Đây là âm nhạc Carnatic truyền thống đến từ miền Nam Ấn Độ.
Chút nữa chúng ta sẽ nghe thêm.
Nhưng trước hết, hãy nhìn vào khái niệm "phục vụ".
Đó là một từ mang nhiều ý nghĩa – và thường kể một câu chuyện.
Nó có thể mang nghĩa giúp đỡ người khác – những hành động cải thiện cuộc sống của cá nhân hoặc cộng đồng theo một cách nào đó.
Và đó là điều được chính thức ghi nhận hàng năm tại Úc thông qua Danh sách Vinh danh Nhân dịp Sinh nhật Vua.
Toàn quyền Sam Mostyn cho biết, năm nay có tổng cộng 830 người Úc được vinh danh.
“Các tình nguyện viên, cảnh sát, lực lượng quốc phòng, dịch vụ khẩn cấp – tất cả đã dành sự nghiệp của mình để phục vụ người khác. Rồi có những người cống hiến âm thầm nhưng không kém phần quan trọng cho sức khỏe tinh thần tập thể của chúng ta. Những người luôn đồng hành cùng những ai có cuộc sống khó khăn hơn bình thường. Những người dùng trí tuệ của mình để giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội hoặc môi trường lâu dài mà đất nước phải đối mặt. Những người làm việc vì công lý, thượng tôn pháp luật; những người mà sự sáng tạo và nghệ thuật của họ góp phần to lớn vào đời sống của xã hội. Các nhà khoa học, nghệ sĩ, vận động viên, nhà lãnh đạo ngành nghề, nhà tư tưởng, người hành động, nhà đổi mới, người kể chuyện ... và còn rất nhiều người khác nữa.
Danh sách Vinh danh năm 2025 bao gồm các Huy chương thuộc Huy chương Úc (cho cả Dân sự và Quân đội), các giải thưởng công trạng và ghi nhận cho sự phục vụ xuất sắc hoặc đặc biệt.
Một trong những người được vinh danh là ông Nick Kaldas – được trao Huân chương Úc AO thuộc Khối Dân sự.
Ông được công nhận vì những đóng góp nổi bật cho lĩnh vực thực thi pháp luật quốc tế và xuyên quốc gia, vai trò lãnh đạo chống khủng bố, thúc đẩy đa văn hóa và hỗ trợ cựu chiến binh.
Tôi đã dành ba năm làm chủ tịch Ủy ban Hoàng gia điều tra các vụ tự tử trong quân đội, và tôi nghĩ một trong những bài học lớn tôi rút ra là: đối với những ai muốn trở thành lãnh đạo, điều quan trọng là phải suy nghĩ sâu sắc về việc mình khiến người khác cảm thấy như thế nào, cách mình đối xử với họ. Đơn giản vậy thôi. Không cần phức tạp hóa. Tôi từng nói với các vị chỉ huy của mình rằng: hãy đối xử với người khác theo cách mà bạn muốn được đối xử. Và nếu tôi thấy điều đó không xảy ra, tôi sẽ lên tiếng.Nick Kaldas
Ông Kaldas là cựu Tư Lệnh cảnh sát Liên bang Úc và từng là Phó Tư lệnh của Lực lượng Cảnh sát New South Wales.
Sinh ra tại Ai Cập, ông gia nhập ngành cảnh sát khi mới 21 tuổi và sau đó trở thành một trong những sĩ quan cấp cao nhất của Úc.
Gia đình ông bắt đầu cuộc sống tại Úc vào năm 1969, tại khu Marrickville ở vùng nội ô phía tây thành phố Sydney.
Sự nghiệp cảnh sát và kỹ năng ngôn ngữ của ông đã đưa ông vượt ra ngoài biên giới nước Úc. Hiện tại ông đang giữ chức Phó Tư lệnh Cảnh sát Abu Dhabi.
Năm 2004, ông hỗ trợ huấn luyện cảnh sát tại Iraq, và đến năm 2009, ông cộng tác với Liên Hiệp Quốc tại Lebanon để điều tra vụ ám sát cựu Thủ tướng Rafic Hariri.
“Thật khó để chỉ chọn một điều, nhưng tôi nghĩ vai trò của tôi trong việc xây dựng cầu nối giữa Cảnh sát New South Wales và các cộng đồng đa văn hóa tại tiểu bang này có ý nghĩa rất lớn đối với tôi. Tôi luôn nhớ về điều đó một cách đầy tự hào. Bên cạnh đó, cuộc điều tra vụ ám sát Thủ tướng Hariri của Lebanon và việc kết án những người gây ra vụ việc, qua đó giúp chấm dứt văn hóa miễn trừ trách nhiệm tại Lebanon và có lẽ là cả ở Trung Đông, cũng là điều khiến tôi ghi nhớ mãi.”
Quay lại với phần âm nhạc hồi nảy.
Đó là âm nhạc Carnatic – có thể chưa được biết đến rộng rãi ở Úc, nhưng lại có lịch sử lâu đời tại miền Nam Ấn Độ.
Đây là một thể loại âm nhạc cổ điển có niên đại hàng trăm năm và khác biệt với dòng nhạc phổ biến ở miền Bắc Ấn Độ.
Tại Melbourne, hai anh em song sinh đã góp phần duy trì truyền thống âm nhạc này tại Úc và cả hai đều được vinh danh trong danh sách năm nay.
“Từ nhỏ chúng tôi đã làm mọi việc cùng nhau, không chỉ âm nhạc mà còn cả học tập, cùng môn ở trường và đại học. Âm nhạc luôn là một đam mê chung, vì vậy chúng tôi tiếp tục học, luyện tập và biểu diễn cùng nhau trong suốt những năm qua.”
Đó là Gopinath Iyer.
Ông và người anh em song sinh Ramnath Iyer sinh ra tại Chennai (Ấn Độ) và hiện đang sinh sống tại Melbourne.
Cả hai chơi đàn Saraswati Veena, một loại nhạc cụ có dây truyền thống của miền Nam Ấn Độ.
Trong thế giới mà nghệ thuật cổ điển, âm nhạc và văn học phải cạnh tranh với những video ngắn trên mạng xã hội, hai anh em cho biết họ cảm thấy vinh dự khi nhận được sự ủng hộ lớn từ cộng đồng tại Úc.
Ramnath Iyer chia sẻ:
“Cộng đồng người Ấn tại Úc, đặc biệt là người miền Nam Ấn và cộng đồng người Tamil đến từ Sri Lanka, có sự gắn bó sâu sắc với âm nhạc Carnatic vì hầu hết họ đã nghe hoặc lớn lên cùng thể loại âm nhạc này và tiếp tục duy trì truyền thống ấy tại đây. Ngay cả con cái họ sinh ra tại Úc cũng được nghe nhạc này. Nó không chỉ là sự kết nối tâm linh mà còn giúp xác định bản sắc và nguồn gốc của chính mình qua âm nhạc.”
Millie Ingram đã chứng kiến nhiều thay đổi trong suốt 84 năm của âm nhạc.
Xã hội đã có nhiều thay đổi và tôi rất tự hào về các bạn trẻ người Thổ dân đang vươn lên. Nhiều năm trước, rất hiếm khi thấy người của chúng tôi có việc làm. Hồi những năm 1960 và 70, chúng tôi phải đấu tranh để có được những cơ hội dành cho người Thổ dân. Nhiều người trẻ đã tận dụng cơ hội đó – nhưng không hề dễ dàng. Chúng tôi đã phải đấu tranh để có được điều đó.Millie Ingram
Trưởng lão Wiradjuri, còn được biết đến với tên gọi Aunty Millie, đã được trao tặng Huân chương Úc AM trong Khối Dân sự, vì những đóng góp quan trọng cho cộng đồng người Thổ dân tại New South Wales.
Bà sinh ra tại Cowra và lớn lên tại khu vực Erambie Mission, sau đó chuyển đến Redfern vào những năm 1950 để tìm việc làm.
Cùng với gia đình, bà đã thành lập trung tâm chăm sóc trẻ em đầu tiên do người Thổ dân kiểm soát và sau đó là chương trình chăm sóc người cao tuổi Wyanga.
Bà cũng có 13 năm làm việc tại Bộ Các vấn đề Thổ dân, nơi bà đấu tranh cho sự trao quyền và thay đổi trong các lĩnh vực như giáo dục và quyền sở hữu đất đai.
Bà chia sẻ rằng mình rất biết ơn khi được vinh danh năm nay.
“Năm ngoái tôi được trao danh hiệu Trưởng lão của năm tại lễ Naidoc – đó là sự công nhận từ chính cộng đồng người Thổ dân của tôi, nên cũng rất đặc biệt. Vì vậy, tôi sẽ nhận giải thưởng này một cách trân trọng – vì mọi người muốn trao giải cho tôi thì tôi cũng vui vẻ nhận lấy.”
Giáo sư Christine Bigby được trao Huân chương Úc AO trong Khối Dân sự vì những nỗ lực cải thiện cuộc sống cho người khuyết tật.
Bà là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu “Sống cùng Khuyết tật” tại Đại học La Trobe ở Melbourne.
Từ những năm 1980, Giáo sư Bigby đã hợp tác lâu dài với các tổ chức hỗ trợ và vận động cho người khuyết tật trí tuệ.
“Thay đổi lớn nhất chính là hiện nay tại Úc, chúng tôi đã đóng cửa tất cả các cơ sở tập trung lớn từng là nơi cư trú của người khuyết tật trí tuệ. Giờ đây có nhiều dịch vụ cộng đồng hơn. Người dân được chuyển đến sống tại các ngôi nhà nhỏ theo nhóm. Kể từ năm 2013, với sự ra đời của Chương trình Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia (NDIS), đã có thêm nhiều lựa chọn cá nhân hóa cho người khuyết tật. Chính phủ cũng đầu tư nhiều hơn để thúc đẩy sự hòa nhập xã hội.”
Tuy nhiên, bà cho biết một trong những thách thức lớn nhất vẫn là sự thiếu hụt nhân viên có kỹ năng.
“Tôi nghĩ chúng ta cần đặt ra các tiêu chuẩn rõ ràng về kỳ vọng đối với nhân viên hỗ trợ người khuyết tật trí tuệ. Cần có các khóa đào tạo và bằng cấp bắt buộc. Hiện tại không có bằng cấp chuẩn nào, không có yêu cầu đào tạo bắt buộc nào – và nhiều người đến từ các ngành nghề khác, hoàn toàn không được chuẩn bị để làm công việc này. Nếu chúng ta thực sự nghiêm túc với việc thúc đẩy sự hòa nhập xã hội, thì người khuyết tật cần được hỗ trợ bởi những người có chuyên môn vững vàng. Ở các nước như Hà Lan, nhân viên hỗ trợ có đến 3 năm đào tạo bài bản để thực hiện công việc này.”
Năm nay, trong danh sách vinh danh có 378 nam và 202 nữ.
Người được vinh danh trẻ nhất là 19 tuổi, trong khi người lớn tuổi nhất là 101 tuổi.
Tất cả những người được vinh danh sẽ nhận huy chương của họ trong các buổi lễ được tổ chức tại Nhà Chính phủ ở tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ của họ trong những tháng tới.
