Báo cáo bị giấu kín và cuộc đấu tranh vì minh bạch
Tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của chính phủ đang bị đặt dưới kính hiển vi, khi thời gian chất vấn tại Thượng viện được kéo dài theo kiến nghị của Thượng nghị sĩ độc lập David Pocock về báo cáo “Jobs for Mates”.
Báo cáo do Ủy viên Dịch vụ Công Lynelle Brigg thực hiện và hoàn tất từ năm 2023, nhưng đến nay, hai năm sau, chính phủ Lao động vẫn chưa công bố.
Đề xuất của ông Pocock, cùng sự ủng hộ từ phe Đối lập và đảng Xanh, đã bổ sung thêm năm câu hỏi cho mỗi phiên chất vấn, tất cả đều không được giao cho chính phủ.
Bộ trưởng Tài chính Katy Gallagher cho biết chính phủ “vẫn đang làm việc với báo cáo này”.
“Chúng tôi vừa trải qua ba tiếng rưỡi chất vấn, và tôi không nghĩ có cú đánh nào trúng đích. Có thể tôi hơi thiên vị, nhưng thật lòng mà nói, các vị có mọi cơ hội để hỏi về tính minh bạch... và chúng tôi đã dành cho các vị ba tiếng rưỡi.”
Thượng nghị sĩ David Pocock nói với ABC rằng mục tiêu không phải là đối đầu, mà là buộc chính phủ phải chịu trách nhiệm.
“Tùy họ thôi. Họ có thể đơn giản bước vào và đưa cho chúng tôi báo cáo này, họ không có lý do nào để giữ kín cả... Họ đã giữ nó suốt hai năm, trong khi trong thời gian đó, hàng loạt cựu chính trị gia Lao động lại được bổ nhiệm vào những vị trí béo bở.”
Ông cũng khẳng định thời gian chất vấn kéo dài sẽ tiếp tục cho đến khi báo cáo được công bố.
Áp lực gia tăng về “văn hóa bí mật”
Cuộc tranh cãi diễn ra trong bối cảnh chính phủ bị chỉ trích nặng nề về tính minh bạch, sau khi Trung tâm Liêm chính Công (Centre for Public Integrity) công bố “Bảng điểm Liêm chính” của chính phủ Albanese, với kết quả “kém trên nhiều phương diện”.
Tổ chức Minh bạch Quốc tế (Transparency International) cũng bày tỏ lo ngại.
Những gì vừa xảy ra ở Thượng viện không mang lại lợi ích cho ai cả. Điều chúng tôi muốn thấy là công bố toàn bộ báo cáo ‘Jobs for Mates’ và có cam kết lâu dài để cải thiện quy trình bổ nhiệm, bao gồm minh bạch hoàn toàn và công khai tiêu chí lựa chọn cho mọi chức vụ.Giám đốc Tổ chức Minh bạch Quốc tế, Clancy Moore
Ông Moore cảnh báo rằng: “Ảnh hưởng của các tập đoàn lớn và giới giàu có lên hệ thống chính trị của chúng ta đã quá mạnh... Khi các cựu bộ trưởng có thể dễ dàng ‘hạ cánh’ xuống những công việc lương cao ngay sau khi rời chính trị mà không bị giám sát, điều đó làm suy yếu hệ thống và gia tăng nguy cơ tham nhũng.”
“Jobs for Mates” và lỗ hổng trong luật minh bạch
Thượng nghị sĩ độc lập Monique Ryan cho rằng chính phủ đang thể hiện “sự thiếu minh bạch đáng lo ngại”, gắn liền với “văn hóa Jobs for Mates” và lỗ hổng trong luật Tự do Thông tin (FOI).
Bà cho biết đã tái đệ trình dự luật cá nhân nhằm tăng cường minh bạch trong hoạt động vận động hành lang:
“Dự luật này sẽ buộc tất cả các nhà vận động hành lang chuyên nghiệp trong tòa nhà này phải có tên trong sổ đăng ký. Hiện nay chỉ 20% trong số họ bắt buộc phải đăng ký – điều đó thật khó tin.”
“Dự luật cũng sẽ buộc phải công khai nhật ký làm việc của các bộ trưởng, để công chúng biết họ gặp ai, ở đâu, và vì lý do gì. Ngoài ra, nó còn đóng lại ‘cánh cửa xoay’ giữa khu vực công cấp cao và ngành công nghiệp tư nhân.”
Căng thẳng tiếp tục tăng cao khi chính phủ tìm cách ngăn các thượng nghị sĩ rời khỏi phòng họp trong phiên chất vấn, một động thái mà Thượng nghị sĩ Pocock gọi là “trả đũa nhỏ nhen.”
Ông nói: “Đây là hành động đáp trả vì tôi đã kéo dài phiên chất vấn tuần trước, buộc các bộ trưởng phải trả lời thêm nhiều câu hỏi.”Theo đề xuất mới, thượng nghị sĩ sẽ phải xin phép nếu muốn rời phòng họp, kể cả chỉ để... đi vệ sinh nhanh.
Với Pocock, cựu đội trưởng đội bóng bầu dục Wallabies, người nổi tiếng trong quốc hội vì tranh thủ thời gian nghỉ để tập gym, ông nói rằng quy định này là “đòn nhắm thẳng vào mình.”
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
