Ông Carlos Ghosn bị bắt tại Tokyo hồi tháng 11/2018 và bị truy tố về tội lạm dụng tín nhiệm và che giấu thu nhập. Ông phủ nhận mọi cáo buộc và bị giam giữ 108 ngày trước khi được tại ngoại hồi tháng 4/2019. Theo thỏa thuận bảo lãnh tại ngoại trị giá 1,5 tỷ yên, ông Ghosn phải chịu các điều kiện quản chế nghiêm ngặt, trong đó có lệnh cấm ra nước ngoài.
Nhà ông Ghosn ở Tokyo có camera giám sát 24/24. Ông bị hạn chế sử dụng điện thoại và máy vi tính. Cả ba hộ chiếu Lebanon, Pháp và Brazil của ông cũng bị tịch thu, thế nhưng điều bất ngờ là ông vẫn có thể trốn sang Lebanon, nơi không có hiệp ước dẫn độ với Nhật Bản.
Truyền thông Lebanon đưa tin ông Ghosn thoát khỏi quản thúc tại Nhật nhờ sự trợ giúp của vợ ông, cùng với một ban nhạc Gregorian và một nhóm cựu sĩ quan lực lượng đặc biệt. Sau đó, ông được cho là đã lên máy bay riêng tới Thổ Nhĩ Kỳ trước khi tới Lebanon.
Một người hàng xóm ở Beirut đã chào đón ông Ghosn ngay trước cổng nhà, mặc dù anh ta chẳng biết rõ về ông:
“Tôi nghĩ thật là tốt khi ông ấy không bị quản thúc nữa, vì chưa rõ ông ấy có phạm tội hay không - có lẽ là không. Và nếu ông ấy phạm tội thì người Nhật cũng biết tại sao ông ấy làm như vậy. Như thế là đủ rồi.”
Thứ trưởng tài chính Pháp, bà Agnes Pannier-Runacher nói rằng chính phủ Pháp rất bất ngờ về việc ông Ghosn bỏ trốn.
“Tôi rất ngạc nhiên. Tôi chẳng có bình luận cụ thể nào trong thời điểm này bởi vì chúng ta phải hiểu rõ hết những gì đã xảy ra. Chúng tôi có nghĩa vụ hỗ trợ lãnh sự cho tất cả công dân Pháp, chúng tôi đã làm như vậy vì thực tế chúng tôi đã can thiệp đúng, để ông Ghosn được ở trong điều kiện giam giữ thuận lợi. Bởi vì ông Ghosn là một công dân như bất kỳ ai khác. Ông Ghosn không đứng trên luật pháp nhưng ông ấy được hỗ trợ lãnh sự như tất cả công dân Pháp đang phải đối mặt với hệ thống tư pháp của một quốc gia khác” - Bà Pannier-Runacher phát biểu.
Khi được hỏi liệu ông Ghosn có sai phạm khi chạy trốn khỏi Nhật Bản hay không, bà Pannier-Runacher nói rằng tình huống này rất phức tạp bởi ông Ghosn có tới 3 quốc tịch. Bà cho biết:
“Tôi nghĩ rằng nếu một công dân nước ngoài chạy trốn khỏi hệ thống tư pháp Pháp, chúng tôi sẽ rất tức giận. Thế nhưng ông ấy có quốc tịch Lebanon, Brazil và Pháp và ông ấy hưởng lợi khi được hỗ trợ lãnh sự như mọi công dân Pháp.”
Ông Ghosn từng là một trong những nhân vật quyền lực nhất trong ngành công nghiệp xe hơi toàn cầu, với khối tài sản khổng lồ cho đến khi ông bị bắt hồi tháng 11 năm 2018 với cáo buộc biển thủ số tiền hơn 113 triệu đô la Mỹ. Tuy bác bỏ mọi cáo buộc nhưng ông bị Nissan sa thải chỉ vài ngày sau bị bắt. Khi đến Lebanon, ông Ghosn tuyên bố ông "không còn là con tin của hệ thống tư pháp hà khắc của Nhật Bản, nơi hành vi phạm tội bị phán đoán áp đặt."
Tại Tokyo, luật sư của ông Ghosn là ông Junichiro Hironaka nói rằng ông không biết thân chủ của mình sẽ bỏ trốn và bây giờ ông chẳng có cách nào liên lạc được. Ông cho biết:
“Đó là một sự việc bất ngờ. Tôi bị sốc và bối rối. Tôi đang trong tình trạng như vậy. Tôi sẽ cho tòa án biết là chúng tôi đang gặp tình huống khó khăn. Tôi sẽ cung cấp cho tòa án bất kỳ thông tin nào mà tôi nhận được.”
Luật sư cũng gọi hành động của ông Ghosn là "không thể tha thứ".
“Dĩ nhiên điều mà ông ấy làm là không thể tha thứ vì nó vi phạm các điều kiện bảo lãnh. Liên quan đến tư pháp Nhật Bản, sự phản bội hay vi phạm là điều không tốt, nhưng đó là một vấn đề khác. Tôi hiểu được cảm giác khi mình làm một việc gì đó mà đáng lẽ là không nên làm. Mặc dù đó là việc không nên, nhưng có nhiều cách để tôi có thể hiểu được cảm giác của ông ấy” - ông Junichiro Hironaka nói.
Vụ việc của ông đã thu hút sự chú ý toàn cầu đối với hệ thống tư pháp ở Nhật Bản, nơi các nghi phạm có thể bị thẩm vấn suốt 8 tiếng đồng hồ mà không có mặt luật sư. Các luật sư và gia đình của ông đã chỉ trích mạnh mẽ các điều kiện giam giữ ông và cách thức mà ngành tư pháp Nhật Bản xử lý các thủ tục tố tụng trong vụ án này.
Ông Ghosn cho biết ông không "chạy trốn" công lý - mà là ông đã "đào thoát khỏi sự bất công và đàn áp chính trị". Ông nói rằng bây giờ ông có thể tự do giao tiếp với giới truyền thông. Và ông sẽ thực hiện điều đó sớm nhất là vào tuần tới.
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
