တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲး. တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်. တၢ်တဲဖျါ. တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢ ပၢၤကီၢ်လၢအခီဆၢထီဒါ တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးသနူ အဲၣ်ဒိးလၢနကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အီၤ ဖဲလၢနမ့ၢ်ဘၣ်တိနိၣ်လီၤသးဒီး ပှၤမၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကး အတၢ်ဒုးထီဒါအခါန့ၣ်လီၤ.
“အီစထြ့လယါကီၢ်အံၤမ့မ့ၢ်ထံကီၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးတဘ့ၣ်နာ်သက့, တၢ်ဒုးထီဒါတၢ်ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်ကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးအိၣ်ဝဲဒၣ်, အဃိတၢ်လၢပမၤအီၤသ့န့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢပကဘၣ်မၤအီၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤအဃိ ပဒိၣ်သကုၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ ဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်တပူၤဃီ လၢတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်နဲၣ်ကျဲ လၢပမၤအီၤသ့ကိးဂၤဒဲး ဖဲလၢပမ့ၢ်တိနိၣ်လိာ်သးဒီးတၢ်ဒုးထီဒါအခါန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်အဝဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ Cheryl Scanlon ခွံစလဲပၢၤကီၢ်မူဒါခိၣ်, အတၢ်ရှဲပၠးဝဲဒၣ် တၢ်ကတိၤသၢဖျၢၣ်န့ၣ် အခီပညီအလၢအပှဲၤန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးန့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲဘၣ်သုးယံၤကွံာ်သးချ့ချ့ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်, နာ်သက့ ထဲဒၣ်ဖဲ တၢ်ပူၤဖျဲးမ့ၢ်အိၣ်လၢ ကမၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်န့, မ့ၢ်ဝဲတဘၣ်အိၣ်ဖဲတၢ်ထံၣ်အီၤသ့တဂ့ၤဒီးအိၣ်တဒၢကွံာ်သး ဒီး နလီတဲစိစိာ်စုအကလုၢ်န့ၣ်ပာ်အီၤဘှ့ၣ်ဘှ့ၣ်ဘှီၣ်ဘှီၣ်—. တၢ်တဲဖျါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ, တၢ်ပူၤဖျဲးမ့ၢ်အိၣ်အခါ ကိးဘၣ်ပၢၤကီၢ်ခီဖျိတၢ်ဆီၣ်လီၤဝးသၢဖျၢၣ်—triple zero တက့ၢ်.”
တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤအကျါတခါလၢအပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါပလီၢ်သးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအပူၤ လၢပၢၤကီၢ်မုၢ်လၢ်ဝဲဒၣ် အကမၤပူၤဖျဲးသးသမူသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်စံးဝဲဒၣ် ပှၤကညီအါဒံအါဂၤန့ၣ် အကသုးယံၤအသးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အံၤန့ၣ်က့, ပှၤစှၤကိးဂၤဖိလၢ အကသ့ၣ်ညါပလီၢ်ဘၣ်သးလၢကဘၣ်မၤတၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်အဂ့ၤအကတၢၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးတၢ်ကစီၣ်အံၤ ကတုၤလီၤဆူပှၤတဝၢအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အအိၣ်အဂီၢ်, ပၢၤကီၢ်လၢအခီဆၢထီဒါတၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးသနူသ့ၣ်တဖၣ် ကျိးထံဝဲဒၣ် ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ အတၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဆူကျိးလီၤဆီလိာ်အသးအါမးန့ၣ်လီၤ.
လၢပှၤထူလံၤဖိအပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီး ပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤ တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်အံၤ လၢအကျိၤအကျဲလၢအလီၤဆီလိာ်အသးအိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်မူဒါခိၣ်, Scanlon မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲ Australia-New Zealand Counter-Terrorism Committee အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်လီၤ.
“ယအဲၣ်ဒိးတဲဖျါအီၤရှဲရှဲဖိန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤတၢ်နဲၣ်ကျဲအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအံၤ အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်လၢတၢ်ကကဲထီၣ်အသးတခါခါအဂီၢ်ဘၣ်, ဒီး အတမ့ၢ်တၢ်လၢ အကဆီတလဲဝဲဒၣ် ပှၤအီစထြ့လယါဖိ တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးသနူ အပတီၢ်နီတမံၤဘၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤသး, မၤလီၤတံၢ်လၢ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ ရှဲရှဲ ဒီး သူအီၤနီၣ်နီၣ်ကီၢ်ကီၢ်သ့ ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်တနိၣ်ဒီး တၢ်ကဲထီၣ်သးနီၣ်နီၣ်ကီၢ်ကီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.”
Angus Nardi မ့ၢ်ဝဲ Australia-New Zealand ခီဆၢထီဒါတၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးသနူကမံးတံး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်ဖံးတၢ်မၤကရူၢ် အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကး အိၣ်ဒီးအတၢ်ညိၣ်လီၤသ့လၢအကဒုးထီဒါအီၤသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်အီၤလၢအကဟံးန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“အီစထြ့လယါကီၢ် ပှၤကညီအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အါတၢ်လီၢ်ဒ်သိး တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဖၠါ—shopping centres သ့ၣ်တဖၣ်, ဖၠၣ်စိမိၤသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်လိာ်ကွဲပျီမုၢ်ဘျီၣ်ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်မၤတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့တၢ်လီၢ်—casinos သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သညူးသပှၢ်ဒီးပှၤတဝၢအတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ်, ဒီး ကိးနွံဒဲးန့ၣ် အပှၤသူစွဲတၢ်ဖိဒီး ပှၤလဲၤဟးလိာ်ကွဲသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲလၢအကကွဲၢ်အါမးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲး, တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်, တၢ်တဲဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ အတၢ်ကစီၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်အရ့ဒိၣ်မးလၢအဝဲသ့ၣ် တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒီး တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အရ့ဒိၣ်တခါဒီး ကျိၤကျဲယိယိဖိတခါ လၢကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကသူဝဲအီၤ ဖဲတၢ်ဒုးထီဒါတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါခါအပူၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်သးလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအဝဲသ့ၣ်သးသမူအခါ လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး ပှၤလၢအစိာ်စုကဝဲၤဒီးဒုးထီဒါတၢ်န့ၣ်လီၤ.”
အီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးသနူ အတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအပတီၢ် လၢအအိၣ်ပာ် 'possible'—ကဲထီၣ်သးသ့န့ၣ် ASIO သုးထီထီၣ်အီၤဆူ 'probable' မၤအသးသ့ အပတီၢ်ဝံၤ တနံၣ်ဘျဲၣ်အလီၢ်ခံ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်နဲၣ်ကျဲအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးထီထီၣ် တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအပတီၢ်အံၤ မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးခီဖျိထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအတၢ်ထံၣ်အဖီခိၣ်ဟဲအါထီၣ်ဒီး ပှၤအီစထြ့လယါသ့ၣ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်အါထီၣ်ဝဲ ပှၤအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်တခီတၢးသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ်အါထီၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
စုကဝဲၤတၢ်ဒုးထီဒါ လၢတၢ်တပာ်ကဲအီၤဒ်သိးလၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးဘၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်အသးအါမး, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်ဆဲးဝဲပိာ်မုၣ်တဂၤဒီးဒီဖဲမဲလ်ဘၢဝ့ၢ်ခၢၣ်အပူၤ ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ်စးထီၣ်သီအခါဒီးဖဲအပူၤကွံာ်တနံၣ်န့ၣ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤဆီးကဲထီၣ်အသးဖဲ Bondi တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဖၠါဖးဒိၣ်—shopping centre— အပူၤလၢပှၤသံအိၣ်ဝဲဃုဂၤန့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်မူဒါခိၣ် Scanlon စံးဝဲ မ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤဒီးဖဲအဝဲစးထီၣ်နုာ်လီၤပၢၤကီၢ်အပူၤအခါန့ၣ် တၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ် လီၤဆီထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
“ယအဲၣ်ဒိးတဲအီၤအခီပညီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ယကဲပၢၤကီၢ်ဘူးထီၣ်အနံၣ် ၄ဝလံ, လၢညါအခါတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အပတီၢ်န့ၣ် အတမ့ၢ်ဒ်အံၤဘၣ်. ပအိၣ်ဆိးဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်လၢအလီၤဆီဒိၣ်မးတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးပှၤတဝၢဒီး တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအသီသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်, ပှၤမၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢ အမဲာ်မုၢ်ပျီတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကး အဟီၣ်ကဝီၤအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်ကဲထီၣ်ချ့မး အဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တခါဒီး ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ် ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်ဒုးထီဒါသ့ၣ်တဖၣ်ကဲထီၣ်တ့ၢ်ဝဲအသးအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
