ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤလဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်, စီၤအါအဲၣ်စိ လၢအမ့ၢ်တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအခိၣ်တဂၤဒီး မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး Australian Karen Organisation, အီစထြ့လယၢၤကညီကလုာ်ကရၢ—AKO အကမံးတံးတဂၤ ရှဲပၠးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“ယအဲၣ်ဒိးရှဲပၠး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကဲထီၣ်အသးဖဲကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအလီၢ်ခံအံၤ, ပစးထီၣ်အီၤဒ်လဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်ဒီးအကါဒိၣ်လဲၣ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, ဃုာ်ဒီးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်တာ်တၢ်လၢပပှၤတဝၢ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤ. အပူၤကွံာ်နွံလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး, တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢအတဘၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအပာ်တၢ်ပညိၣ်လီၤဆူကညီတဝၢအလိၤန့ၣ် ရၤလီၤအသးသကုၤကမျၢၢ်တၢ်ကစီၣ်တဝၢအဖီခိၣ်. တၢ်ကစီၣ်လၢ အမၤဟးဂူာ် ဟးဂီၤတၢ် ဒီးအကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး, တၢ်သးကဒံကဒါဒီး တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤဖဲပပှၤတဝၢဖိသ့ၣ်တဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ. အဃိ, လၢတၢ်ခီဆၢတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် ကညီပှၤတဝၢခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးတပူၤဃီ လၢကဒိကနၣ်, ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီး ဃုကျဲလၢတၢ်ဘှါရှဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
Karen Community Project launch. Photo: SHAH PAUNG/SBS KAREN
ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ အတၢ်ပညိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဒ်သိး ကနၢ်ပၢၢ် တၢ်တြီတံာ်တာ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ကညီတဝၢဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီး ဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်အလိၣ်ဘၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
Andrea Davidson မ့ၢ်ဝဲ သးစၢ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်ဂ့ၢ်ဝီမူဒါခိၣ် — Commissioner of Youth Justice တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲကတိၤလီၤတၢ်ဖဲတၢ်အိးထီၣ်ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအမူးအပူၤအခါ အဝဲ ကတိၤပာ်ဖျါဝဲ အတၢ်ပာ်ပနီၣ်ဒီးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဝဲ ပှၤလၢအပာ်ဖျါထီၣ် အနီၣ်ကစၢ်တၢ်လဲၤခီဖျိ လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအဂီၢ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်လၢအသဟီၣ်ဆူၣ်မးတခါ လၢကဆဲးမၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“ယအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဆူ ပှၤလၢအဟ့ၣ်နီၤလီၤအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤ, အဝဲသ့ၣ်တၢ်လဲၤခီဖျိဖဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးမ့ၢ်ဝဲ တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲလၢအဂ့ၤစဲၤနီၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. လၢပပှၤသးစၢ်ဒီးပပှၤတဝၢအခၢၣ်စးအဂီၢ် သုပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်ဖျါအံၤအဃိ ပစံးဘျုးဘၣ်သုဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. သုတၢ်ထံၣ်တၢ်ပာ်ဖျါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အသဟီၣ်ဆူၣ်မး သုတၢ်တီတခိၣ်ရိၤမဲအံၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤ ကဆဲးဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ကဲထီၣ်တၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ်ကိးဂၤ, သးစၢ်ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, ယအဲၣ်ဒိးသုသ့ၣ်ညါလၢ သုတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲအီၤလံန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤ လၢပကဆဲးလဲၤတၢ်ခါဆူညါတပူၤဃီ အတၢ်လဲၤကျဲအပူၤ လၢအစးထီၣ်သးဖဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီးယမ့ၢ်ဝဲဒၣ် သးစၢ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်ဂ့ၢ်ဝီမူဒါခိၣ်တဂၤအသိး ယကကွၢ်ဖးဝဲဒၣ်တၢ်ပာ်ဖျါအံၤဒီး ကကွၢ်ဃုကျဲ တၢ်မၤလၢပမၤအီၤသ့ ဖဲပသနူအပူၤ အခဲအံၤ, လၢကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသုအဂီၢ်, ပကမၤအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ယအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢကလဲၤသကိးတၢ်ဒီးသုတပူၤဃီဖဲတၢ်လဲၤအံၤအပူၤ ဒီး ယကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ တၢ်မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
Karen Community Project launch. Photo: SHAH PAUNG/SBS KAREN
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ အဝဲစံးဘျုးဘၣ်စ့ၢ်ကီးကညီတဝၢခိၣ်နၢ်ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ကညီတဝၢအတၢ်ဂ့ၢ်ကီဒီး ဃုကျဲလၢကဘျါရှဲအီၤအဂီၢ် ဒီးစံးဝဲဒၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤမ့ၢ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤတၢ်နဲၣ်ကျဲတခါလၢတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တနၤညါအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိလၢပဟဲဖဲအံၤလဲၣ် ပဟဲဖဲအံၤ လၢတၢ်အိးထီၣ်ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲဒီး ထုးထီၣ်ရၤလီၤ တၢ်ပာ်ဖျါ လၢအမ့ၢ် တၢ်နုာ်လီၤမၤန့ၢ် တၢ်တီတၢ်တြၢ် အကျိၤအကျဲ လၢပှၤတဝၢခိၣ်နၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်တခါလၢအရ့ဒိၣ်, ကတီၢ်ဖဲလၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ် တၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်, တၢ်သးစွံကတုာ် ဒီးတၢ်ထံၣ်စိလၢညါ လၢအအိၣ်ဒီးကညီပှၤတဝၢဖဲမဲလ်ဘၢမုၢ်နုာ်အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဒိကနၣ်, တၢ်နၢ်ပၢၢ်ဒီး တၢ်မၤသကိးတၢ်မၤတပူၤဃီန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်မၤလီၤတံၢ်, ပှၤတဝၢ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီး အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ဟူအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤကမ့ၢ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤတၢ်နဲၣ်ကျဲတခါလၢတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအတၢ်ပညိၣ်ခိၣ်သ့ၣ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီၣ်ထွဲပှၤသူၣ်စၢ်သးဘီၣ် ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢကဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်ဘျးစဲဒီးတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤ.”
ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤပတီၢ်အိၣ်ဝဲသၢပတီၢ်, တၢတပတီၢ်လၢအမ့ၢ် ပှၤတဝၢခိၣ်နၢ်တၢ်ထံၣ်လိာ်အိၣ်ဖှိၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဆူလီၢ်ကဝီၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ် ဝံၤဝဲဒၣ်လံဒီး ခဲကနံၣ်အံၤ ကဆဲးမၤဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ခံပတီၢ်တပတီၢ်ဒီး သၢပတီၢ်တပတီၢ် လၢအမ့ၢ် ကညီပှၤတဝၢ တၢ်ကရၢကရိ ၁၄ဖု ကက့ၤလီၤမၤက့ၤတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဆူအဝဲသ့ၣ် တၢ်ကရၢကရိဒၣ်ဝဲစုာ်စုာ်အပူၤ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးသၢပတီၢ်တပတီၢ်န့ၢ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အမိၢ်လံၤမိၢ်ပှၢ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ဃုကျဲဟ့ၣ်လီၤတၢ်မၤစၢၤ, ဒ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ပာ်ဖျါအီၤဒီးတၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤအသိး, လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးသဲစးဂ့ၢ်ဝီတကပၤန့ၣ်လီၤ.
ကညီတဝၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ အဆိကတၢၢ်တခါ လၢအဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢကညီတဝၢလၢအဟဲတုၤအိၣ်ဆိးဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ လၢအနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဒ်သိးကမၤစၢၤဘၣ်က့ၤ ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ် လၢအဘၣ်လိာ်ဖိးလိာ်အသးဒီးလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတၢ်နၢ်ပၢၢ်အကျိၤအကျဲန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢပှၤတဝၢဒီး လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဟဲထီၣ်ဆီၣ်ထွဲသကိး တၢ်စးထီၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအဃိ စီၤအါအဲၣ်စိ အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲဒ်လၢတၢ်ပညိၣ်ပာ်အီၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
Karen Community Project launch. Photo: SHAH PAUNG/SBS KAREN
