DISCLAIMER – Các thông tin chỉ có tính cách tổng quát. Các trường hợp riêng biệt của quí vị nên gặp bác sĩ gia đình hay chuyên viên y tế.
Trên quan điểm của một bệnh nhân tiểu đường, thuốc Ozempic dưới dạng một cây viết và bệnh nhân tự tiêm dưới da mổi tuần một lần, có thể hỗ trợ mức insulin để kiểm soát mức đường trong máu, đối với các bệnh nhân tiểu đường loại 2 tại Úc.
Sau thời gian vắng mặt trên thương trường, Ozempic trở lại với công dụng mới, khi giúp các bệnh nhân đối phó với chứng béo phì.
Thuốc theo kiểu Ozempic đã được chứng nhận là phương pháp điều trị béo phì lâu dài, theo hướng dẫn mới do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố, kêu gọi các chính phủ và hệ thống y tế trên toàn thế giới, bảo đảm việc điều trị có giá cả phải chăng hơn và dễ tiếp cận hơn.
Được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) vào đêm qua, hướng dẫn khuyến nghị nên sử dụng liệu pháp GLP-1 lâu dài, để kiểm soát cân nặng cho người lớn bị béo phì cùng với liệu pháp hành vi, chẳng hạn như hoạt động thể chất, chế độ ăn uống và các buổi tư vấn thường xuyên.
Tuy nhiên WHO cảnh báo rằng, ngay cả khi sản xuất được mở rộng nhanh chóng, các loại thuốc giảm cân dự kiến sẽ chỉ tiếp cận được chưa đến 10%, số người có thể được hưởng lợi vào năm 2030.
Để ứng phó với những gì được mô tả là, thách thức ngày càng gia tăng đối với sức khỏe cộng đồng, WHO đã xây dựng hướng dẫn về việc sử dụng các loại thuốc dựa trên peptide-1 giống glucagon (GLP-1), chẳng hạn như Ozempic hoặc Wegovy, cho những người bị béo phì.
The guidelines are around the use of glucagon-like peptide-1 (GLP-1) based medications, such as Ozempic or Wegovy, for people with obesity. (Reuters: Hollie Adams)
"Béo phì là một thách thức lớn về sức khỏe toàn cầu, mà WHO cam kết giải quyết, bằng cách hỗ trợ các quốc gia và người dân trên toàn thế giới, kiểm soát tình trạng này một cách hiệu quả và công bằng", Tedros Adhanom Ghebreyesu.
Được biết hướng dẫn mới của WHO thừa nhận rằng, béo phì là một bệnh mãn tính, có thể được điều trị bằng liệu pháp chăm sóc toàn diện và suốt đời.
"Mặc dù chỉ dùng thuốc sẽ không giải quyết được cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu này, nhưng liệu pháp GLP-1 có thể giúp hàng triệu người vượt qua béo phì và giảm thiểu những tác hại liên quan”, WHO.
Vậy loại thuốc thuộc nhóm GLP-1 là gì?
Được biết thuốc dựa trên GLP-1, là một nhóm thuốc đột phá, mô phỏng hoạt động của một loại hormone tự nhiên, làm chậm quá trình tiêu hóa và giúp mọi người cảm thấy no lâu hơn.
Ban đầu, chúng được phát triển để điều trị cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2, nhưng đã trở nên nổi bật, trong việc giúp mọi người kiểm soát béo phì.
WHO cho biết các hướng dẫn của họ, đánh dấu một sự thay đổi trong cách xã hội toàn cầu đối xử với béo phì, công nhận đây là "một căn bệnh mãn tính, tái phát cần được chăm sóc suốt đời", thay vì là một "tình trạng lối sống".
Béo phì vẫn là nguyên nhân hàng đầu, gây ra bệnh mãn tính và tử vong sớm, ảnh hưởng đến hơn 1 tỷ người trên toàn cầu, với số ca mắc bệnh đang gia tăng ở hầu hết mọi quốc gia trên thế giới.
READ MORE
Gần nửa dân số Úc béo phì
Tuy nhiên Ozempic hoạt động như thế nào trong não bộ, để giúp mọi người giảm cân?
Những người dùng Ozempic và các loại thuốc chủ vận GLP-1 khác, thường báo cáo rằng, họ không còn những suy nghĩ liên tục, không ngừng nghỉ về thức ăn nữa.
Năm rồi, đã có 3,7 triệu ca tử vong liên quan đến béo phì do các bệnh không lây nhiễm, và WHO dự đoán, tác động kinh tế toàn cầu sẽ đạt 3 ngàn tỷ đô la Mỹ mỗi năm vào năm 2030.
Peter Shepherd, giáo sư y học phân tử và bệnh học tại Đại học Auckland, cho biết bài báo nhấn mạnh việc công nhận các phương pháp điều trị y tế, là một công cụ quan trọng trong điều trị béo phì.
"Thế giới đã chuyển mình trong 100 năm qua, từ tình trạng suy dinh dưỡng toàn cầu là cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu lớn, sang tình trạng thừa cân hiện nay. Một rào cản lớn đối với việc điều trị béo phì hiệu quả, là việc không hiểu được cơ chế sinh học, chi phối sự thèm ăn và tích tụ mỡ của chúng ta. Điều này đã thay đổi đáng kể và giờ đây chúng ta hiểu rằng, các loại thuốc mô phỏng một loại hormone tự nhiên, gọi là GLP-1 có thể làm giảm sự thèm ăn và cân nặng một cách an toàn và hiệu quả”, Peter Shepherd.
Người ta hy vọng giá thuốc sẽ giảm, khi bằng sáng chế hết hạn
Bài báo của JAMA cũng nêu rõ rằng, "chi phí cao, năng lực sản xuất hạn chế và những hạn chế trong chuỗi cung ứng, vẫn là những rào cản lớn, đối với việc tiếp cận phổ cập các liệu pháp GLP-1".
Theo WHO, việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự hợp tác giữa các đối tác công và tư, đồng thời lưu ý rằng, bằng sáng chế toàn cầu cho semaglutide, được biết đến với tên thương mại là Ozempic hoặc Wegovy, sẽ bắt đầu hết hạn ở một số quốc gia từ năm sau.
Tuy nhiên cũng có những lo ngại về Ozempic và rối loạn ăn uống, thúc đẩy kêu gọi sàng lọc nhiều hơn.
Các chuyên gia y tế lo ngại, Ozempic và các loại thuốc chủ vận GLP-1 khác, có thể được kê đơn không phù hợp, cho những người bị rối loạn ăn uống.
Giáo sư Shepherd cho biết, điều này sẽ giúp thuốc dễ tiếp cận hơn.
"Một vấn đề là chi phí, mặc dù nhiều người cho biết đã tiết kiệm đáng kể chi phí ăn uống khi sử dụng những loại thuốc này, nhưng chi phí này vẫn nằm ngoài khả năng chi trả của nhiều người. Tin tốt là bằng sáng chế cho thành phần chính sẽ sớm hết hạn và nhiều đối thủ cạnh tranh đang chuẩn bị tham gia thị trường, vì vậy giá chắc chắn sẽ giảm. Vấn đề còn lại là những tác dụng phụ lâu dài có thể xảy ra. Chúng tôi đã biết rằng, tình trạng mất cơ do những loại thuốc này gây ra, là một vấn đề tiềm ẩn, đặc biệt là ở người cao tuổi, vì vậy cần phải theo dõi cẩn thận”, Peter Shepherd.
Ngoài ra còn có những lời kêu gọi trợ cấp thuốc.
Tại Úc, các loại thuốc GLP-1 khác nhau, được chấp thuận sử dụng cho bệnh tiểu đường, hoặc kiểm soát cân nặng mãn tính.
Tuy nhiên, chúng chỉ được trợ cấp theo Chương trình Phúc lợi Dược phẩm PBS, để điều trị bệnh tiểu đường loại 2 trong một số trường hợp nhất định, điều này có nghĩa là một số người phải trả tới 700 đô la mỗi tháng, cho các đơn thuốc riêng.
Nghiên cứu sơ bộ do Đại học New South Wales dẫn đầu vào tháng trước, cho thấy kể từ năm 2020, tổng doanh số bán thuốc GLP-1 tại Úc đã tăng gần 10 lần, đạt khoảng nửa triệu đơn vị mỗi tháng trong giai đoạn 2024-2025, với ước tính khoảng 500.000 người hiện đang sử dụng chúng.
Ông Alan Kohler cho biết sự gia tăng của thuốc giảm cân, đang thay đổi cách chúng ta ăn uống và đẩy các tập đoàn dược phẩm khổng lồ, vào cuộc đua ngàn tỷ đô la.
Trong khi đó Trường Cao đẳng Đào Tạo Bác sĩ Đa khoa Hoàng gia Úc (RACGP), đã kêu gọi trợ cấp thuốc điều trị béo phì, trong Chương trình Phúc lợi Y tế Công cộng PBS với lập luận rằng, điều này sẽ giảm bất bình đẳng về sức khỏe và xóa bỏ rào cản chi phí đáng kể, cho nhiều người Úc.
Vào tháng 3 vừa qua, Tổng trưởng Y tế Mark Butler đã viết thư cho Ủy ban Tư vấn Lợi ích Dược phẩm (PBAC) - cơ quan quyết định những gì được đưa vào PBS, để xin lời khuyên về việc tiếp cận công bằng với thuốc GLP-1, để điều trị béo phì thông qua Chương Trình Trợ Giá Dược Phẩm.
WHO đã đưa ra "lời kêu gọi toàn cầu" tới 194 quốc gia thành viên bao gồm cả Úc, nhằm bảo đảm các dịch vụ quản lý béo phì được cung cấp rộng rãi, giá cả phải chăng và bền vững.
Cuối cùng, bài viết trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ hay JAMA, kết luận.
"Việc quản lý và đảo ngược tình trạng béo phì hiệu quả ở mọi lứa tuổi, với sự can thiệp sớm và bền vững, để giảm và có thể loại bỏ các bệnh đi kèm liên quan, hiện là một triển vọng khả thi. Cách các xã hội phản ứng với cơ hội này sẽ quyết định, liệu đây có thực sự là khởi đầu của một kỷ nguyên mới công bằng hơn, hay là một cơ hội bị bỏ lỡ, để ghi lại một câu chuyện thành công về sức khỏe toàn cầu, mang tính lịch sử hay không”, JAMA.
READ MORE
SBS Việt ngữ
