Sự nghiệp học hành dang dỡ và lang thang nổi chìm theo thời cuộc đưa đẩy, chàng trai trẻ Phạm Duy bắt đầu sự nghiệp để đời kể từ lúc dấn thân đi theo đoàn cải lương xứ Bắc của Paulus Miều lưu diễn khắp miền Nam kể từ năm 1937 của thế kỷ trước.
Từ một nhân vật bán vé (xét vé) và chuẩn bị hậu cần cho đoàn cải lương trên đường hành phương Nam để lưu diễn, đoàn lưu diễn vào đến Tourane (tên Đà nẵng thời Pháp thuộc) thì giọng ca của chàng thanh niên trẻ Phạm Duy đã bắt đầu làm nên tên tuổi của mình qua những bản tình ca tuyệt vời của nhạc sĩ Văn Cao, mỗi suất diễn của đoàn cải lương Paulus Miều có thêm ba mươi phút phụ diễn tân nhạc của “ca sĩ Phạm Duy” trước khi mở màn.Sự kiện này mở màn cho viêc ra mắt một “yếu nhân”, thủ lĩnh của tân nhạc Việt nam sau này.
Đoàn cải lương vào lưu diễn ở Sài gòn và lục tỉnh thì tan rã sau sự kiện 1945. Phạm Duy lang thang gần một năm bằng đường bộ để trở lại miền Bắc và tham gia kháng chiến. Những biến cố lịch sử của Việt nam và thời cuộc lúc này đã gieo mầm vào tâm hồn nhạy cảm và tinh tế của chàng nghệ sĩ trẻ Phạm Duy, tri thức tích lũy được từ những năm tháng rong ruổi va chạm sớm với cuộc đời và với khả năng tự học, ca sĩ Phạm Duy quyết định chọn con đường sáng tác âm nhạc làm lẽ sống cho cuộc đời mình.
Quyết định có tính “lịch sử” này của ông đã mang lại cho người yêu nhạc Việt nam một gia tài đồ sộ các sáng tác âm nhạc cũng như những nghiên cứu, khảo luận về âm nhạc Việt nam, mang âm nhạc Việt nam đến với âm nhạc của thế giới đương đại.
Sự nghiệp đồ sộ về sáng tác và nghiên cứu âm nhạc Việt của ông đã thật xứng danh là cây đại thụ của âm nhạc Việt nam từ thế kỷ trước cho mãi đến ngày hôm nay.
Mười năm kể từ ngày ông ra đi và có thể mãi đến sau này, những sáng tác âm nhạc của ông vẫn được lưu giữ truyền tụng trong nhiều thế hệ người Việt ở trong nước và trên toàn thế giới.
