Yog tias koj ib txwm them ntau yam nqe los yog ib daim nqe twg hauv online lawm, koj ho puas tau ua tib zoo txheeb kom paub tej kev them nuj nqes no kom ntxaws tias yog li cas tiag?
Tej neeg phem cov kev siv daim ntawv them nuj nqe (invoice scams) no ntau tuaj ntxiv thiab ua rau muaj neeg poob nyiaj ntau heev, uas lub koom haum tswj tej lagluam cov kev sib tw lagluam thiab pov puag tej neeg yuav khoom siv (Australian Competition and Consumer Commission - ACCC) cov hauj lwm Scamwatch service tau qhia tias muaj ib nkawm ntiam txiv twb raug neeg phem dag poob nyiaj txog $800,000 lawm.
Xyoo 2023 ces yeej tau muaj xov xwm qhia tias neeg Australia raug neeg phem dag poob nyiaj $16.2 million rau cov kev siv tej ntawv them nuj nqes tuaj dag tej neeg, thiab zoo li cov kev dag no kuj ua rau tej neeg raug dag poob nyiaj ntau zuj zus tuaj ntxiv lawm.
Tam sim no ces lub koom haum ACCC tau tau muaj ib co kev ceeb toom txog cov ntawv them nqe cuav (Fake invoices) uas tej neeg phem uas txoj dag tias yog tej ntawv them nqe ntawm tej tuam txhab lagluam tiag.
Nod yog tej tsim nyog koj paub txog cov ntawv them nqe (Invoice scams) uas neeg phem xa tuaj dag yus, thiab yuav pov puag yus tus kheej li cas.
Cov invoice scams no ho ua hauj lwm li cas?
Payment redirection scams los yog invoice scams ces yog ib yam tswv yim dag uas tej neeg phem ua txoj dag tias nws yog ib lub tuam txhab tseeb tiag uas yeej tau pab ib tug neeg yuav khoom siv twg los lawm.
Ces tej neeg dag thiaj txhob txwm ua li no thiab xa ib daim ntawv them nqe (invoice) tuaj ua muab kho los yog muab hloov tias yuav them nyiaj li cas, thiab yog daim ntawv xa ntawm lub tuam txhab lagluam tus email uas tej zaum lawv twg nyiag tau coj los siv lawm los sis yog xa dua lwm tsab email uas tsim kom zoo li tsab tseeb ntawm ib lub tuam txhab tseeb tiag tuaj rau yus them.
ACCC tab toom ceeb toom rau tej customers kom ceev faj txog tej ntawv them nqe cuav (Fake invoices). Source: Supplied / ACCC
Ces tej neeg raug dag no thiaj tsis ras txog tias lawv raug dag txog rau thaum uas lub tuam txhab lagluam tseeb hu xov tooj rau lawv tias seb lawv puas tau them xwb.
Leej twg yog cov raug neeg phem siv cov fake invoice no dag?
Raws li ACCC hais ces tej neeg phem yeej siv cov fake invoice coj mus dag tej customers uas pheej yuav tau them nyiaj ntau rau ib yam nqe twg li lagluam muag vaj tse, lij choj los yog tej lagluam tsim vaj tse.
Yog li ces thiaj muaj neeg qhia rau tej neeg uas txheeb tej neeg phem cov kev ntxias dag lwm tus (Scamwatch) tias tsis ntev los no tej customers ntawm tej tuam txhab ntoj ncig thiab muag tsheb kuj raug neeg phem dag thiab.
Uas tej neeg noyeej qhia tias muaj ib nkawm niam txiv raug dag poob nyiaj ntau tshaj $800,000 rau thaum lawv yuav tau them nyiaj yuav tsev ntawd.
Nkawm niam txiv no tau hais tias yog nkawv tus kws lij choj tus email xa rau nkawv kom xa nyiaj, tab sis tsis nco tias tus account them nyiaj ntawd yuam kev lawm ces tej nyiaj them ntawd thiaj raug muab xa mus rau ib tug neeg dag nkawv lawm.
ACCC thiaj tau hais ib co ncauj lus tias nws kuj paub thiab tias muaj ib tug txiv neej neeg Australia tseem raug neeg phem dag poob nyiaj ntau tshaj $35,000 thiab tom qab uas tej neeg phem nyiag siv tus email ntawm lub tuam txhab muag tsheb uas nws tau tab tom yuav ib lub tsheb ntawd.
ACCC thiaj tau hais tias "Tom qab uas nws tau them nyiaj zoj yuav lub tsheb ntawd ntawm lub tuam txhab muag tsheb lub vas sab (website) lawm, ces nws txawm tau txais ib tsab email nrog ib daim ntawv them tej nyiaj uas tseem tsis tau them ntawd thiab tseem yuav tau them npaum li cas ntxiv uas nws xav tias tej zaum yog daim ntawv them nqe tseeb.''
"Ces thaum nws mus coj lub tsheb, ces nws thiaj txheeb tau tais daim ntawv them nyiaj zoj yuav lub tsheb ntawd yog dag xwb, thiab tus tswv muag tsheb ntawd tsuas tau nws tej nyiaj them zoj yuav lub tsheb ntawd xwb tsis yog cov nyiaj them yuav lub tsheb ntawd tiag.''
Yuav pov puag yus tus kheej li cas kom tsis txhob raug cov teeb meem invoice scams?
Ua ntej koj yuav them ib co nqe uas yuav tau them nyiaj ntau hauv online ntawd, ACCC tawm qhia kom yus yuav tau ua tib zoo txheeb tias seb tus neeg yus tab tom nrog tham ntawd yog leej twg tiag tiag tso.
Thiab yus yuav tsum tau siv caij nyoog hu kiag mus nrog lub tuam txhab uas yus cuam tshuam ntawd tham kom paub tseeb tias yog daim ntawv them nyiaj tiag thiab yeej yuav tau them npaum li ntawd tiag tso.
Thiab thaum yus hu xov tooj rau lawv, yuav tsum tau ua tib zoo xyuas kom yog lub tuam txhab ntawd tej xov tooj tiag, los yog lawv tej email tiag; tsis txhob lam hu rau tus xov tooj uas sau rau ntawm tsab email tuaj rau yus tsam ho yog neeg phem tej xov tooj.
Yog tias yus mloog tau tias muaj ib yam dab tsi txawv txav lawm, ces yuav tau kub siab maj ceev nrooj los txheeb. Thiab yog yus ho tau xa nyiaj lawm, los yog ho tau qhia yus tej xov xwm siv nyiaj rau lwm tus, los yog ho tau qhia yus tej xov xwm ntiag tug rau lwm tus lawm, ces yuav tsu hu kiag xov tooj mus nrog yus lub txhab nyiaj tham thiab qhia rau Scamwatch paub.
Thiab yog tias yus twb poob nyiaj lawm, ces xav kom hu nrog lub tuam txhab yus muaj feem cuam tshuam paub tias yus raug neeg phem dag lawm thiab qhia kom lawv paub txog tej no.
Mloog tau SBS Hmong hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, los yog koom tau ntxiv ntawm SBS Hmong Facebook, Google podcasts, Spotify thiab Apple podcasts. Download SBS Audio app thiab caum SBS Hmong pod follow.
