ဟံၣ်ဃီဂ့ၢ်ဝီကိတိာ် Clare O'Neil စံးဝဲဒၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ် ခီၣ်ခါဆူညါ လၢတၢ်ဘှါရှဲအီစထြ့လယါကီၢ်ဟံၣ်ဃီအတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်လၢပမၤအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီၣ်သနံးအဂံၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်ပမၤန့ၢ်အသိး ပထုးဃာ်ဝဲဒၣ်အီၤ. တၢ်အဝဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါ, အတမ့ၢ်တၢ်တမံၤလၢကဘှီဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲလၢာ်ဘၣ်, နာ်သက့ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်မၤအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤအီစထြ့လယါဖိအဂီၢ်, တၢ်ဆီတလဲကိးမံၤဒဲးလၢပမၤအီၤသ့န့ၣ်ပဘၣ်မၤအီၤနီၣ်နီၣ် ဒီးမၤလီၤတံၢ်လၢ ပမၤဝဲတၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ် ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တဘျီဃီအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.”
အပူၤကွံာ်နံၣ်ဆံဖှိၣ်အတီၢ်ပူၤ ဟံၣ်ဃီအပှ့ၤသကုၤထံကီၢ်တဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်ဟဲဒိၣ်ထီၣ်, ဒီးဟံၣ်ဃီဖဲဝ့ၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်ထီအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အပှ့ၤ တၢ်ထိၣ်ဃူအနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ်ဟဲအါထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ .
ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤအပူၤန့ၣ်, အဒိ, ဖဲ ၂ဝ၁၃နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ဟံၣ်လၢအပှ့ၤအိၣ်ပာ် ၆၁၅,ဝဝဝ န့ၣ် တုၤလီၤဖဲ ၂ဝ၂၃ လါဒံၤစဲဘၢၣ်န့ၣ် အပှ့ၤထီၣ်ဝဲတုၤလၢ ဒီလၣ် ၁.၃ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဝ့ၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်ထီ ဟံၣ်ပှ့ၤတၢ်ထိၣ်ဃူဟဲအါထီၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်ခံတီၤတတီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ခဲဘါရၣ်ဝ့ၢ် လၢအထီၣ်ဘးတုၤလၢ ဒီလၣ် ၉၈ဝ,ဝဝဝန့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီလၢအတအိၣ်ဖဲဝ့ၢ်ခိၣ်, ဝ့ၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်ထီဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး အပှ့ၤဟဲအါထီၣ်.
ပဒိၣ်တၢ်တြီတံာ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ပျဲပူၤတဆံးတက့ၢ်အံၤ ကစးထီၣ်အသးဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၁သီ ဒီးကယံၤဝဲအစှၤကတၢၢ်ခံနံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ Ms O'Neil ပာ်ပနီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်တမံၤလၢ တၢ်ဘၣ်ဘှီဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပကွၢ်ကျဲၤအီၤ တခါဘၣ်တခါ, ဒီး တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တခါလၢ တၢ်သံကွၢ်အီၤအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပကီၢ်ပူၤအံၤ လိၣ်ဘၣ်အါထီၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟံၣ်ဃီန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်တြီတံာ်အံၤ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကအိၣ်ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ် တၢ်သံကွၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထီၣ်.
ဖဲ ၂ဝ၂၃နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် တနံၣ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤပှ့ၤဟံၣ်ဃီ ၁ မျးကယၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲပှၤကီၢ်ချၢ, ဒီးတၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်ပာ်အီၤဝံၤ သၢပူၤ တပူန့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ် O'Neil အၢၣ်လီၤလၢ တၢ်ကမၤတၢ်တြီတံာ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအကျါတခါန့ၣ်လီၤ.
“ဘၣ်ဃးတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ယတဲဘၣ်သုသ့တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်ဘှါရှဲအီၤန့ၢ် ညီကဒၣ်ဖိဘၣ်, ခီဖျိလၢအတမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီယိယိဖိတခါဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်မၤအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလီၤတံၢ်ကျိၤကျဲသ့ၣ်တဖၣ် လၢအဆီလီၤပာ်လီၤန့ၢ် က့ၢ်ဂီၤလၢပှၤအီစထြ့လယါသးစၢ် လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
နာ်သက့ Greens ပၣ်တံၣ် ဟံၣ်ဃီဂ့ၢ်ဝီအပှၤကတိၤတၢ်ပၢ, Max Chandler Mather စံးဝဲဒၣ် တၢ်ပာ်လီၤတၢ်ဘျၢဒ်အံၤန့ၣ် အတမ့ၢ်တၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီတလဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဘၣ်.
“ပသ့ၣ်ညါလၢပှၤကီၢ်ချၢပှ့ၤဟံၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲ ၅,၅ဝဝ ဃၣ်ဃၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ဟံၣ်လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်ပာ်အီၤဝံၤသၢပူၤ ၁ပူ, လၢအမ့ၢ်တၢ်တခါလၢ Peter Dutton ဒီး Labor ပာ်လီၤဝဲလၢ တၢ်ကတြီအီၤလၢခံနံၣ်အဂီၢ်, အဃိတၢ်အံၤ တြီဝဲကန့ၢ်ထဲ တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီအဖျၢၣ် ၁,၈ဝဝ န့ၣ်လီၤ. ထဲတနံၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီအိၣ် ၆၇ဝ,ဝဝဝ အဃိ, လ့ဘၢၣ်ဒီး လ့ဘရၢၢ် အတၢ်ဆှၢနုာ်လၢကတြီတံာ်တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ဝ.၃ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤအကမၤန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်ဘှါရှဲဟံၣ်ဃီ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂီၢ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ဖဲမဟိတနံၣ်န့ၣ် ပှၤထီဒါတၢ်ကရၢအခိၣ် Peter Dutton ဆှၢနုာ်တ့ၢ်ဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအလီၤဂာ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ.
“...ပှၤကီၢ်ချၢဒီး ပှၤစိာ်လံာ်ခီကီၢ်တစိၢ်တလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ကတြီ အဝဲသ့ၣ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီ ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤခံနံၣ်.”
ပှၤကဲကိတိာ်အခါဖဲန့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပဲၤလီၤတဲာ်ကွံာ်တၢ်ဆှၢနုာ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ, အဃိ အခဲအံၤ မ့ၢ် Labor လုၢ်ဖိန့ၢ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤဧါန့ၣ် Mr Dutton အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤသပှၢ်ကတၢၢ် ဒီးကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်မ့ၢ်နာ်အီၤဒ်န့ၣ်တခီ, အပူၤကွံာ် ခံနွံဖဲဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤလၢတၢ်တပာ်လီၤတၢ်ဘျၢဘၣ်လဲၣ်?”
ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စး Michael Sukkar စ့ၢ်ကီး ပဲၤဖးနီၤဖးဝဲတၢ်ဘျၢအံၤ လၢအမ့ၢ်တၢ်ကပာ်လီၤအီၤဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အဘၣ်ဆၢၣ်ဘၣ်တီၤဒီးတၢ်ကမၤတၢ်ဃုထၢန့ၣ်လီၤ.
“တနံၤအံၤန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လုၢ်ဖိမၤန့ၢ်ဝဲကရၢပာ်ဖှိၣ်အသနူအံၤ မ့ၢ်ထဲလၢကဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဆိကမိၣ်တခါလၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးမၤအီၤ, တချုးဖဲလၢတၢ်ကမၤတၢ်ဃုထၢဒ်ဘၣ်အိၣ်တ့ၢ်က့ၤထဲယဲၢ်မံးနံးအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ကပာ်လီၤတၢ်တြီပှၤကီၢ်ချၢတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီအံၤ မ့ၢ်ဝဲဖဲ တၢ်ဘူးကမၤ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢအခါ ဒီးဟံၣ်ဃီတၢ်ဂ့ၢ်ကီ ဒီးတၢ်အိၣ်ဆိးအပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ် လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖးန့ၣ်လီၤ.
