“Chúng ta cùng giơ tay cao lên và thề rằng ‘tất cả chúng ta sẽ được tự do, mọi người đen cũng như trắng cùng nhau, chúng ta cùng hướng đến tự do”, Desmond Tutu.
Đó là lời của Tổng Giám Mục Desmond Tutu tại Soweto vào năm 1983.
Là người sinh hoạt cùng thời với nhà hoạt động chống phân biệt chủng tộc Nelson Mandela, ông Desmond Tutu đã giúp chấm dứt chính sách phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử, do chính phủ thiểu số da trắng thực thi đối với đa số da đen ở Nam Phi, từ năm 1948 đến năm 1991.
Tổng Thống Nam Phi Cyril Ramaphosa loan báo việc qua đời của ông Desmond Tutu.
"Tổng Giám mục Desmond Tutu là một trong những nhà ái quốc vĩ đại nhất của đất nước chúng ta".
"Ông là một người can đảm và không có gì thay đổi, hành xử theo nguyên tắc và cả đời dành phục vụ cho những người khác".
"Ông đã nêu cao chính nghĩa với lòng nhân đạo".
"Được biết ông lâm bệnh trong một thời gian, thế nhưng điều nầy không ngăn cản ông vẫn tranh đấu cho lý tưởng tự do, công bằng và bình đẳng”, Cyril Ramaphosa.
Đức Tổng Giám mục Tutu đã được ghi nhận vì những nỗ lực của ông vào năm 1984, khi các cuộc nổi dậy mới làm rung chuyển Nam Phi, khi ông được trao giải Nobel Hòa Bình cho những nỗ lực hòa giải tại các thị trấn da đen của Nam Phi.
Cuối năm đó, trong chuyến thăm tới Washington dưới thời chính quyền của Tổng thống Ronald Reagan, ông đã nhắm đến chính sách của Hoa Kỳ về sự can dự mang tính xây dựng với Nam Phi, theo chủ nghĩa phân biệt chủng tộc.
"Trong quan điểm của tôi, việc chính quyền của Tổng Thống Mỹ Ronald Reagan hỗ trợ và cộng tác với chế độ phân biệt chủng tộc, bị xem là vô đạo đức, xấu xa và hoàn toàn không phải là đường lối của người Thiên Chúa Giáo”, Desmond Tutu.
Tổng Giám mục Desmond Tutu được tưởng nhớ như một người có tư cách đạo đức mẫu mực và một người yêu nước thực sự, sau khi ông qua đời chỉ sau một đêm, hưởng thọ 90 tuổi.
Là người cùng thời với nhà hoạt động chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Nelson Mandela, ông đã giúp chấm dứt chính sách phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử do chính phủ thiểu số da trắng, thực thi đối với đa số da đen ở Nam Phi, từ năm 1948 đến năm 1991.
Ông Tutu hết sức thẳng thắn, được cả người Nam Phi da đen và da trắng coi là lương tâm của cả nước, một biểu tượng lâu dài cho đức tin và tinh thần hòa giải trong một quốc gia bị chia rẽ.
Tổng giám mục Canterbury của Vương quốc Anh, ông Justin Welby đã nói với BBC rằng ông là một người phi thường.
“Tôi nghĩ điểm nổi bật nhất về ông là giá trị mà ông đặt lên trên mỗi cuộc sống con người, cũng như kết hợp với sự khoan dung, lượng thứ".
"Vì vậy ông rất giận dữ trước những bất công, thế nhưng nếu những kẻ xấu từ bỏ những điều sai trái đã làm, thì ông nhanh chóng tha lỗi và kết hợp họ trên con đường của lẽ phải”,Justin Welby.
"Ông Tutu là một 'người thầy, một người bạn và một kim chỉ nam về đạo đức', người đã 'tiếp sức cho cuộc đấu tranh cho giải phóng và công lý ở đất nước của mình, thế nhưng cũng quan tâm đến sự bất công ở mọi nơi khác", Barack Obama.
Từ khắp nơi trên thế giới, những lời cầu nguyện và phân ưu dành cho Đức Tổng Giám mục Desmond Tutu, thọ 90 tuổi.
Được xem là vị Anh hùng chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc của Nam Phi, được một số nhà lãnh đạo và người nổi tiếng tưởng nhớ, bao gồm Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa và cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama.
Trong một tuyên bố, ông Ramaphosa nói rằng sự ra đi của ông, 'là một chương khác của sự tiếc thương' đối với đất nước và ghi nhận vai trò của ông trong việc giải phóng Nam Phi.
Hôm chủ nhật, Nữ Hoàng Elizabeth đện nhị của Vương Quốc Anh đã ngỏ lời thương tiếc.
Trong một thông cáo, bà nói rằng Hoàng Gia hết sức đau buồn trước tin qua đời của người nhận giải Nobel Hoà Bình.
Bà cho biết 'ông là người tranh đấu không mỏi mệt cho nhân quyền tại Nam Phi và trên khắp thế giới'.
Nữ Hoàng nói tiếp, ôg luôn được tưởng nhớ như một con người thánh thiện, ấm áp và không thiếu tính hài hước
Trong khi đó, ông Obama mô tả ông Tutu là một 'người thầy, một người bạn và một kim chỉ nam về đạo đức', người đã 'tiếp sức cho cuộc đấu tranh cho giải phóng và công lý ở đất nước của mình, thế nhưng cũng quan tâm đến sự bất công ở mọi nơi khác'.
Là một Tổng Giám mục Anh giáo, ông Desmond Tutu lập gia đình với bà Nomalizo Leah Tutu, năm nay 90 tuổi bằng tuổi với ông và là người bạn đường tranh đấu chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc tại Nam Phi cùng chồng.
Họ có 4 người con và 9 đứa cháu, sau khi kết hôn hồi năm 1955 và đến năm 2015, hai ông bà cử hành kỷ niệm 60 năm chung sống, trong một buổi lễ đầy cảm động tại Orlando, thuộc khu ngoại ô Sowato ở Nam Phi.
Bà là Giám đốc Chương trình Chống Bạo hành của Giới Công nhân và Chủ nhân, thuộc Viện Quan hệ Chủng Tộc Nam Phi, từ năm 1976 cho đến 1984.
Bà cũng là đồng sáng lập Trung tâm Hoà bình Desmond Tutu hồi năm 1988.
Bà thường xuyên thuyết giảng tại nhiều nhà thờ và các nhóm phụ nữ khác nhau.
