ဘၣ်ဃး တၢ်ခွဲသိၣ်ခွဲပျီကွံာ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးဝဲဒၣ်ဒ်သိး တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဒီး တၢ်ကီတၢ်ကဲ တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤန့ၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်တဘ့ၣ်အပူၤ မ့ၣ်ပိၢ်လၢအအိၣ်တ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ခွဲသိၣ်ခွဲပျီထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤကန့ၢ်ခဲလၢာ်အဂီၢ် ယံၤဝဲဒၣ်နံၣ်ဆံဖှိၣ်အါမး နာ်သက့ ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ် ပှၤအီစထြ့လယါဖိခီပနံၣ်တဖျၢၣ် — လၢအဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီး ကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ်ဝဲၤကျိၤလၢစ့အ့ၣ်တၢ်ဃီထံသ့ၣ်ညါအဂီၢ် (CSIRO), တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ စဲးဖီကဟၣ်အသီတခါ ဒီး အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲဒၣ် စဲဖီကဟၣ်အံၤ ကမၤချ့ထီၣ် ညီထီၣ်, တၢ်ခွဲသိၣ်ခွဲပျီကွံာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တကးဘၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်ပူၤဖျဲးဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယာ် တၢ်သံအတၢ်န့ၣ်သါတခါ, လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ကတၢၢ်ကွံာ်လံနာ်သက့ တၢ်သံတၢ်ပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အတကတၢၢ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
NATO တယာ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ် လၢအပူၤကွံာ် ဒီး အသီခဲကနံၣ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်အဃိန့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ တၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်သ့ သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဒ်ဝဲဒၣ်အါန့ၢ် ၁၁ဝ ကကွဲၢ်, လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ် ထံကီၢ်အါန့ၢ် အဘ့ၣ် ၇ဝ န့ၣ်လီၤ.
ဘံယၢၢ်နါတၢ်ဒုးဖးဒိၣ်န့ၣ် ကတၢၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ၁၉၇၅နံၣ်, နာ်သက့ အပူၤကွံာ် အနံၣ် ၅ဝ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤသံလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယာ်စုကဝဲၤပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိန့ၣ် အအါန့ၢ် အဂၤ ၄ဝ,ဝဝဝ န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်စုကဝဲၤပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ ပှၤလၢအဘၣ်ဒိဒီးအိၣ်မူလီၤတဲာ်တ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်မူဃုာ်ဝဲဒီး တၢ်ပူၤလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တုၤလၢအသံက့ၤစိာ်ဃုာ်ဝဲတစုန့ၣ်လီၤ.
