thức lẫn thời điểm. Vì vậy, tôi đã xin ý kiến về vấn đề ngân sách. Trong trường hợp ngân sách này không được thông qua, tôi được tư vấn rằng – nếu không có sự phê chuẩn của các dự luật chi tiêu hiện có – cần thiết lập các phương án thay thế để đảm bảo dịch vụ chính phủ vẫn được tài trợ sau ngày 1 tháng 7 năm 2025. Tôi tin rằng không ai trong Quốc hội này muốn chứng kiến cảnh công chức không được trả lương hoặc các dịch vụ bị gián đoạn."
Một vấn đề then chốt khác là đề xuất xây dựng sân vận động mới tại Hobart – được ông Rockliff ủng hộ – với chi phí đội lên gần 1 tỷ đô la.
Sân vận động này là điều kiện để Tasmania có được một đội tham gia giải AFL vào năm 2028.
Sau khi bị lật đổ, ông Rockliff đã bày tỏ sự tâm huyết với dự án này.
"Phần lớn cuộc tranh luận, đặc biệt là từ phía đảng Xanh, xoay quanh sân vận động và đội AFL cùng đội nữ AFLW. Tôi đã được những người dày dạn kinh nghiệm trong đảng tham vấn là không nên theo đuổi dự án này. Vì sao? Vì điều đó sẽ làm mất phiếu bầu. Nhưng tôi luôn nói – tôi không màng đến phiếu bầu."
Một vấn đề nữa là chi phí đội vốn trong dự án triển khai hai chiếc phà Spirit of Tasmania mới – kết nối đảo Tasmania với đất liền.
Chi phí ban đầu được ước tính là 90 triệu đô la, nhưng con số mới nhất từ Bộ trưởng Giao thông Eric Abetz hiện là 493 triệu đô la.
Với hàng loạt vấn đề như vậy, lãnh đạo phe đối lập Dean Winter cho biết ông buộc phải hành động để lật đổ thủ hiến.
"Tôi không thể khoanh tay đứng nhìn vị thủ hiến này hủy hoại tiểu bang của chúng ta. Đảng Lao động Tasmania cần phải đứng lên vì người dân muốn có hệ thống y tế tốt, muốn nền giáo dục hỗ trợ thanh thiếu niên Tasmania, muốn có một chính phủ thực sự quan tâm đến họ. Tôi muốn thu hẹp khoảng cách giữa Tasmania và đất liền. Tôi muốn đảm bảo rằng đây là nơi có cơ sở giáo dục tốt nhất. Tôi muốn mọi người có thể tiếp cận chăm sóc y tế, bất kể họ sống ở đâu. Nhưng điều đó hiện không xảy ra."
Ông Winter nói rằng chính quyền Rockliff đang "chi tiêu như quẹt thẻ tín dụng" với ngân sách hiện tại.
Đây không phải chuyện cá nhân, mà là tương lai của Tasmania. Chúng ta cần một chính phủ và một vị thủ hiến thực sự đặt lợi ích của Tasmania lên hàng đầu – cả hiện tại và tương lai – chứ không phải chỉ vì lợi ích chính trị ngắn hạn của một người sẵn sàng đưa ngân sách bang vào cảnh nợ nần.Dean Winter
Về phần mình, ông Rockliff nói rằng ông Winter sẽ bị nhớ đến như một người phá hoại, người quan tâm đến chiếc ghế thủ hiến hơn việc bảo vệ công ăn việc làm của người dân Tasmania.
Lãnh đạo phe đối lập đã bác bỏ khả năng liên minh với đảng Xanh – điều có thể tạo ra một chính phủ thiểu số mới.
Vì vậy, ông Rockliff nói rằng Tasmania sẽ phải tiến hành một cuộc bầu cử mà người dân không mong muốn và cũng không đủ khả năng chi trả.
"Tôi nói thật lòng. Tôi sẽ thông báo với toàn quyền về cuộc bỏ phiếu trong Quốc hội và bối cảnh của nó. Tôi cũng sẽ báo rằng nếu ông Winter không thể giành được đa số, thì dù rất miễn cưỡng, chúng ta sẽ phải tiến hành bầu cử."
Đồng hành cùng chúng tôi, Follow & Like SBS Vietnamese Facebook Cập nhật tin tức mọi lúc mọi nơi tại sbs.com.au/vietnamese
