တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤကွၢ်အံၤ ခိးကွၢ်ဝဲ တၢ်လုၢ်တၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်ဒီး နီၣ်သးတၢ်ဆိမိၣ်ဆိမးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ဘျး
စဲလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ် လၢအသဘျ့သ့ၣ်တဖၣ် စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်ခိးကွၢ်ပဲၤထံနီၤဖးတၢ်ဂ့ၢ်တခါ ဒီး တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်သုတဟံးန့ၢ်အခီပညီဒ်သိး တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အဂံၢ်ခီၣ်ထံးတခါတဂ့ၤ. နီၣ်နီၣ်တခီ ကထံၣ်အီၤဒ်သိး တၢ်အမိၢ်ပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ အမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်တၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
Melanie Funk အိၣ်ဝဲဒီးအဖိခွါတဃံာ်, Matthew ဒီး Harry လၢအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤန့ၢ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဖှီတလါ တၢ်သးဃ့ လၢအနးမးတကလုာ်, လၢအမ့ၢ်ဝဲ ဘ့ၣ်သးကုသးတၢ်ဆါယံာ်ထၢအတၢ်အိၣ်သးတခါဒီးမိၢ်အံၤစံးဝဲ တၢ်အံၤကဲထီၣ်ဝဲတၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤတခါန့ၣ်လီၤ.
“ယဖိခွါသ့ၣ်တဖၣ်, အဘ့ၣ်အကုဆါသးအ့ၣ်ဂံာ်အဃိ အသးအ့န့, မံဘၣ်တပျဲဘၣ်, ကီလၢအပာ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢဒီး အဝဲသ့ၣ်ကၠိအတၢ်မၤလံာ်မၤလဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်လၢအလီၤဘှံးမံခ့. မ့ၢ်လၢ တၢ်သးအ့န့ကဲထီၣ်ဖုးသ့, သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဒီး တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးအိၣ်စှၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိ, တလိာ်ကွဲဘၣ်တၢ်လိာ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဒီး ပၣ်ဃုာ်ဖဲပှၤတဝၢပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်မၤမူးပွဲသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤတသ့ဘၣ်.”
ဖဲဖိသၣ်တဃံာ်ခံဂၤအံၤနီၣ်ဆံးဒံးအခါ, Melanie စံးလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးပှၤလၢအဘၣ်အိၣ်မူဃုာ်ဒီး တၢ်ဖှီတလါ တၢ်သးဃ့ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ် အတအိၣ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်.
ခဲကနံၣ်အံၤတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအသီတခါ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ ပှၤသးစၢ်လၢအဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါယံာ်ထၢအတၢ်အိၣ်သး ဒ်သိး Melanie အဖိတဃံာ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်အအိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါလၢတၢ်ဆဲးကျံးထုးထီၣ်အီၤဖဲ Australian ဒီး New Zealand, ကမျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်ဝီ — Public Health လံာ်ကၠၢနၢၣ်အပူၤစံးဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဆံဆဲၣ်နံၣ် လၢအပၣ်ဃုာ်ဖဲ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအံၤအပူၤ အဂၤ ၅,ဝဝဝ အကျါ ၄၆မျးကယၤန့ၣ် အိၣ်ဆိးဃုာ်ဒီးတၢ်ဆါယံာ်ထၢတခါခါ, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်ဖှီတလါ တၢ်သးဃ့, တၢ်သးဘံး (တၢ်သးအံး), hayfever ဒီး သွံၣ်ထံတဖိးဒီးတၢ်အီၣ်တခါခါ — မ့တမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးဒ်သိး autism ဒီး ADHD န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤကွၢ်အံၤ ခိးကွၢ်ဝဲ တၢ်လုၢ်တၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်ဒီး နီၣ်သးတၢ်ဆိမိၣ်ဆိမးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ဘျးလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လုၢ်တၢ်လၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး မဲကလာ်တၢ်ကွၢ်ကီအဆၢကတီၢ်အါတလၢကွံာ်အခၢး, ဒ်သိး တၢ်ကွၢ် လီတဲစိစိာ်စု, တၢ်ကွၢ်ကီကွဲၤထံၣ်ဟူ, တၢ်ကွၢ် iPad သ့ၣ်တဖၣ်, အီၣ်တၢ်အီၣ်လၢတၢ်တ့ထီၣ်ပာ်ဃာ်န့ၢ်ယံာ်မးသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်အိမိး, တၢ်အိသံး, တၢ်မံတဘျဲဘၣ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
