Bệnh tâm thần không chừa một ai
Theo một báo cáo toàn cầu, gần một tỷ người trên thế giới bị chẩn đoán mắc bệnh tâm thần. Thế nhưng họ và nhiều người khác phải chịu đựng trong im lặng vì lo sợ sự kỳ thị liên quan đến chứng rối loạn tâm thần.
Các nhà nghiên cứu từ 40 quốc gia trên thế giới đã xem xét vấn đề này.
Không quan trọng bạn là ai, bạn đến từ đâu, bạn có bao nhiêu tiền hay bạn làm gì để kiếm sống.
Bệnh tâm thần có thể đến với bất kỳ ai trong chúng ta.
Michaela Mulenga là một học sinh lớp chín ở Anh, người đã có một buổi nói chuyện TED vào năm 2019 để giải thích cảm giác như thế nào khi bị chẩn đoán có vấn đề về sức khỏe tâm thần.
"Tôi đến ngôi trường với hơn 950 học sinh, khoảng 190 học sinh trong số đó mắc bệnh tâm thần. Bây giờ một nửa số học sinh đó sẽ được điều trị và gặp bác sĩ tâm lý hoặc nhà trị liệu, nhưng nửa còn lại đã im lặng vì cảm giác xấu hổ liên quan đến những căn bệnh này.
Mọi người tin rằng ai có vấn đề tâm thần là yếu đuối và bệnh tật chỉ là một cái cớ.
Chúng ta thấy những phản ứng tiêu cực này từ cách mà bệnh tâm thần được miêu tả trong cuộc sống thực và trên các phương tiện truyền thông.
Nhưng những gì chúng ta thấy và nghe không phải lúc nào cũng đúng."
Xóa bỏ định kiến về "điên, khùng"
Theo một phúc trình mới sẽ được Tổ chức Y tế Thế giới thảo luận tại Geneva, không có quốc gia nào trên thế giới mà người dân không sợ bị kỳ thị và thành kiến vì họ mắc bệnh tâm thần.
Các tổ chức từ thiện và các nhà nghiên cứu về sức khỏe tâm thần cho biết một căn bệnh không dễ nhìn thấy thường rất dễ bị bác bỏ.
Báo cáo được đăng trên tạp chí y khoa Lancet kêu gọi hành động để chấm dứt kỳ thị và phân biệt đối xử với những người có tình trạng sức khỏe tâm thần trên toàn thế giới.
Giáo sư Sir Graham Thornicroft là đồng tác giả của báo cáo và là Giáo sư Tâm thần học Cộng đồng tại Đại học King's College London.
Ông nói rằng các vấn đề về sức khỏe tâm thần đang phổ biến ở mọi nơi trên thế giới đến nỗi việc phải chịu đựng trong im lặng không có ý nghĩa gì.
"Đó là một nghịch lý, tại sao chúng ta phải miễn cưỡng nói về điều này? Bởi vì tin tưởng của nhiều người là sai.
Ví dụ, họ kết nối bệnh tâm thần và bạo lực một cách không công bằng. Ví dụ, họ cho rằng những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần là không đáng tin cậy, không phải là đối tác tốt trong hôn nhân hoặc không phải là đồng nghiệp hiệu quả trong công việc. Vì vậy, phần lớn vấn đề là việc hiểu sai về bệnh tâm thần.Giáo sư Sir Graham Thornicroft
Báo cáo được gọi là "Tệ hơn cả tình trạng của bệnh" bởi vì những người bị bệnh tâm thần nói với các nhà nghiên cứu rằng họ im lặng và sợ bị phát hiện. Sự kỳ thị gắn liền với họ còn tồi tệ hơn là chịu đau khổ trong im lặng.
Nhiều tổ chức từ thiện về sức khỏe tâm thần đang thừa nhận những thiệt hại có thể gây ra cho con người.
Giáo sư Thornicroft nói rằng điều quan trọng là phải thừa nhận những người im lặng vì sự kỳ thị không phải là đau khổ tạm thời, mà cả những người mắc bệnh nghiêm trọng đã được bác sĩ tâm thần chẩn đoán là cần điều trị.
"Năm nay trên toàn thế giới, có khoảng 970 triệu người mắc các chứng bệnh tâm thần, khoảng một phần ba bị trầm cảm, khoảng một phần ba mắc chứng lo âu và một loạt các bệnh lý khác, chẳng hạn như khoảng 1% dân số trong suốt cuộc đời sẽ bị tâm thần phân liệt, khoảng một nửa trong số chúng ta bị rối loạn lưỡng cực. Vì vậy, chúng rất phổ biến."
Bệnh nhân tâm thần khó giải thích và tìm được sự kết nối
Các nhà nghiên cứu cho biết ở nhiều quốc gia nghèo đói, không có phương pháp điều trị và ở một số quốc gia chưa từng nghe đến các phương pháp điều trị tâm thần, họ nói rằng các biểu hiện kỳ thị mà mọi người phải chịu thường khác nhau giữa các khu vực.
Ở một số quốc gia, đó là sự kỳ thị về văn hóa, ở những quốc gia khác, nó có thể ảnh hưởng đến sinh kế của một người.
Báo cáo khẳng định tình trạng sức khỏe tâm thần và tình trạng nghèo đói đặc biệt tàn phá ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Theo các nhà nghiên cứu, một số người có tình trạng sức khỏe tâm thần có thể bị từ chối quyền bầu cử, kết hôn hoặc thừa kế tài sản.
Nhiều tổ chức từ thiện về sức khỏe tâm thần đang thừa nhận những thiệt hại có thể gây ra cho con người. Source: AAP
Giáo sư Thornicroft ước tính tỷ lệ trầm cảm và lo lắng đã tăng 25% trong năm đầu tiên của đại dịch.
"Chắc chắn trong năm đầu tiên của đại dịch COVID, tỷ lệ bệnh tâm thần đã tăng lên, đặc biệt là tỷ lệ lo lắng và trầm cảm đã tăng khoảng 1/4 dân số chung trên thế giới, bị ảnh hưởng bởi COVID."
Ông Brian Dow là Phó Giám đốc điều hành của Rethink Mental Illness, một tổ chức từ thiện nhằm cải thiện cuộc sống của những người bị ảnh hưởng nặng nề bởi bệnh tâm thần.
Ông nói rằng một số tiến bộ đã được thực hiện ở Anh với các cuộc thảo luận cởi mở hơn về lo âu hoặc trầm cảm, nhưng nó chưa cởi mở với các rối loạn tâm thần nghiêm trọng hơn.
"Khi nói đến các vấn đề như trầm cảm, lo lắng, chúng ta có rất nhiều nhân vật của công chúng đang nói chuyện cởi mở về sức khỏe tâm thần của họ và đó là điều tuyệt vời.
Nhưng những căn bệnh tâm thần phức tạp, nghiêm trọng, như tâm thần phân liệt, khó hiểu hơn nhiều. Tôi nghĩ vẫn còn mức độ phân biệt đối xử, kỳ thị của công chúng và đó là nơi chúng ta không nhìn thấy sự tiến bộ mà chúng ta có đối với những căn bệnh nhẹ hơn.Ông Brian Dow
Ông nói thêm một vấn đề là những người bị khuyết tật tâm thần ít có khả năng giải thích tình trạng và nhu cầu của họ với bất kỳ ai khác, ngay cả GP hoặc thành viên trong gia đình.
"Nếu bạn mắc một chứng bệnh tâm thần ảnh hưởng đến cách bạn suy nghĩ và bạn tin vào mọi thứ, thì việc tìm ra khả năng và sự tự tin để diễn tả tốt cho ai đó về những gì bạn đang trải qua sẽ khó hơn nhiều.
Bạn bắt đầu có định kiến, hiểu lầm, và căng thẳng tồn tại trong gia đình, giữa các nhân viên và mọi bước đi của cuộc sống. Vì vậy tôi nghĩ bệnh tâm thần tạo ra một gánh nặng đặc biệt cho ai đó thực sự truyền đạt những gì họ đang trải qua."
Giáo sư Thornicroft nói rằng sự kỳ thị có thể xảy ra theo nhiều cách khác nhau tùy theo độ tuổi và quốc gia, nhưng nó ảnh hưởng đến người già và trẻ.
Ông nói rằng nghiên cứu đã đưa ông đến một kết luận đáng thất vọng:
"Trên toàn thế giới, bức tranh về sức khỏe tâm thần là một bức tranh bị bỏ bê và coi thường trên diện rộng."
Câu chuyện này là một phần của sáng kiến mang lại sức khỏe và hạnh phúc của SBS 'Mind Your Health'.
Hãy truy cập sbs.com.au/mindyourhealth, bạn có thể nghe podcast của Great Minds, tìm hiểu thêm về sức khỏe của bạn với các thông tin phong phú bằng 30 ngôn ngữ.
