Ntsiab lus tseem ceeb:
- Australia tej zej tsoom tau tshwm nyiaj pab ob lub chaw nthuav xov xwm li: Australian Broadcasting Corporation (ABC) thiab Special Broadcasting Service (SBS).
- Tej nyiaj tau los ntawm tej neeg ua hauj lwm them se raug coj mus pab ABC thiab SBS nthuav xov xwm rau zej tsoom.
- Zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm txawv tsoom fwv tej chaw nthuav xov xwm.
- Australia kuj tseem muaj tej chaw nthuav xov xwm ua luam, thiab tej chaw nthuav xov xwm zejzog uas khwv tau nyiaj los ntawm cov kev haub tau yaum thiab sponsor thiab.
Australia yeej muaj ntau hom chaw nthuav xov xwm, suav tej chaw nthuav xov xwm uas tej tswv lagluam ntiag tug ua tswv thiab tej zej zog tej chaw nthuav xov xwm.
Lub teb chaws no los kuj tau tshwm tej nyiaj sau tau los ntawm tej neeg Australia ua hauj lwm them se coj mus pab tsim zej tsoom ob lub chaw nthuav xov xwm thiab li: Australian Broadcasting Corporation (ABC) thiab Special Broadcasting Service (SBS).
Tej xov tooj cua zejzog ntau lub los kuj yog lwm hom chaw nthuav xov xwm rau ib thaj chaw ntawm teb chaws no thiab. Thiab tej koom haum tsis nce rau tsoom fwv yog cov tswj thiab yeej nthuav xov xwm pub dawb rau zej tsoom xwb.
Hos tej chaw nthuav xov xwm ntiag tug ua luam ces yog tsim tej xov xwm coj los ua kom lawv khwv tau nyiaj thiab muaj neeg nyiam mloog. Thiab yog tej ua kom muaj tej lagluam sponsors thiab kom tau txais txiaj ntsim rau lawv. Ua yeej txawv tej chaw nthuav xov xwm zej tsoom (Xov tooj cua thiab TV) uas yuav tau qhia rau tej zejzog tias tau siv tej nyiaj tau los ntawd coj mus ua dab tsi.
Zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm yog dab tsi?
Zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm ces yog ib cov kev nthuav xov xwm rau zej tsoom mloog. Thiab tej chaw nthuav xov xwm no yuav tau txheeb kom tej xov xwm nthuav tawm qhia zej tsoom no yog ib co xov xwm raug raws li qhov tseeb, txheeb kom tej xov xwm no yog ib co tuaj nruab nrab, yog tej xov xwm txaus ntseeg, thiab yog ib lub chaw nthuav xov xwm ywj pheej.
Kristian Porter uas yog tus CEO ntawm lub koom hau Public Media Alliance, uas yog ntiaj teb lub koom haum tswj zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm loj tshaj plaws uas txhawb nqa tej ntsiab cai tseem ceeb ntawm zej tsoom cov kev nthuav xov xwm thiab cov kev cej luam xov xwm.
Nws hais tias zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm yuav tsum tau qhia tej xov xwm kom raug raws li qhov yog thiab muaj tseeb rau zej tsoom paub thiab tsoom fwv tsis muaj feem raus tes los yog tsis muaj kev cuam tshuam txog kev laguam dab tsi.
Hais tiag lawm ces, tsim nyog tej chaw nthuav xov xwm no raug ib co koom haum ywj pheej tswj thiab yog cov chaw nthuav xov xwm tuaj nruab nrab tsis nce rau tog twg, yog tej xov xwm zoo uas nthuav tawm coj los qhia kom zej tsoom paub txog ib yam dab tsi, coj los qhia ua kev kawm thiab tsim kev lom zem rau zejzog.
Mr Porter tshab txhais tias "Zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm tsim nyog yog ib co uas tej neeg ntseeg siab tau rau lub caij nthuav txog tej xwm txheej kub ntaiv ti tes ti taw los yog muaj ib cov xwm txheej kub ntxhov puas tsuaj twg, thiab yog ib cov xwm xwm uas tawm tsam nrog tej xov xwm cuav. Tsim nyog muaj tej xov xwm no tso tshav lug rau sawv daws tau saib, tau mloog tau nyeem rau ntau yam neeg sib txawv, thiab qhov kawg ces nthuav tej xov xwm txog cov kev tswj hwm democracy uas tso cai rau zej tsoom ua tus xaiv lawv tus coj sawv cev rau lawv los tswj hwm hais tsis ntsees rau lub caij nthuav xov xwm txog cov kev xaiv tsa,''
Wendy Bacon ces yog ib tug neeg nthuav xov xwm uas mus txheeb ib co xwm txheej twg kom tau qhov tseeb coj los qhia rau zej tsoom paub, nws kuj yog ib tug neeg tawm tsam txog tej laj fai kum xeeb thiab yog ib tug neeg txawj txeeg txuj. Nws yeej tau qhia cov kev nthuav xov xwm ntawm tsev kawm qib siab University of Technology Sydney (UTS) los tau 20 xyoo.
Nws hais tias zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm no ces yeej yog ib qho chaw ua suab sawv cev rau ntau yam neeg sib txawv thiab tsim tej program xov xwm raws li qhov ntau yam neeg sib txawv xav tau thiab yog tej xov xwm uas qhov txog ntau yam kev xav sib txawv ntawm tej zejzog.

Lub paj taub dawb tshaj xo. Source: Moment RF / Emilija Manevska/Getty Images
Nws hais tias "Lub hom phiaj ntawm tsoom fwv tej chaw nthuav xov xwm no ces yog ua suab sawv cev rau ib tug tsoom fwv uas tswj ib lub teb chaws twg, los yog tsoom fwv ib ceg tuam chav twg. Ua yeej txawv lub tswv yim uas tshaj xov xwm tau ywj pheej, uas tau txais nyiaj pab cuam los ntawm zej tsoom, tab sis zoo li yog ib cov nyiaj pab rau tej chaw nthuav xov xwm zej tsoom uas lawv yeej muaj peev xwm txiav txim kheej tias tej xov xwm zoo li cas yog cov tseem ceeb, thiab tej xov xwm twg yog tej uas ib co zej zog twg xav tau,''
Ces zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm thiaj yog ib tug ncej txheem tseem ceeb rau cov kev tswj hwm democracy, uas yeej txhawb nqa kom zej tsoom muaj kev sib teev theev txog ib yam dab tsi los yog kom txheeb txog ib yam dab tsi.
Txawm zoo li no los txhais tsis tau tias zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm yuav zam dhau ntawm tej fwj chim sab nrauv tsub nias thiab.
Gavin Fang uas yog tus Editorial Director ntawm lub chaw nthuav xov xwm ABC tshab txhais tias:
“Tsis hais zej tsoom ib lub chaw nthuav xov xwm loj zoo li ABC twg li yeej ib txwm raug tej neeg tsis tuaj nruab nrab tej fwj chim tsub nias ib yam dab tsi. Yog li thiaj tseem ceeb heev uas peb yuav tsum xyuas kom peb yog ib lub chaw nthuav xov xwm ywj pheej tsim tej xov xwm rau peb tej zej tsoom mloog, txhais tias tsim kom tau tej xov xwm kom tau txais txiaj ntsim rau tej neeg mloog ua ntej tshaj plaws, thiab xyuas kom tsis txhob muaj fwj chim sab nrauv los tsub nias tej xov xwm peb nthuav tawm ntawd. Txhais tias peb yuav tsum xub yuas kom lawv tau txais txiaj ntsim ua ntej tshaj plaws tsis li ntawd ces lawv yuav tsis tau txais txiaj ntsim thiab peb yuav tsis yog ib lub chaw nthuav xov xwm ywj pheej lawm. Tej no thiaj yog tej tseem ceeb heev rau peb.”

SBS thiab ABC ob lub cim. Credit: Credit: Getty/SPmmory
Lub luag hauj lwm ntawm ABC thiab SBS ntawm teb chaws Australia
Zej tsoom ob lub chaw nthuav xov xwm no ces nyias yeej muaj nyias ib co cai tswj nws lub chaw nthuav xov xwm, nyias yeej muaj nyias tej cai tswj cov kev sau txheeb thiab kho tej xov xwm, thiab muaj tej ntsiab cai teev tias yuav tsim tej xov xwm zoo li cas, uas yuav tsum tsim kom tau tej xov xwm ua ncaj thiab tuaj nruab nrab.
ABC ces yog lub chaw nthuav xov xwm loj dua, thiab yeej muaj ntau lub chaw ua hauj lwm tsis hais muaj nyob ntawm tej zos cheeb tsam, tej zos toj siab, hauv tej nroog thiab tej chaw ua hauj lwm txawv teb chaws.
Tsis tas li ntawd los nws yeej muaj ntau cov chaw xov tooj cua thiab ntau tshooj TV uas nthuav ib yam xov xwm rau tej neeg sib txawv saib raws li qhov lawv nyiam. Tsis tas li ntawd los kuj tsim ib co tshooj TV nthuav xov xwm thiab tsim tej program rau tej me nyuam yaus thiab.
ABC los kuj yog lub chaw nthuav xov xwm uas nthuav tej xov xwm qhia txog tej xwm txheej kub ntaiv qhia rau tej zejzog paub. Thiab nws kuj qhia kom zej tsoom paub npaj, nws kuj qhia txog tej kev ceeb toom, thiab qhia tej xov xwm tshiab txog ib cov xwm txheej kub ntxhov los yog puas tsuaj twg, thiab qhia txog tej xwm txheej uas zej tsoom yuav ua kom rov qab ntxeem dhau ib co xwm txheej twg kom thiaj rov qab ua tau lub neej li qub.
Gavin Fang tshab txhais tias: “Cov kev ceeb toom txog tej xwm txheej emergency yog ib feem tseem ceeb heev ntawm tej peb ua, thiab tab tom tau ras los ua los yog yeej tau ras los ua tej yam tseem ceeb heev lawm. Rau qhov tias yeej tau muaj tej xwm txheej huab cua ntau yam sib txawv uas tau tsim kev puas tsuaj ntau zujzus tuaj ntxiv thiab lwm yam xwm txheej emergencies, ces tej neeg Australia thiaj muaj peev xwm yuav txheeb tau tej xov xwm txaus ntseeg thaum muaj tej xwm txheej tshwm sim, uas tej no tau ras los ua ib co tseem ceeb heev rau ABC lawm,''
Hos yog tham txog SBS ces yog Australia lub chaw nthuav xov xwm ua ntau yam lus rau ntau tsav neeg coj ntseeg ntau yam kab lis kev cai thiab hais ntau hom lus mloog. Nws kuj muaj ntau tshooj TV thiab suav cov xov xwm txawv teb chaws, tej xov xwm ua lus Askiv thiab ua ntau yam lus.
SBS ces yog lub chaw nthuav xov xwm rau tej neeg tsis hais lus Askiv kom tau tej xov xwm thiab kom tau txias kev lom zem txog lawv tej qub teb chaws.
SBS los kuj tsim cov NITV, uas yog ib co TV nthuav xov xwm rau Australia tej neeg txum tim tau saib thiab yog tej xov xwm sawv cev rau lawv cov kev tawm tswv yim thiab kev xav.
David Hua uas yog tus coj SBS cov xov xwm kaw ua suab uas saib xyuas SBS Audio hais tias SBS yeej muaj tej program xov xwm nthuav ua cov hom lus ntau tshaj 60 yam lus.
Nws hais tias SBS ces yog ib lub chaw nthuav xov xwm rau tej neeg Australia hais ntau hom lus thiab coj ntseeg ntau yam kab lis kev cai sib txawv.
Hua tshab txhais ntxiv tias "Peb yeej nthuav tej xov xwm tsi ntsees rau ib cov neeg ntawm Australia uas hais ntau yam lus sib txawv uas yeej xav mloog ntau yam xov xwm nthuav dav heev. Tej xov xwm no thiaj raug tsim coj los pab kom tej neeg totaub txog teb chaws Australia kom ntau npaum li ntau tau, tsis hais qhia txog peb tej tsoom fwv, peb tej nom tswv, peb tej teej kawm, peb tej emergency system, kom tej neeg thiaj muaj peev xwm pib tau lub neej tshiab kom zoo npaum li qhov muaj peev xwm ua tau.''
Zejzog tej xov tooj cua
Yeej muaj zejzog tej xov tooj cua txog li ntawm 450 lub ntawm teb chaws Australia no. Zej zog tej xov tooj cua ces yog cov koom haum tsis nce rau tsoom fwv thiab khwv tsis tau nyiaj qhov twg los. Tej xov tooj cua no ces yog tej nthuav xov xwm ua ib yam lus twg, nthuav ib co kev ntseeg twg, tso nkauj (yas suab), los yog sawv cev rau tej neeg zejzog
LGBTQIA+ uas tej xov tooj cua feem coob tsis nthuav xov xwm rau lawv.

Ib phau ntawv xov xwm Sydney Morning Herald uas lub tuam txhab Fairfax Media Ltd., nthuav tawm ntawm sab laug nrog rau lwm hom ntawv xov xwm, nyob ntawm ib lub khw ntawm Sydney ntawm teb chaws Australia, hnub zwj Teeb (Thursday) zwj thaj tim 26 lub 7 hli ntuj xyoo 2018. Credit: Bloomberg/Bloomberg via Getty Images
Tej chaw nthuav xov xwm ua luam ntawm Australia
Tej chaw nthuav xov xwm ua luam los kuj yog ib co tseem ceeb kom thiaj li muaj ntau yam chaw nthuav xov xwm ntawm tej teb chaws tswj him democracy thiab.
Cassie Derrick ces yog tus tswj Lub lub koom haum Media, Entertainment, and Arts Alliance Media (MEAA). Lub koom haum no ces yog Australia lub koom haum loj tshaj plaws uas sawv cev rau Australia tej chaw nthuav xov xwm zej tsoom thiab tej chaw nthuav xov xwm ua luam. Thiab nws hais tias tej chaw nthuav xov xwm no los kuj yog tej yam tseem ceeb rau zej tsoom cov kev tawm tswv yim thiab qhia txog lawv tej kev txhawj xeeb.
Cassie Derrick tshab txhais tias: ''Lub luag hauj lwm ntawm tej chaw nthuav xov xwm lagluam los kuj tseem ceeb heev thiab, tej zaum kuj yog ib lub tswv yim tshiab los yog yam tsawg yog ib lub chaw nthuav xov xwm txog ib cov kev tawm tswv yim kev xav txawv, thiab kuv xav tias yog tej yam tseem ceeb heev rau tej neeg ntawm teb chaws Australia no kom muaj peev xwm saib tau ntau yam xov xwm uas muaj cov kev tawm tswv yim sib txawv ntau npaum li ntau tau thaum qhia txog ib co xwm txheej dab tsi,''
Professor Wendy Bacon yeej tau ua hauj lwm tam li yog ib tug neeg nthuav xov xwm ntawm zej tsoom thiab tej lagluam tej chaw nthuav xov xwm.
Nws hais tias txawm tias muaj ib txhia chaw nthuav xov xwm ua luam yuav yog cov chaw nthuav xov xwm uas zej tsoom kub siab txog heev, los tej xov xwm feem ntau uas lawv nthuav tawm ntawd yeej raug tsim kom muaj neeg coob mus saib kom lawv khwv tau nyiaj los ntawm cov kev haub tau yaum.
Nws hais tias "Lub hom phiaj tiag ntawm tej chaw nthuav xov xwm li hais ntawd ces yog khwv kom tau nyiaj ntau npaum li ntau tau. Txhais tias tej tuam txhab lagluam haub tau yam tsuas ua cov kev haub tau yam thaum muaj tej neeg mus koom mloog lawv cov program coob xwb, ces lawv thiaj yuav pom tej kev haub tau yaum xwb. Txawm li cas los kuj tsis yog ib cov kev sib raug zoo ncaj nqa thiab txawm tias zoo li yog. Peb yeej muaj ob lub tuam txhab nthuav xov xwm lagluam loj heev, thiab Rupert Murdoch yog tus tswv tswj lub tuam txhab News Corporation uas yog lub loj tshaj plaws. Lawv yeej muaj tej ntawv xov xwm, lawv muaj tej xov tooj cua muaj fwj chim, thiab muaj tej TV uas muaj fwj chim heev thiab...''

Credit: SBS Media
Kristian Porter uas yog tus CEO ntawm lub koom haum Public Media Alliance hasi tias qhov tsis zoo ntawm tej chaw nthuav xov xwm lagluam ntiag tug ces yeej muaj ib txhia nthuav tej xov xwm tsis ncaj tsis tuaj nruab nrab.
Nws hais ntxiv tias: "Yeej ib txwm pom tias tej chaw nthuav xov xwm ua luam tsuas nthuav xov xwm raws li qhov lawv tej tswv xav tau xwb. Thiab lawv tej tswv yeej ib txwm muaj peev xwm pab txiav txim tias yuav siv tej tswv yim twg los pab lawv tej neeg nthuav xov xwm tshaj xov xwm tawm txog ib yam dab tsi. Muaj ib txhia teb chaws ces tej chaw nthuav xov xwm ua luam yeej raug ntau nqe tias yog cov uas txhawb nqa cov right wing. Tab sis yog tham txog Murdoch press lawm, ces kuv xav tias tsis hais ntawm Askiv los yog ntawm Australia no ces lawv yeej yog cov chaw nthuav xov xwm uas txhawb nqa tej tsoom fwv conservative,''
Mr Porter hais tias cov kev muaj ntau yam chaw nthuav xov xwm sib txawv yog tej yam tseem ceeb kom thiaj muaj kev sawv cev rau ntau cov kev tawm tswv yim los yog cov kev xav sib txawv.
Nws hais tias: ''Ib qho uas yuav raug kev phom sij heev ces yog thaum uas ib tug tswv ua tus tswj ntau lub chaw nthuav xov xwm. Vim tias zoo li nws thiaj yog tib tug muaj fwj chim tswj tag nrho tej chaw nthuav xovxwm xwb, thiaj kom yus xav tias yog tsis muaj zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm lawm ne tej xov xwm ho yuav zoo li cas? Puas yog tias yuav ua rau muaj cov kev nthuav tej xov xwm ntawd yuav sawv cev rau ib cov kev xav twg xwb? Uas puas tsim nyog muaj zej tsoom tej chaw nthuav xov xwm li ABC thiab SBS uas nthuav tej xov xwm tuaj nruab nrab tsis nce rau tog twg, yog tej xov xwm uas txaus ntseeg thiab tso siab tau rau thiab ua suab sawv cev rau zej tsoom? Nod thiaj yog ib co lus nug uas peb yuav tau nug txog.''
Toom xov xwm no xub raug coj los nthuav tawm xyoo 2022 thiab rov qab kho dua tshiab xyoo 2025.
Subscribe los yog caum mloog tej xov xwm kaw ua suab Australia Explained kom paub txog ntau yam xov xwm tseem ceeb thiab tej lus taw qhia kom koj pib tau lub neej tshiab ntawm teb chaws Australia.
Yog tias koj muaj ib co lus nug dab tsi los yog muaj ib co tswv yim dab tsi? Ces xa email rau peb rau ntawm australiaexplained@sbs.com.au
Mloog tau SBS Hmong hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, koom tau ntxiv ntawm Facebook, Google podcast, Apple postcast, los yog Spotify. Download SBS Adio App thiab mloog YouTube, caum Pod follow los yog lwm cov podcasts platforms (iHeart, Amazon Music & Podcasts).