Đó là một năm của những trận chiến về sức khỏe, những hạn chế, phong tỏa và cái chết, nhưng khi các nhà khoa học nỗ lực tìm ra phương pháp điều trị, vắc-xin và thuốc điều trị bệnh tật, tương lai sẽ tươi sáng hơn cho những người mắc bệnh và cho những người có những thử thách sức khỏe trước những bệnh tật cũ và mới.
Cùng nhìn lại các vấn đề y tế và sức khỏe năm 2022.
Sau hơn 30 năm nghiên cứu về bệnh Alzheimer, các nhà khoa học cuối cùng đã báo cáo rằng họ có một loại thuốc làm chậm quá trình phát triển của bệnh mất trí não Alzheimer.
Trong một nghiên cứu, 1.800 người đang ở giai đoạn đầu của căn bệnh Alzheimer được tiêm hoặc truyền vào tĩnh mạch lecanemab trong thời gian hơn 18 tháng.
Kết quả cho thấy, trong quá trình nghiên cứu người nhận Lecanemab giảm 31% tỷ lệ chuyển sang giai đoạn tiếp theo của bệnh.
Vào đầu những năm 90, John Hardy, hiện là giáo sư khoa học thần kinh tại Viện Thần kinh học của Đại học College London, là thành viên của nhóm lần đầu tiên tìm ra đột biến amyloid trong bệnh Alzheimer.
Giả thuyết của họ là đúng, nếu bạn có thể loại bỏ amyloid khỏi não, thì có thể có lợi cho chữa trị.
"Đối với bệnh Alzheimer, chúng tôi đang xoay chuyển tình thế và nó sẽ trở nên tốt hơn....Đối với tôi, điều này là một thành tựu rât lớn. Đó là một bước tiến thực sự, một sự đột phá phía trước, và sẽ mất vài năm để đưa nó vào hệ thống. Và tôi chắc chắn rằng sẽ có những loại thuốc tốt hơn xuất hiện, bây giờ chúng tôi biết phải làm gì, nó sẽ khiến việc tìm kiếm loại thuốc tiếp theo trở nên dễ dàng hơn một chút. Cái một chút này là rất nhiều."
Khi mà vấn đề phong tỏa đã được nhiều nước trên thế giới dỡ bỏ thì ở Trung Quốc, Đảng Cộng sản cầm quyền kiên định với chính sách "không COVID" và dù vậy số ca mắc bệnh vẫn đã tăng vọt.
Nguyên do là dù hầu hết những người trẻ tuổi đã được tiêm phòng, nhưng những người lớn tuổi thì chưa, khiến việc phong tỏa hoặc các hạn chế khác liên tục được thực thi tại nhiều nơi và những người mắc Covid bị đưa đến đến các trại dã chiến.
Vào cuối tháng 11, nhiều cuộc biểu tình nổ ra trên đường phố và đụng độ với cảnh sát cũng đã xảy ra.
Các nhà khoa học trên khắp thế giới cảnh báo chính sách không COVID không hiệu quả.
Giáo sư Annelies Wilder-Smith, một nhà nghiên cứu bệnh truyền nhiễm từ Trường Y học Nhiệt đới và Vệ sinh Luân Đôn (LSHTM), giải thích rằng các cộng đồng người Hoa không có được cơ hội để xây dựng khả năng miễn dịch cộng đồng.
"Theo suy nghĩ của tôi, không có lựa chọn nào khác. Bạn phải cho phép loại vi-rút này lưu hành. Bạn phải xây dựng một số khả năng miễn dịch tự nhiên."
Sau đó, trong một diễn biến đầy kịch tính vào ngày 7 tháng 12, Đảng Cộng sản cầm quyền tuyên bố sẽ hủy bỏ các quy định về cách ly những người mắc COVID-19 và bỏ yêu cầu xét nghiệm đối với một số nơi công cộng.
Một sự thay đổi lớn trong chính sách chống COVID, một chính sách gắt gao khiến hàng triệu người phải ở nhà kể từ năm 2019.
Tại Châu Âu khi mọi người đổ ra đường và đến các địa điểm giải trí mùa hè nối lại những hoạt động mà họ đã không có trong thời gian đại dịch, thì Châu Âu cũng chứng kiến sự gia tăng số ca mắc COVID-19 do một biến thể phụ mới gây ra.
Nó được gọi là B-A.5. một trong những biến thể phụ mới nhất của dòng dõi Omicron ban đầu.
Vào một giai đoạn của tháng 7, Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo các trường hợp nhiễm coronavirus đã tăng gấp ba lần trên khắp châu Âu và chiếm gần một nửa số ca nhiễm trên toàn cầu.
Khi thế giới nới lỏng các biện pháp phong tỏa thì cũng là lúc các bệnh nhân covid báo cáo cho thấy họ không thể hồi phục hoàn toàn và đang phải chịu các triệu chứng lâu dài.
Vào tháng 9, một nghiên cứu do Tổ chức Y tế Thế giới ủy quyền ước tính 17 triệu người trên khắp châu Âu đang sống với các triệu chứng của COVID kéo dài.
Mô hình của các nhà nghiên cứu W-H-O đã tuyên bố số ca nhiễm COVID kéo dài mới được xác định từ năm 2020 đến năm 2021 đã tăng 307%.
Tiến sĩ Catherine Smallwood từ văn phòng WHO Châu Âu nói rằng điều quan trọng là các bác sĩ và dịch vụ y tế trên toàn thế giới phải thừa nhận những gì bệnh nhân đang nói với họ và phải tìm ra phương pháp điều trị.
"Đây là một căn bệnh thực sự. Nó phải được nhận ra và nó phải được điều trị."
Ngay khi mọi người bắt đầu mong chờ các lễ hội mùa hè vào năm 2022, các trường hợp nhiễm một loại vi-rút khác đã xuất hiện ở một số vùng của Châu Phi, Monkeypox, bệnh này có thể nhận ra bằng các đốt phát ban nổi lên.
Các nhân viên y tế công cộng giải thích rằng vi-rút lây lan qua chung đụng tiếp xúc da kéo dài,cũng như dùng chung giường, khăn tắm và quần áo.
Giáo sư Lawrence Young từ Trường Y thuộc Đại học Warwick là một trong số nhiều chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tin rằng có thể ngăn chặn được nó.
"Cảm giác của tôi là đây là thứ đã tồn tại trong dân số ở mức độ thấp trong một thời gian khá dài và chúng ta chỉ đang chứng kiến mức độ lây nhiễm gia tăng."
Vào tháng 11, W-H-O đã quyết định rằng cái tên bệnh đậu mùa khỉ gây ra phân biệt chủng tộc và kỳ thị ngôn ngữ và nhắm vào các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi vi-rút.
Tên này sẽ được loại bỏ dần trên toàn cầu thành m-pox hoặc M-P-X.
Loại vi-rút được xác định trong đợt bùng phát hiếm khi gây tử vong và mọi người thường hồi phục trong vòng vài tuần.
Tính đến cuối tháng 7, đợt bùng phát m-pox hoặc M-P-X toàn cầu đã ghi nhận hơn 22.000 trường hợp mắc bệnh ở gần 80 quốc gia.
MPX và COVID-19 đã nâng cao nhận thức trên toàn thế giới về các bệnh lây truyền từ động vật sang người.
Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ, hơn một nửa số bệnh truyền nhiễm ở người như Sốt rét, Ebola và SARS có nguồn gốc từ động vật.
Tron đó bệnh sốt rét là bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người mà các nhà khoa học vẫn đang cố gắng loại trừ.
Theo Báo cáo Sốt rét Thế giới, được công bố vào ngày 8 tháng 12, 619.000 người đã thiệt mạng vì bệnh sốt rét vào năm 2021, cao hơn mức của năm 2019 khi có 568.000 ca tử vong.
Năm nay, các nhà khoa học đã tiếp tục phát triển các chương trình biến đổi gen của muỗi để chúng không thể truyền bệnh.
Tháng 9 mang theo một đợt gió mùa kỷ lục đến Pakistan, khiến hàng trăm ngàn người phải di dời khi phần lớn đất nước chìm trong nước.
Các quan chức y tế Pakistan đã báo cáo một đợt bùng phát các bệnh lây truyền qua đường nước như sốt rét và sốt xuất huyết làm tăng số người chết.
Trẻ em ở đó cũng bị viêm dạ dày ruột và tiêu chảy.
Tại Úc, một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người bị đột quỵ đáp ứng tốt hơn với một số phương pháp điều trị, tùy thuộc vào sắc tộc của họ.
Nghiên cứu toàn cầu có sự tham gia của một nhóm ở Melbourne và có thể giúp thiết lập một bộ hướng dẫn quốc tế về điều trị bệnh nhân đột quỵ.
Đột quỵ xảy ra khi máu lưu thông lên não bị cục máu đông chặn lại.
Việc sử dụng các phương pháp điều trị kết hợp - thuốc làm loãng máu và phẫu thuật - là trọng tâm của một nghiên cứu quốc tế trên 300 bệnh nhân từ New Zealand, Úc, Trung Quốc và Việt Nam.
Giáo sư Peter Mitchell từ Bệnh viện Hoàng gia Melbourne nói rằng nghiên cứu này rất quan trọng vì không phải tất cả bệnh nhân đột quỵ trên toàn cầu đều được điều trị bằng cả hai phương pháp.
"Mặc dù cả hai đều được coi là liệu pháp kết hợp và đó là tiêu chuẩn vàng, nhưng đã có xu hướng muốn ngừng sử dụng chất làm loãng máu."
Nghiên cứu đã tái khẳng định cách tốt nhất để điều trị đột quỵ là sử dụng cả thuốc làm loãng máu và phẫu thuật.
Cũng tại Úc, các nhà khoa học Úc đã tìm ra một phương pháp mới để điều trị viêm ruột hiệu quả bằng cách sử dụng vi khuẩn tốt để chống lại vi khuẩn xấu.
Marisa Coniglione là một bệnh nhân lâu năm, cứ tám tuần cô đến bệnh viện để truyền thuốc vào tĩnh mạch nhằm ngăn chặn các triệu chứng của bệnh viêm loét đại tràng.
Đây là căn bệnh mà cô ấy đã sống chung từ năm 11 tuổi, và mặc dù có cái nhìn lạc quan nhưng cô cũng nói rằng nó đã gây ra hậu quả nghiêm trọng.
“Tôi không thể học những gì tôi muốn làm vì tôi không đi học đủ, do phải nghỉ học nhiều, tôi không thể đi du lịch nhiều như tôi muốn bởi vì tôi luôn sợ rằng tôi sẽ có những đợt đi tháo đột ngột."
Căn bệnh này gây viêm và loét trong ruột già dẫn đến đau dữ dội và tiêu chảy ra máu, nó giống như bệnh viêm ruột Chrohn phổ biến khác, phát hiện điều trị mới này là một tin vui cho nhiều bệnh nhân.
Một bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa nhi khoa, Tiến sĩ Ed Giles chia sẻ.
“Nhiều bệnh nhân của tôi bị ảnh hưởng khi họ đang lớn và phát triển, nó có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì, học hành và triển vọng nghề nghiệp tương lai của họ. Và bệnh này đang gia tăng trên khắp thế giới vì những lý do mà chúng ta không hiểu."
Ông nói rằng các phương pháp điều trị hiện tại như steroid và thuốc nhắm vào hệ thống miễn dịch có thể có tác dụng phụ và mất tác dụng theo thời gian.
Người tìm ra phương pháp điều trị mới là Tiến sĩ Samual Forster từ Viện Nghiên cứu Y khoa Hudson người đang cố gắng phát triển giải pháp lâu dài.
Ông sử dụng thuốc dựa trên hệ vi sinh vật, mà - theo thuật ngữ thông thường - sử dụng vi khuẩn tốt để chống lại vi khuẩn xấu trong ruột.
“Nó giống như việc bạn tiếp xúc với vi khuẩn trong cuộc sống hàng ngày nhưng chúng tôi đang kiểm soát loại vi khuẩn mà bạn tiếp nhận để tránh các sự bùng phát và các tình trạng tiếp theo."
Bệnh viêm đường ruột ảnh hưởng đến khoảng 130.000 người Úc, bệnh này không thể chữa được và nguyên nhân vẫn chưa được biết.
Tiến sĩ Forster hy vọng rằng bằng cách xác định vi khuẩn đằng sau các triệu chứng, có thể phát triển một phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và nhắm mục tiêu cho căn bệnh này.
“Những gì chúng tôi đang cố gắng làm là nói rằng thực sự có một thành phần vi khuẩn cụ thể sẽ tốt cho nhóm bệnh nhân này."
Úc cũng đã tham gia rất nhiều vào nghiên cứu bệnh tự kỷ, với việc dùng cần sa để giúp làm giảm bớt các triệu chứng cho những người mắc chứng tự kỷ.
Cứ 150 người Úc thì có một người được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ.
Bác sĩ James Best từ Royal Australasian College of General Practitioners nói rằng đó là một thuật ngữ rộng, được sử dụng để mô tả những đặc điểm cụ thể mà một người có thể có.
"Những đặc điểm chính đó là có những hạn chế trong giao tiếp xã hội và cách bạn giao tiếp, đồng thời thường có những sở thích cố định hoặc phạm vi sở thích giới hạn đồng thời nhạy cảm về giác quan."
Tiến sĩ Michael Fahey là trưởng khoa thần kinh nhi khoa tại Trung tâm Y tế Monash ở Melbourne dẫn đầu một nghiên cứu khám phá cần sa như một phương pháp điều trị.
Mười bốn đứa trẻ đã tham gia vào nghiên cứu 20 tuần.
"Chúng tôi đã thực hiện thử nghiệm giai đoạn 1 tại Bệnh viện Nhi đồng Monash ở trẻ em mắc chứng tự kỷ và những gì chúng tôi nhận thấy là phương pháp điều trị cho thấy sự cải thiện trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là các triệu chứng đáng lo ngại về giao tiếp, hòa nhập xã hội, lo lắng và trầm cảm. Và chúng tôi đã xem xét tại thời điểm này bằng cách sử dụng một loạt các thang đo đã được kiểm chứng cũng như hỏi bệnh nhân và gia đình điều gì khiến họ lo lắng nhất về các triệu chứng của họ vào lúc này. Và trên diện rộng, chúng tôi đã thấy sự cải thiện trong các lĩnh vực này."
Tiến sĩ Fahey nói rằng cần có nhiều nghiên cứu hơn, nhưng cần sa cuối cùng có thể mang lại hy vọng cho các bậc cha mẹ có con mắc chứng tự kỷ khi các nhà nghiên cứu tìm ra cách nó giải quyết hiệu quả các trải nghiệm mắc chứng tự kỷ.
Không bao lâu là đến năm 2023, các nhà khoa học đang hy vọng tìm ra phương pháp chữa trị cho nhiều loại bệnh khác nhau, đồng thời với các nghiên cứu và công trình nghiên cứu được thực hiện trên khắp thế giới, năm mới có thể chấm dứt một số bệnh dai dẳng khó chịu hàng đầu thế giới.
Và đó là những gì về sức khỏe của năm 2022.
