Ntsiab lus tseem ceeb:
- Txawm tias tej neeg ua luam ntawm tsev feem coob teev zwm lawv tej lagluam tam li yog ib tug sole traders, tab sis yog teeb tsa tam li ib lub company ces yuav kim dua, thiab tej zaum yuav haum dua rau tej lagluam uas tsis paub tias seb puas yuav ntsib teeb meem yuav ua tau lagluam.
- Txheeb nrog yus tej nom tswv zos seb puas yuav tsum tau txais kev tso cai dab tsi, thiab yog tias koj ho ntiav tsev nyob xwb, ces ua tib zoo xyuas kom tau txais kev tso cai pom zoo nrog koj tus tswv tsev tso.
- Tsis hais ib co lagluam twg li uas cuam tshuam nrog me nyuam yaus thiab zaub mov ces yuav tsum tau muaj lwm yam ntaub ntawv tso cai ntxiv thiab yuav tsum tau ua tib zoo xyuas kom zoo kom tau txais kev nyab xeeb.
Cov kev ua ib co lagluam twg ntawm tsev ces tej zaum kuj yuav pab kom yus tau ntau yam txiaj ntsim thiab — tsis hais pab kom yus ua tau hauj lwm raws li tej sij hawm yus ua tau los yog pab kom txuag tau tsis tau them qee nyam nqe kim.
Tab sis tsis hais yuav yog cov kev ua luam ntawm tsev, los yog ntawm lub xub ntiag tsev los sis ib qho chaw qhov twg li, txhua yam lagluam yuav tsum tau ua raws tej cai — tsis hais yog qee yam cai uas siv nthuav dav heev, los yog lwm yam cai uas siv tswj ib co lagluam twg tsi ntsees los sis qee yam cai uas siv tswj tej lagluam ntawm yus tej zos.
Angela Allen uas yog tus Assistant Commissioner ntawm lub tuam chav sau de (Australian Taxation Office-ATO) tshab txhais tias ''Raws li ib txwm pom ces ib co lagluam ua ntawv tsev twg yog cov kev siv ib qho chaw twg ntawm yus tsev los siv ua ib qho chaw ua luam,''
"Ib co piv txwv zoo ntawm ib co lagluam ua ntawm tsev ces yog cov kev txiav plaub hau ntawm yus tsev.''
Yog tias koj tsis paub meej tias seb tej koj ua puas yog ib co lagluam uas yuav tau them se, ces koj muaj peev xwm mus txheeb tau xov xwm ntxiv ntawm ATO lub vas sab.
Cov kev them se thiab cov kev teev zwm yus cov lagluam
Tsis hais koj yuav ua hom lagluam twg li, ib co lagluam twg yeej yuav tau them se thiab yuav tau teev zwm kom raug cai.
Tsis hais koj ua luam ntawm tsev los yog ua rau ib qho chaw twg li, koj yuav tsum muaj ib tug Tax File Number (TFN) thiab muaj ib tug Australian Business Number (ABN) siv. Thiab ob co ntaub ntawv no ces muaj peev xwm thov tau dawb thiab thov tau hauv online.
Raws li Ms Allen hais "Tsuas nyob ntawm seb koj ho khwv tau nyiaj ntau npaum li cas xwb, seb koj cov lagluam me ho ua loj npaum li cas los yog seb koj ho puas ntiav neeg ua hauj lwm, ces tej zaum koj yuav tsuj tau teev zwm nrog ATO kom tau cov GST thiab Pay as you go withholding (PAYG), los sis cov fringe benefits tax siv."

Txhua cov lagluam ride-sharing (cov lagluam koom ntiav ib lub tsheb cai los yog thaum neeg mus rau ib qho chaw twg)) thiab tej lagluam taxi ntawm tsev ces yuav tau them GST. Credit: gahsoon/Getty Images
Alex Solo ces yog tus koom teeb tsa lub koom haum Sprintlaw, uas yog ib co kev pab cuam cai lij choj hauv online rau tej neeg siv. Nws hais tias tej lagluam uas tej neeg ntiag tug ua ntau tshaj plaws ntawm tsev ces yog ua tam li yog ib tug sole proprietorship los yog sole trader.
"Vim rau qhov yog ib cov kev ua luam uas pheej yig tshaj plaws, muaj tej xub ke rau yus ua tau sai tshaj plaws rau yus tib leeg ua tau lagluam ntawm Australia, thiab yus kuj muaj peev xwm ua tau yus kheej hauv online thiab.''
Tab sis yog tham txog cov kev ua ib lub tuam txhab lagluam (A company) lawm ces yuav tau them nqe txog li ntawm $600 los teeb tsa yus lub tuam txhab thiab tsis tas li ntawd los yeej tseem muaj tej nqe ntau yam thiab tej se nrog uas tseem yuav them ua ntuv zus txuas ntxiv thiab.
Tab sis qhov tau txais txiaj ntsim loj tshaj plaws ces yog yuav tau txais kev pov puag yog tias raug ib yam teeb meem phom sij dab tsi.
"Yog tias ua cov lagluam ntawd mus tsis taus lawm, ces tej lagluam ntawd yeej yog ib co uas tsis cai tawm meej ntawm lub ntiag tug lub neej, thiab yus tej peev txheej tsev, tsuas cuam tshuam txog lub tuam txhab lagluam nkaus xwb.''
Tej ntaub ntawv tso cai pom zoo ua lagluam tau
Tej zaum ib co kev ua luam ntawm tsev kuj yuav tau txais kev tso cai pom zoo los ntawm tej tsoom fwv tsis hais tsoom fwv teb chaws, tsoom fwv xeev los yog nom tswv zos thiab.
Tej zaum tej neeg yuav tsis ras txog tias ib co lagluam tsi ntsees twg yuav tsum tau txais kev tso cai pom zoo ntawm ib tug nom tswv zos twg.Alex Solo
Tsis hais yuav yog cov lagluam wellness professionals, personal trainers, beauticians, thiab ib co lagluam twg uas tej clients/customers yuav tau mus siv ntawm tsev.

Tej zaum koj yuav tsum tau txais kev tso cai ntawm nom tswv mas thiaj muaj cai ua tau lagluam ntawm koj tsev thiab. Credit: Edwin Tan/Getty Images
Tej lagluam zaub mov thiab ua zaub mov xa rau ib co lagluam/koom txoos twg
Tej lagluam zaub mov feem ntau ces tsuas thov ntaub ntawv tso cai ntawm tej nom tswv zos xwb tsis tas thov kev tso cai ntawm tsoom fwv xeev tej tuam chav tswj kev nyab xeeb rau tej zaub mov li.
Andrew Davies uas yog tus kis coj lub koom haum New South Wales Food Authority thiaj taw qhia tias:
"Yog li ib qho tseem ceeb ntawm cov kev ua lagluam zaub mov ces yus yuav tsum tau mus ntsib yus tej nom tswv zos seb lawv muaj cov kev taw qhia li cas rau yus,''
"Thiab yog tham txog tej zaub mov cov kev nyab xeeb lawm, ces tsis hais ib co lagluam zaub mov twg li yeej muaj peev xwm ua tau ntawm tsev, tsuas yog tias yus muaj tej twj, thiab muaj tej cai tswj cov kev ua tej zaub mov ntawm kom tau raws li tej cai Food Standards code uas siv thoob plaws teb chaws Australia xwb,"
"Thiab yeej yuav muaj tej xov xwm qhia rau yus tias yam tsawg tsawg yus yuav tsum tau ua li cas, yuav khaws yus tej zaub mov li cas, thaum twg yus yuav los npaj los ua tej zaub mov, yus yuav tso yus tej zaub mov rau lwm tus saib li cas, yuav ntim yuav qhwv li cas, yuav xa li cas thiab yuav coj mus pov tseg li cas.''

Tej lagluam ua ntawm tsev ces yog cov food trucks, caterers, bed and breakfast accommodation thiab cov kev npaj tej zaub mov rau tej kiab khw muag los yog muag zaub mov noj ntawm tej teej kawm. Credit: Alex Liew/Getty Images
Cov lagluam zov me nyuam (early childhood care) ntawm tsev
Tej neeg qhia thiab zov tej me nyuam tseem yau (Early childhood educators) muaj peev xwm ua hauj lwm ntawm tsev raws li cov qauv lagluam Family day care service model, uas tau nyiaj me ntsis pab ntawm tsoom fwv Australia thiab.
Txawm li cas los ib tug neeg ua cov hauj lwm Family Day Care educator yuav tsum tau teev zwm tam li yog ib tug sole trader thiab yuav tsum muaj cov contract nrog ib lub tuam txhab zov me nyuam ua muaj cai ua tau tej lagluam no.
Andrew Paterson uas yog tus coj lub koom haum Family Day Care Australia qhia txog tej uas yuav tsum muaj thiaj ua tau tej hauj lwm no li:
- Certificate III rau cov sob kawm early childhood education and care
- Working with Children Check and Police Check
- First aid and safety qualifications
Mr Paterson hais tias ''Family Day Care ces yog ib co lagluam yuav tsum ua raws li tej cai siv thoob plaws ntawm haiv neeg no, thiab yeej muaj tej cai coj los tswj kom yus tsim tau cov services no siv tau zoo thiab tau txais kev nyab xeeb thoob plaws rau lub teb chaws no.''
Tsis tas li ntawd los tej neeg yuav qhia ntawv/zov tej me nyuam no yuav tsum tau txais kev tso cai ntawm nom tswv zos thiab yeej muaj tej xwm txheej no sib txawv thiab.
Thaum uas yus teev zwm nrog lub koom haum Family Day Care kom ua tau cov lagluam no lawm, ces lawv muaj peev xwm yuav pab yus tswj ntau yam uas tej nom tswv zos hais kom yus ua.Andrew Paterson
Txawm li cas los yeej tseem yuav tau ua ntau yam tam li yog ib co kev ua luam thiab li yuav tau teev zwm them se, thiab yuav tsum tau yuav insurance pov hwm.
"Family Day Care tsis yog cov lagluam uas tsuas zov me nyuam los saib xyuas me nyuam nkaus xwb thiab.
"Thiaj yog tej yam tseem ceeb uas thaum yus ua tej lagluam no ces yuav tsum tau xyuas kom yus nkag siab txog cov kev ua hauj lwm early childhood education professional no zoo li cas xwb, tab sis kuj yog ib co kev ua lagluam thiab yog ib co lagluam uas muaj tej cai zoo heev los tswj nruj heev thiab.''

Yog tias yus cov kev ua luam ntawm tsev cuam tshuam txog cov kev yuav tau khws tej xov xwm kho mob ntawm tej neeg tuaj siv yus cov services ces yus yuav tsum tau ua raws li tej cai privacy laws thiab. Credit: Frazao Studio Latino/Getty Images
Nrhiav kev pab ua ntej yuav pib ua yus cov lagluam
Yog tias yus tseem nyuam qhuv pib ua lagluam tshiab xwb, ces yog ib lub tswv yim zoo uas yuav tau nrhiav kev pab los ntawm tej neeg paub ua luam.
Tsis tas li ntawd los yus yeej muaj peev xwm sib txuas lus nrog tsoom fwv tej tuam chav muaj feem cuam tshuam ntawm yus lub xeev kom tau ib co kev sab laj taw qhia thiab tau tej xov xwm txog tej workshops uas ib tug tsoom fwv twg tsim rau sawv daws siv.
Chris O’Hare uas yog ib tug senior business adviser ntawm Western Australia lub koom haum Small Business Development Corporation yeej txhawb nqa kom tej tswv lagluam tshiab nqes peev los kawm kom lawv paub los tswj tej hauj lwm nyiaj txiaj yooj yooj yim thiab kom paub ua raws tej cai.
Mr O'Hares hais tias "Vim rau qhov thaum kawg ces txawm yus mus ntsib ib tug kws lij choj los sis ib tug accountant ces lawv yeej yuav qhia ib yam dab tsi rau yus, thiab tam li yog ib tug tswv lagluam ces thaum kawg yus yeej yog tus yuav tau txiav txim siab xwb."
Yeej muaj tej neeg coob heev pib ua ib co lagluam twg kom tau siv lawv tej txuj ci kom tau txais txiaj ntsim, tab sis cov kev totaub txog yus tej nyiaj txiaj yog tej yam tseem ceeb, tsis yog ib yam uas yus tsis ua los tau.
"Ib txhia ces yeej tsis tshua xav tham txog nyiaj txiaj li. Tab sis yog yus tsis muaj nyiaj lawm ces tej lagluam raug muab kaw lawm ces tej neeg ho yuav muaj peev xwm pab tau yus dab tsi?''
Thiab yog tias yus tab tom npaj yuav ua ib co lagluam ntawm yus tsev thaum yus tseem ntiav tsev nyob, ces yuav tsum nco ntsoof thov kev tso cai ntawm tus tswv tsev thaum ntxov tso.
"Vim tej zaum lawv kuj yuav tsis tso cai rau yus ua thiab.
"Kom yus xav tias yog yus pib ua lagluam ntawm tsev ces tej zaum yuav ua rau yus tsis muaj peev xwm ntiav tau lub tsev ntawd nyob lawm vim yus tsis ua raws li tej lus zoj khi yus pom zoo lawm. Ces thiaj yog tej yam tsis tshua zoo rau yus.''
- Yog tias koj xav paub txog tej xov xwm qhia txog cov kev them se los yog xav tau ib co sob kawm coj los pab koj ua luam ntawm tsev ces muaj peev xwm txheeb tau nawm ATO cov ‘Essentials to strengthen your small business’
- Yog xav tau tej kev taw qhia thiab kev pab ntawm koj lub xeev ces muaj peev xwm txheeb tau tsoom fwv tej vas sab raws li hauv qab no:
Subscribe los yog caum mloog tej xov xwm kaw ua suab Australia Explained kom paub txog ntau yam xov xwm tseem ceeb thiab tej lus taw qhia kom koj pib tau lub neej tshiab ntawm teb chaws Australia.
Yog tias koj muaj ib co lus nug dab tsi los yog muaj ib co tswv yim dab tsi? Ces xa email rau peb rau ntawm australiaexplained@sbs.com.au
Mloog tau SBS Hmong hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, koom tau ntxiv ntawm Facebook, Google podcast, Apple postcast, los yog Spotify. Download SBS Adio App thiab mloog YouTube, caum Pod follow los yog lwm cov podcasts platforms (iHeart, Amazon Music & Podcasts).