Trại tị nạn Al-Hol và Roj thuộc đông bắc Syria là nơi ở của hàng ngàn người tị nạn, trong đó có hàng chục phụ nữ và trẻ em Úc, đã bị giam giữ trong trại kể từ khi IS sụp đổ vào năm 2019.
Giờ đây các nhóm ủng hộ nhân quyền hoan nghênh quyết định của chính phủ liên bang hồi hương hơn 40 trẻ em và 20 phụ nữ đã trải qua nhiều năm trong lao tù Syria.
Giám đốc điều hành tổ chức Save the Children chi nhánh Úc, Mat Tinkler đã từng đến thăm các trại tị nạn này và đã chứng kiến tình huống thê thảm.
Họ chỉ muốn về nhà, họ thất vọng, và bị tổn thương, và trong ba năm rưỡi trở lại đây, họ đã hoàn toàn vô vọng. Họ sẵn sàng làm bất kỳ điều gì để có thể được về lại Úc. Và khi tôi nhìn vào mắt những đứa bé vô tội và tôi nhìn thấy tình trạng suy dinh dưỡng, phát triển còi cọc, tôi biết họ đang chịu đựng qua ngày, vì vậy những phụ nữ và đứa bé vô tội này không đáng phải chịu tội vì điều này đã không thể xảy ra sớm hơn.
Tin tức về dự định hồi hương được rò rỉ từ cuối tuần trước và vừa được chính phủ liên bang xác nhận hôm nay.
Chi tiết của cuộc hồi hương vẫn chưa công bố, Tổng trưởng Nội vụ Clare O'Neill nói:
Ưu tiên hàng đầu của chính phủ Úc là bảo vệ người dân Úc và lợi ích quốc gia, được xác định bởi sự tư vấn của an ninh quốc gia.
Nhiều người phụ nữ khi đến Syria đã bị lừa, bị ép buộc hoặc làm trái ý muốn của chồng họ, những kẻ đã chiến đấu cho IS, và sau đó nhiều người đã bị chết.
Bà Sophie McNeil từ Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói việc đưa những phụ nữ và trẻ em này về nhà là một trận chiến cam go.
Chúng tôi hoan nghênh tin tức này, đây là việc mà Tổ chức Theo dõi Nhân quyền và các nhóm khác như Save The Children từng kêu gọi chính phủ thực hiện trong nhiều năm. Nếu cuộc hồi hương xảy ra, sẽ cho thấy một sự lãnh đạo tài giỏi của chính phủ Albanese và Bộ trưởng Clare O'Neill, bởi vì đây là điều mà chính phủ tiền nhiệm đã từ chối.
Cựu Thủ tướng Scott Morrison từng kiên quyết đối mặt với những lời thỉnh cầu lặp đi lặp lại từ gia đình và những người ủng hộ cuộc hồi hương những người bị mắc kẹt này, và thường lấy lý do về một mối đe dọa rằng họ có thể bị cực đoan hóa và trở nên nguy hiểm.
Tôi sẽ không đặt mạng sống của bất kỳ một người Úc nào vào sự rủi ro, để cố gắng đưa những người này khỏi những tình huống nguy hiểm. Tôi nghĩ việc họ dám đưa con cái mình tới những chỗ đó còn đáng khinh khi hơn.
Tuy nhiên, những người chỉ trích nói ông khiến tính mạng người Úc gặp nguy hiểm, khiến người Úc phải sống ở một nơi mà dân biểu hàng ghế đầu phe Lao động Tanya Plibersek nói với đài số 7 sáng nay là một trong những nơi nguy hiểm nhất trên thế giới.
Chúng ta có khoảng 40 trẻ em Úc đang sống ở một trong những nơi nguy hiểm nhất trên thế giới, trong trại tị nạn, một số phụ nữ, một số bà mẹ bị đưa đến đó khi họ còn nhỏ hơn nhiều em bé bây giờ và bị buộc kết hôn với các chiến binh IS, một vài người bị lừa, một vài người bị ép buộc phải đi đến đó.
Ông Mat Tinkler đồng ý.
Những đứa trẻ vô tội này và mẹ của chúng đã phải chịu đựng ở một trong những nơi tồi tệ nhất trên thế giới, trong hơn ba năm rưỡi. Tôi đã đến thăm các trại này vào tháng 6 và điều kiện ở đó thực sự tuyệt vọng, vì vậy vấn đề chỉ còn là thời gian trước khi một đứa trẻ Úc qua đời nếu chúng không được khẩn cấp đưa đến nơi an toàn, và nơi duy nhất mà chúng ta có thể bảo đảm an toàn cho chúng là ở quê nhà ở Úc. Chúng đã trải qua cảnh địa ngục, chúng đã sống qua chiến tranh, nhiều em mang vết thương do mảnh đạn gây ra chưa được chữa trị, điều kiện ở đó vô cùng tuyệt vọng, nhiệt độ trên 45 độ C vào mùa hè, và đóng băng vào mùa đông, những trại này được xây dựng ở giữa một mỏ dầu nên có các giếng dầu vẫn đang hoạt động dưới đất, còn trên không trung thì luôn thấy khói độc hại toả ra. Đó thực sự là một nơi khủng khiếp.
Hiện vẫn chưa rõ cụ thể khi nào các hoạt động hồi hương sẽ diễn ra hoặc số lượng người được lên kế hoạch hồi hương là bao nhiêu.
Trong khi đó phát ngôn nhân Nội vụ phe Đối lập Karen Andrews nói đây là một nhiệm vụ nguy hiểm và không nên tiếp tục.
Hành động mà chính phủ đang thực hiện đẩy người dân Úc vào những nguy cơ không đáng có. Rủi ro không chỉ xảy ra cho những người sẽ tham gia sứ mệnh đưa những con người này trở về Úc từ Syria, mà rủi ro còn đến với các cộng đồng mà những người này sẽ sinh sống khi quay trở lại Úc.
Tuy nhiên các chuyên gia nói nếu được giải cứu an toàn, nhóm người này sẽ bị cơ quan an ninh Úc giám sát chặt chẽ.
Clarke Jones, là một nhà tội phạm học tại trường Đại học Quốc gia Úc, và đã làm việc trong hai năm qua với kế hoạch đưa các thành viên gia đình của các chiến binh Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS đang mắc kẹt trong các trại tị nạn Al-Hol và Roj ở Syria về nước một cách an toàn.
Tôi nghĩ tôi đã nghe thấy thủ lãnh đối lập Peter Dutton nói về việc họ có thể quay lại và gây ra một vài vụ thương vong hàng loạt. Tôi không đồng ý với lập trường đó, tôi nghĩ sẽ thật ngây thơ khi nói là chuyện đó có thể xảy ra. Không có rủi ro nào và đã có một sự nhận thức rõ ràng về tình hình này trong hai hoặc ba năm qua, và đã làm việc với các thành viên của Nhóm Gia đình và một vài gia đình quốc tế, chúng tôi hiểu rằng có một số rủi ro trong đó, nhưng chúng tôi không thể biết mức độ đến đâu. Tôi nghĩ bọn trẻ là những người hoàn toàn vô tội trong tất cả chuyện này, và những phụ nữ mà tôi nghĩ phần lớn trong số họ có thể sẽ ổn, nhưng chúng tôi sẽ giao việc đó cho cơ quan an ninh và cảnh sát.
Ông nói các dịch vụ hỗ trợ cho người hồi hương là rất quan trọng sau khi những phụ nữ và trẻ em này đã và đang sống trong môi trường đau thương như các trại tị nạn.
Phải nói rằng các trẻ em và phụ nữ này đã phải đối mặt với một số hoàn cảnh rất thảm khốc. Vì vậy, một lần nữa khía cạnh sức khỏe tâm thần sẽ phải được theo dõi và đánh giá bởi những người được đào tạo thích hợp, vì vậy tôi nghĩ các nhà tâm lý học và bác sĩ tâm thần sẽ đóng một vai trò lớn trong các dịch vụ hỗ trợ hồi hương.
Bà Tanya Plibersek nói sẽ có sự hỗ trợ sức khỏe tâm thần liên tục cho những người hồi hương, cũng như sự giám sát liên tục của lực lượng an ninh.
Khi họ quay trở lại Úc, tôi nghĩ rằng điều quan trọng là bọn trẻ cần được tư vấn, nhưng tôi nghĩ rằng đối với tất cả những người có liên quan sẽ có một kỳ vọng không ngừng nghỉ, rằng các cơ quan an ninh và tình báo sẽ giữ liên lạc với họ và theo dõi họ, và tôi không nghĩ việc làm này gây bất ngờ cho bất kỳ ai.
Mô hình được thiết kế nhằm đưa những phụ nữ và trẻ em này hồi hương đã được sử dụng ở Maroc, Bỉ và Pháp.
Vào tháng 7, Pháp đã hồi hương 51 phụ nữ và trẻ em từ các trại tị nạn tại Syria, và một tháng trước đó, Bỉ đã hồi hương 16 công dân của quốc gia này.
