Bondi တၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်လီၢ်လံၤ John Howard စံးဝဲဒၣ် ခဲကနံၣ်အံၤ တၢ်ဆီၣ်သနံး ဆီၣ်ဖျိးတၢ်လၢ တၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ် အီစထြ့လယါကီၢ် ကျိသဲစးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတဘၣ်ကဲထီၣ် တၢ်လဲလိာ်ကွံာ် တၢ်ဒုးထီဒါ ပှၤယူဒၤဖိသနူ လၢတၢ်ကဘၣ်မၤအီၤလၢအဆိအချ့အံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
Mr Howard သးတလီၤပလိာ်ဃုာ်ဝဲဒၣ်ဒီး အီစထြ့လယါကီၢ် အတၢ်ပာ်ပနီၣ် ပှၤဖးလဲးစတဲဖိ အကီၢ်ဘၣ်ဒီး, ပာ်လီၤဝဲတၢ်ကမၤၣ်ဖဲ ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese အလိၤ လၢအမ့ၢ် တဟံးဂ့ၢ်ဝီမူးမူးနီၣ်နီၣ်ဒီးတၢ်ဒုးထီဒါ, ပှၤထီဒါပှၤယူဒါဖိအသနူအံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
Gaza တၢ်ဒုးအပူၤ အံးစရ့ အတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတတဲဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်, ဒီးအဝဲတဲဝဲဒၣ်လၢ အမဲာ်ဆှးခီဖျိ အီစထြ့လယါဒီး အံးစရ့ အတၢ်ရ့လိာ် လီၤပှီၢ်ကွံာ် အဃိန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၁၉၉၆နံၣ် Port Arthur တၢ်မၤသံဂီၢ်မုၢ်ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲအမံၤဟူသၣ်ဖျါထီၣ်လၢ အမၤဃံးထီၣ်ဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါ ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်, နာ်သက့န့ၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ် အါန့ၢ်လၢ တၢ်မၤဃံးထီၣ်ကျိသဲစးန့ၣ်လီၤ.
Mr Howard စံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤ,
“ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ပာ်လီၤတၢ်ပညိၣ်ဖဲကျိသ့ၣ်တဖၣ်အလိၤန့ၣ် ညီနုၢ်န့ၣ် ယတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်အီၤထီဘိ — လၢအမ့ၢ်တၢ်မၤဃံးထီၣ် သဲစးလၢအအိၣ်ပာ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ဒုးဖျါထီၣ် သဲစးတၢ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် — ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဖဲတၢ်မၤအသးအၢအၢသီသီကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ယတအဲၣ်ဒိးလၢတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်အံၤ, တၢ်ကသူအီၤလၢ, တၢ်ပာ်တၢ်ပညိၣ်လီၤဖဲကျိအအိၣ်, တၢ်သူအီၤဒ်သိး တၢ်မၤသးလၢ ကဟးဆှဲးကွံာ် တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ် အတကွီၣ်ဖးလဲၢ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ရၤလီၤ တၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့ပှၤကၠူသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူအဖီခိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
အဝဲပာ်ဝဲအတယၢၢ်ဃၢအါလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်မၤဃံးထီၣ် တၢ်ကတိၤတၢ်သးဟ့အသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့န့ၣ် ဆီၣ်ထွဲစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ် ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢလၢအအိၣ်ပာ်အံၤ ဒီး ထုးသံကွံာ် သဲစးတၢ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Shooters Union of Australia ကရၢ, လၢအမ့ၢ်ကရူၢ်တဖုလၢအဂဲၤလိာ်တၢ်လၢတၢ်ဖီၣ်ကျိအဂီၢ်, စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤဒံဝ့ၤဒံဝီၤကွံာ်တၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤ.
Graham Park လၢ Shooters Union စံးဝဲဒၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ပှၤမၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်ကးသနူအတၢ်ဂ့ၢ်ကီ, ဒီးအတမ့ၢ်ကျိတၢ်ဂ့ၢ်ကီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ကစီၣ်တဝၢ, ပှၤဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖဲထံကီၢ်အံၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်စံးတ့ၢ်ဝဲလၢ, ပအိၣ်ဒီး ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢလၢအဃံးကတၢၢ်ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤလၢအဂ့ၤသပှၢ်တမ့ၢ်ဧီၤ? နာ်က့န့ၣ်, တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်တဘျီလၢ်လၢ်, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိးဖဲ Lindt ခီဖံးကျး, ဒီးဖဲကျးအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်တမံၤလၢ်လၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, နတဲလၢ, အိ, ပလိၣ်ဘၣ်မၤဃံးထီၣ် ပကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်? တၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဘၣ်. နဘၣ်ဘှါရှဲဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်, လၢအမ့ၢ် ပှၤဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးသ့ၣ်တဖၣ် ဂဲၤလိာ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကွၢ်တလီၤ ကလုာ်ဒူၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဒ်သိးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဂဲၤလိာ်တခါအသိး, လၢအမ့ၢ် တၢ်ထီဒါဝဲဒၣ် တၢ်ထီဒါ ပှၤယူဒၤဖိသနူအဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်မၤလီၤမုၢ်လီၤဖးတၢ်ဖဲပှၤတဝၢအပူၤ ဒီး တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤမဲာ်ဆှးတခါန့ၣ်လီၤ.”
နယူဆီၣ်သ်ဝံ Firearms Prohibition Order ကျိအသဲစးတၢ်ဘျၢ လၢအမ့ၢ် ပှၤမၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပှၤမၤတၢ်စုဆူၣ်ကီၢ်တကးကရူၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆဲးကျိးဒီး ပှၤအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်တခီတၢၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၢၤကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်ကွံာ် ကျိစုကဝဲၤသ့ၣ်တဖၣ်သ့ဝဲဒၣ်အဃိ အဝဲစံးလၢ ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ပာ်ဝဲဒၣ်ဃံးဃီၣ်ဒီၣ်လံန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် ကီၢ်စဲၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်လီၤသဲစးအတၢ်ပီးတၢ်လီ လၢအလီၤဂာ်လိာ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့န့ၣ်, Graham Park စံးဝဲဒၣ် တၢ်မ့ၢ်မၤဃံးထီၣ်ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢ လၢအမ့ၢ် ပှၤအိၣ်ဒီးကျိ ပှၤကဲကျိအကစၢ်န့ၣ် အကဘၣ်မ့ၢ်ထဲဒၣ် အီစထြ့လယါ အထံဖိကီၢ်ဖိန့ၣ် အဝဲတထီဒါအီၤဘၣ်.
“ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အံၤန့ၣ်ပတအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီနီတမံၤဘၣ်. တၢ်ဆှၢနုာ်လၢ တၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤ ပ့ၣ်ဆှါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအဂ့ၢ်အကျိၤအဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲတအိၣ်ဒီးပှၤဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတအိၣ်ဒီးပှၤနီတမံၤဘၣ်. တၢ်ဆိၣ်ကမိၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဒီး ကျိလံာ်ပျဲလီၤစိၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် အတၢ်ဆိကမိၣ်နါစိၤတၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.”
Gun Control Australia ကရၢခိၣ် Tim Quinn စံးဝဲဒၣ်, ဖဲသဲစးတၢ်ဘျၢလၢအအိၣ်ပာ်ခဲကနံၣ်အံၤအဖီလာ်န့ၣ်, ပှၤတဝၢတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးကျိတုၤလၢအခိၣ် ၃ဝဝ န့ၣ်လီၤ.
အဝဲလီၤဝဲ တၢ်ဂဲၤလိာ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ကျိလံာ်ပျဲ လၢကမၤဃံးထီၣ်အီၤ ဒီး တၢ်အိၣ်ဒီးကျိန့ၢ်ပှဲၤခိၣ်ဒီး တၢ်နီၤဖးလီၤကျိအကလုာ်ရူၢ် ဒီး ပှၤလၢအကအိၣ်ဒီးကျိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လိၣ်ဘၣ် အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးမူးမူနီၣ်နီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိး Mr Quinn စံးဝဲဒၣ်အသိးန့ၣ်, ပှၤလၢ အကသူကျိထဲတဘျီတခီၣ် တစိၢ်တလီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်တကြၢးဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် ကျိလၢအအိၣ်ဒီး အဂံၢ်သဟီၣ်ဆူၣ် သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် လၢတၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ကျိအဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် တၢ်အဝဲအံၤ အတမ့ၢ်တၢ်သံကွၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်နီတဖုအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီတခါဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ, ဒီး အဝဲဆီၣ်ထွဲဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ကမၤဃံးထီၣ် တၢ်သမံသမိးဃိထံ ထူထံး တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်လၢပဘၣ်ကြၢးမၤအီၤနီၣ်နီၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ကွၣ်ထံ တၢ်သမံသမိး ထူးထံးအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါလၢ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ASIO ဒီး ပှၤဂုၤပှၤဂၤသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ခိးကွၢ်အဖီလာ်. အကဘၣ်ပာ်လီၤဝဲ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ကလူၤပိာ်ထွဲဝဲအခံကိးဆၢကတီၢ်အဂီၢ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကီတခါန့ၣ် ယသ့ၣ်ညါ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ကျိစရီတၢ်ဆဲးလီၤမံၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဟံးမူဒါလၢကမျၢၢ်အဂီၢ် လၢပာ်ပှၤပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲး. ဒီးယဆိကမိၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တခါလၢ်လၢ် လၢအဟဲခီဖျိအသးသ့ၣ်တဖၣ်, လၢအပၣ်ဃုာ် ဖဲနံၣ်လၢအကဟဲစှၤကိးနံၣ်အတီၢ်ပူၤ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ကျိတၢ်ဆဲးလီၤမံၤစရီ မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်အခါန့ၣ် ကြၢးအိၣ်ဝဲဒီး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် လၢအပဟ့ၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံး လၢအကအိၣ်ဒီးတၢ်စိကမီၤလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤသ့, ဒ်သိးပၢၤကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤကညီသ့တဖၣ်န့ၣ် အပူၤကွံာ်အခါအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်အိၣ်ဝဲဒီးတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအီၤ, မ့တမ့ၢ် ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ အဂ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ် သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
