1. Nyob teb chaws Australia no, ces lub fwjchim tswj hwm raug muab faib rau tsoom hwv teb chaws (federal) thiab nom tswv xeev (states).
Ob lub tsev tsoom hwv House of Representatives thiab Senate yog tus tsim tej cai los siv rau teb chaws Australia no tab sis Governor-General yuav tsum kos xyeem mem tes los pom zoo mas thiaj siv tau tej cai no.

Source: AAP
2.Tsev kis xeev qes (The House of Representatives) los yog Lower House ces muaj 150 tus nom uas raug xaiv los sawv cev rau tej pej xeem thoob plaws teb chaws Australia.
Lub tsev kis xeev no yog tus yuav txiav txim tias leej twg tau ua tsoom hwv, yuav pom zoo tso cai thiab tsim cai siv, txheeb xyuas tsoom hwv cov kev tswj hwm thiab tawm tswv yim sib cav txog tej teeb meem tseem ceeb rau nws haiv neeg. Tom qab muaj kev xaiv tsa tag lawm, ces pab nom uas muaj yeej rau cov rooj nom ntau tshaj plaws ntawm lub tsev kis xeev qes (House of Representatives) yuav tau los ua tus tsim tsa thiab ua tus tsoom hwv. Thiab tus coj ntawm pab nom uas muaj cov rooj nom ntau tshaj plaws hauv tsev kis xeev qes yuav ras los ua thawj pwm tsav (Prime Minister).

Source: AAP
3. Lub tsev tsoom hwv siab (The Senate) los kuj hu tias yog Upper House thiab, nws muaj tag nrho 76 lub rooj nom uas yog muaj 12 tug nom ntawm 1 lub xeev twg thiab 2 tug nom ntawm ob lub xeev ACT thiab Northern Territory ntawd.
Nws lub luag hauj lwm tseem ceeb ntawm tsev kis xeev siab (Senate) yog los txheeb xyuas tej cai uas tsev kis xeev qis (Lower House) tsim tau. Cov nom kis xeev siab (Senators) no ua hauj lwm 6 xyoo thiab yuav tsum tau xaiv ib nrab nom no txhua txhua 3 lub xyoos thaum muaj kev xaiv tsa tsoom hwv teb chaws ib zaug twg.

Source: Getty Images
4. Tsoom hwv teb chaws (The Australian Federal Government) tseem raug faib ua 3 fab tswj hwm thiab xws li fab tsim cai, fab tswj hwm thiab fab tswj cai lij choj.
The legislature ces yog tsev tsoom hwv Australia Parliament of Australia, uas muaj cov nom sawv cev pej xeem uas raug xaiv tsa thoob plaws lub teb chaws Australia no los ua hauj lwm. Nws yog lub chaw hauj lwm uas los tawm tswv yim sib cav thiab tawm suab pom zoo rau tej cai tshiab raws li lub fwj chim ntawm tsab txhooj cai tswj haiv 51 Constitution tso cai rau nws ua tau.

Source: Getty Images
Hos lub hwj chim tswj hwm (The executive) ces yog ib ceg ntawm tsoom hwv cov kev tswj hwm uas siv tej cai uas tsev tsoom hwv tsim tau ntawd.
The judiciary ces yog tsoom hwv ib fab kev tswj hwm rau fab cai lij choj uas tuaj nruab nrab tsis nce rau tog twg thiab nws tswj hwm nws tus kheej. Nws yuav los xyuas kom lwm fab kev tswj hwm ntawm tsoom hwv tsis txhob muaj fwj chim ntau tshaj lub fwj chim uas tsab txhooj cai tswj haiv (constitution) tso cai rau nws muaj ntawd.

Source: AAP

Source: Getty Images
5. Nyob teb chaws Australia no ces tus tsoom hwv teb chaws no yog tsim tsa los ntawm cov kev xaiv tsa uas txhua txhua tus pej xeem yuav tsum tau mus pov ntawv xaiv tsa (compulsary voting).
Yeej muaj cov kev xaiv tsa tsoom hwv teb chaws txhua txhua 3 lub xyoos twg ib zaug. Cov kev xaiv tsa uas tseem yuav muaj ntxiv no yuav tsa 8000 lub chaw pov ntawv xaiv thoob plaws teb chaws Australia rau tej pej xeem Australia mus pov ntawv xaiv tsa rau hnub tim 2 lub 7 hli ntuj pib txij li 8 teev sawv ntxov mus txog 6 teev tsaus ntuj. Txhua txhua tus pej xeem neeg Australia uas muaj hnoob nyoog 18 xyoo los yog siab tshaj ntawd yuav tsum tau mus teev zwm npe thiab yuav tsum tau mus pov ntawv xaiv tsa.

Source: Getty Images
Yog koj xav mloog zaj xov xwm tias tsoom hwv teb chaws Australia no khiav nws tej hauj lwm li cas ces mloog tau raws li no:
Settlement guide: How government works

Settlement Guide: Tsoom hwv khiav hauj lwm li cas
Mloog tau xov tooj cua SBS Radio Hmong Program tau ntawm www.sbs.com.au/hmong rau hnub zwj Teeb (Thursday) sij hawm 6 thaus tsaus ntuj (PM) raws sij hawm AEST (Australian Eastern Standard Time) los yog hnub zwj Hnub (Sunday) 11 thaus sawv ntxov (11am) AEST tau. Tsis tas li koj tseem mloog tau ntawm SBS Radio Hmong Program facebook page www.facebook.com/SBSHmong tau. Koj muaj peev xwm mloog tau ntau yam xov xwm, tawm tau tswv yim, share tejxov xwm ntau yam rau koj tej phooj ywg los yog lwm tus thiab share los yog qhia koj zaj dab neeg rau xov tooj cua SBS Radio Hmong Program tshaj tawm rau peb ib tsoom Hmoob tau nrog mloog nrog hnov los tau. Hu xov tooj tau ntawm + 61 3 9949 2259 los yog xa email tuaj rau vixay.vue@sbs.com.au tau.