Đối với người đàn ông Palawa, Rodney Dillon, cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói của người Thổ dân trước Quốc hội là đỉnh cao của nhiều năm vận động.
“Tôi đã tham gia chính trị thổ dân và làm việc ở các khu vực thổ dân trong hơn 50 năm, có thể 52-54 năm. Tôi có thể nói, đây là phần quan trọng nhất trong lịch sử mà tôi sẽ trải qua trong đời mình.
Tôi sẽ không bao giờ thấy một cuộc trưng cầu dân ý nào khác. Tôi sẽ không bao giờ thấy những điều này thay đổi, nếu chúng ta không giải quyết chúng.Nhà vận động 'Yes' Rodney Dillon
Ông thuộc Nhóm công tác trưng cầu dân ý đã vận động khắp Tasmania trong nhiều tháng cho chiến dịch Có.
Ông nói rằng Tiếng nói là cơ hội để người dân các Quốc gia Bản địa giám sát cách thức tài trợ được chi cho các vấn đề liên quan đến họ.
“Đây là tầm quan trọng của việc đưa ra lời khuyên đối với những người bị ảnh hưởng bởi nguồn tài trợ, đưa ra tham vấn cho những người đó làm công việc phân bổ nguồn tài trợ. Tôi nghĩ điều đó vô cùng quan trọng.”
Nếu cuộc trưng cầu dân ý thành công, ông không chỉ muốn Tiếng nói giải quyết một vấn đề duy nhất mà còn có một số vấn đề mà ông cho là có liên quan như nhà ở, y tế, giáo dục và việc làm.
“Tất cả chúng đều liên quan đến nhau. Nếu bạn không có một ngôi nhà tốt, bạn không đến trường. Sức khỏe của bạn sẽ không tốt nếu bạn không có nhà ở. Vì vậy, tất cả những điều này ảnh hưởng lẫn nhau, bạn khó có khả năng tìm được việc làm nếu không có nhà.
Chúng tôi biết bốn thứ đó cùng tồn tại và chúng là những bước quan trọng cần thực hiện, đó là bốn bước đầu tiên mà đất nước này cần phải cùng nhau thực hiện.”
Nhưng ở đây cũng có sự phản đối mạnh mẽ đối với Tiếng nói.
Luật sư và nhà hoạt động Palawa Michael Mansell cho rằng mọi chuyện vẫn chưa đi đủ xa.
“Đó là một trong những đề xuất yếu nhất được đưa ra về việc trao quyền cho Thổ dân. Nếu chúng ta đang nói về việc Thổ dân có tiếng nói thực sự, về hoàn cảnh của chúng ta và những gì chúng ta được hưởng, thì cần phải ở trong nghị viện, chứ không phải ở bên ngoài đưa ra lời khuyên.
Tôi muốn có sáu ghế được chỉ định trong Thượng viện dành cho Thổ dân và người dân đảo Torres, được người Bản địa bầu chọn.”
Ông tin rằng một hiệp ước sẽ có lợi hơn cho thổ dân.
“Mục đích của tôi là giúp Thổ dân có được công lý. Việc lập một cơ quan cố vấn khó có thể là hình thức công lý.
Có một hiệp ước trả lại đất, mang lại nguồn thu nhập được đảm bảo, thành lập một cơ quan Bản địa quốc gia để phân phối các nguồn lực và trao cho các cộng đồng Thổ dân quyền kiểm soát sức khỏe, nhà ở, giáo dục, chính sách, sử dụng và quy hoạch đất đai cũng như một loạt những thứ khác, chính là công lý.”
Nếu cuộc trưng cầu dân ý diễn ra, ông sẽ không tham gia vào cơ quan Tiếng nói.
Tôi sẽ không khuyên bất kỳ người da trắng nào đưa ra quyết định về chúng tôi, chúng tôi nên đưa ra quyết định.Luật sư Palawa Michael Mansell
Ở phía bắc tiểu bang, Nghị sĩ Đảng Tự do Liên bang Bridget Archer đang chống lại đảng của bà và vận động cho chiến dịch Có.
Bà thất vọng về quan điểm mà đảng của bà đã thực hiện.
“Tôi nghĩ điều quan trọng với tôi là phải bước ra và mang lại sự an ủi. Những người trong Đảng tự do khác mà tôi biết ở ngoài đó muốn ủng hộ chiến dịch Có, có thể bối rối về lý do tại sao đảng lại giữ quan điểm chống ‘Tiếng nói’, trong khi thực tế đã có lịch sử lâu dài về quan điểm lưỡng đảng trong vấn đề này.”
Hai cuộc thăm dò gần đây nhất từ Resolve và từ Roy Morgan, cho thấy tỷ lệ ủng hộ cho phiếu Có ở Tasmania là 56%.
Nhưng nhà phân tích các cuộc thăm dò ý kiến, Tiến sĩ Kevin Bonham nói rằng những con số này có thể không chính xác.
“Các số liệu ủng hộ tại Tasmania khá cao trong nhiều cuộc thăm dò ý kiến, nhưng vì mẫu khảo sát quá nhỏ và các mẫu của Tasmania có thể không mang tính đại diện. Thật khó để biết nên đặt bao nhiêu niềm tin vào những con số đó.”
