ဖဲလၢအဝဲအဖိမုၣ် Priya လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤဃုနွံဝံၤသံကွံာ်အလီၢ်ခံ နုာ်လီၤဖဲယဲၢ်သီအနံၤန့ၣ်, မိၢ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးတဂၤအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲအတၢ်မၤကစၢ် လၢအဝဲမၤတၢ်လၢအဂီၢ်အိၣ်လံ ၁၁နံၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်အုးသးအုး ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လၢပှၤမၤသကိးတၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ် နာ်သက့ အဝဲတၢ်သးအုးတၢ်ဆါအံၤ ကျဲၣ်ကျီကွံာ်အသး ဖဲလၢအဝဲတၢ်မၤလီၢ် ထုးသံကွံာ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဟံးခွဲးလၢ ဖိအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤသီအဂီၢ် (paid parental leave) လၢအဝဲဃ့ထီၣ်ဆိပာ်တ့ၢ်လံဝဲဒၣ်လၢသၢလါအဂီၢ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လီၤပတြီၤဆိပာ်လံအီၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
ခဲကနံၣ်အံၤ တၢ်ပာ်လီၤလံသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကတြီဝဲ တၢ်မၤကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ထုးသံကွံာ်ခွဲးလၢတၢ်ကြၢးန့ၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်တဘျီဃီတန့ၢ်ဘၣ်အဂီၢ်, ဖဲလၢဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်သူၣ်အုးသးအုး လၢအဖိအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤလၢအသံ မ့တမ့ၢ် ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဖိဆံးသံကွံာ်အခါန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢသဲစးဂ့ၢ်ဝီအဃိ Priya အမိၢ်အံၤမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်ပာ်ဖျါအီၤတန့ၢ်ဘၣ်.
SBS ကတိၤဖျါထီၣ်ဝဲ အဝဲအတၢ်ထံၣ်တနီၤ လၢအတဲဝဲဒၣ်ဖဲ တၢ်ကတိၤဒုးသ့ၣ်ညါလီၤတၢ်ကစီၣ်အပူၤ ဖဲလၢတၢ်ဆှၢနုာ်လီၤ တၢ်ဘျၢအံၤဖဲကီၢ်စၢဖှိၣ် ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤဝံၤတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.
“ယသးသဘှံးပှဲၤဒီးတၢ်သးအုးသပှၢ်ပှၢ်, ဒီးလၢအအါန့ၢ်တၢ်အဂုၤအဂၤခဲလၢာ်န့ၣ်, ယမုၢ်လၢ်လၢ ယဖိမုၣ်ဖိ Priya အံၤ အကအိၣ်ဒီးယၤဖအံၤန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ်, ယတူၢ်ဘၣ် ယသးဆူၣ်ထီၣ် ဒီး သူဖှံ, မ့ၢ်လၢယသ့ၣ်ညါဘၣ် အဝဲဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဆီတလဲလၢမိၢ်ပၢ်လၢအဖံးတၢ်မၤတၢ် ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်မၤလီၢ်အပူၤ လၢအအိၣ်ဒီးအခီပညီလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဆှၢနုာ်လီၤတၢ်ဘျၢအံၤ ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤန့ၣ် တၢ်မၤကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ထုးသံကွံာ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်တၢ်ဟံးခွဲးလၢအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိအဂီၢ် ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဖိဆံးသံကွံာ်ဒီး မၢဝဲမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢအကဟံးက့ၤခွဲးဒ်သိး တနံၣ်တဘျီအဂီၢ်တၢ်ဟံးခွဲး (annual leave) အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ မ့မ့ၢ်ဒီး ပှၤမၤတၢ်ဖိ လၢအတအိၣ်ဒီး တနံၣ်တဘျီအဂီၢ်တၢ်ဟံးခွဲး (annual leave) ဘၣ်န့ၣ်, တၢ်ကမၢလၢအကဟဲက့ၤနုာ်လီၤကဒါဆူတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ်ဂ့ၢ်ဝီ ကိတိာ် Amanda Rishworth စံးဝဲဒၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် paid parental leave — တၢ်ဟံးခွဲးလၢတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဖိအဂီၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လီၤစ့ အခါဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ အဖိဆံးတအိၣ်လၢၤဘၣ်အကတီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် တကြၢးဘၣ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအံၤ ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Rishworth စံးဝဲဒၣ်, “နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဃး အခါဖဲအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤဖိလၢအသံ မ့တမ့ၢ် ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်လီၤသီသီသံကွံာ်အခါ, တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၤသးဘၣ်ဒိသပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဝဲတၢ်တခါလၢ ယဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢအဂ့ၢ်မးတဘၣ်ဘၣ်ဒီး လၢပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးဒီးတၢ်လီၤမၢ်ကွံာ်အံၤ တကးဘၣ်, ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်စ့ၢ်ကီးဒီးတၢ်ဃ့ထီၣ်လၢ ကဘၣ်ဟဲနုာ်လီၤကဒါဆူတၢ်မၤလီၢ်အပူၤဆိဆိ, ဒီးလၢကက့ၤအိၣ်မုာ်ထီၣ်က့ၤလၢ တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးဖိအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤလၢအသံ, ဖိအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤသီသံကွံာ်အံၤအဂီၢ် ကျိၣ်စ့ တၢ်ဘံၣ် တၢ်ဘၢ တအိၣ်လၢပှဲၤဘၣ် အမဲာ်ညါန့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်အုၣ်ကီာ်လၢ မိၢ်ပၢ်တၢ်ဟံးခွဲးလၢအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိဂီၢ်လၢဒိးန့ၢ်စ့နာ်သက့ ဘၣ်အိၣ်ဆိးပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်အုးသးအုး တၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ် အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အိၣ်သးလၢ ဆိကမိၣ်ထီၣ်အီၤတဘူၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
Priya အမိၢ်အပၢ်, လၢအဂဲၤလိာ်တၢ်လၢ တၢ်ကပာ်လီၤသဲစးတၢ်ဘျၢအံၤအဂီၢ်, ထံၣ်လိာ်တ့ၢ်အသးဒီး ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese ဒီး Ms Rishworth ဖဲလၢတၢ်ဆှၢနုာ်ပာ်လီၤဝဲပတြီၤဆိတၢ်ဘျၢအံၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.
“လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယဖိမုၣ်ဆံးအဂီၢ် ကျဲလၢအဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်လၢတၢ်ဘျးစဲဃုာ်အမံၤဖဲသဲစးတၢ်ဘျၢအံၤအပူၤန့ၣ်အတအိၣ်ဘၣ် — မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်သါတခါလၢ အထိးဘၣ်ဝဲ သးသမူအါမးလၢတၢ်ဂံၢ်ဒွးအီၤတလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
Priya အမိၢ် စံးဘျုးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် ပှၤကညီအါန့ၢ် ၃၂,ဝဝဝ ဂၤ လၢအဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်ဖဲ တၢ်ဂဲၤလိာ်လၢ ဖိမုၢ်ဆံး Priya အဂီၢ် လၢအဃ့ထီၣ်တၢ်ကဆှၢနုာ်လီၤပာ်လီၤ သဲစးတၢ်ဘျၢ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese စံးဘျုးစံးဖှိၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ Priya အတၢ်ဟ့ၣ်သါတခါ ဒီး အကမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂုၤအဂၤ လၢအဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးလၢအပှဲၤဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ဒိဒိၣ်မးသ့ၣ်တဖၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, လၢအမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကီမးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပမၤ တၢ်ဃုထၢ အတၢ်ဂဲၤလိာ်အပူၤန့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လၢအမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပတၢ်ဂဲၤလိာ်, သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်သး လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ အဖိဆံးလီၤမၢ်ကွံာ်ဒီး လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲန့ၣ်လီၤ.”
ပှၤအီစထြ့လယါဖိဆူၣ်ချ့ဒီးတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤဝဲၤကျိၤ စရီတၢ်ပာ်ကီၤအပူၤန့ၣ် ဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲလၢ အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ် ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်လီၤလၢအသံအိၣ်ဝဲဒၣ် ဃုဂၤ ဒီး အိၣ်ဖျဲၣ်လီၤဝံၤ ၂၈သီအတီၢ်ပူၤ သံန့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ် ၂ဂၤန့ၣ်လီၤ.
Ms Rishworth စံးဝဲဒၣ် လၢတၢ်ကဖီၣ်ဂၢၢ်ဒီး ထုးန့ၢ် ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ဃးဒီး မိၢ်ပၢ်တၢ်ဟံးခွဲးလၢအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိအဂီၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်စသနူသ့ၣ်တဖၣ်, ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ် အတၢ်န့ၢ်ဘျုးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် သဲစးတၢ်ဘျၢအံၤ အကဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ပာ်ဖျါလီၤတံၢ်ဆူ တၢ်မၤကစၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်ပာ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်သ့လဲၣ်န့ၣ် သဲစးတၢ်ဘျၢအံၤ အကမၤပာ်ဝဲဒၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ရှဲရှဲဖိန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အံၤတမ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၤထဲမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤ တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီး တၢ်မၤကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး မ့ၢ်တၢ်ကြၢးထုးသံကွံာ် ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဟံးခွဲးဧါ မ့တမ့ၢ် ဆီတလဲအီၤဆူ တၢ်ဟံးခွဲးအဂၤတခါတခီဧါန့ၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖဲ HR ဝဲၤကျိၤအပူၤတဂၤန့ၣ် အဘၣ်လိၣ် ဂုၤလိာ်ဝာ်လိာ်တၢ်လၢၤဘၣ်. တၢ်အံၤ အကပာ်ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ နပာ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်တၢ်ဟံးခွဲးလၢအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိအဂီၢ် လၢနကြၢးန့ၢ်ဘၣ်အီၤအံၤသ့ဝဲတုၤအဝံၤတစုန့ၣ်လီၤ. ဒီး ဖိသၣ်အံၤအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤလၢအမူမ့ၢ်ဂ့ၤ, အိၣ်ဖျဲၣ်လီၤလၢအသံမ့ၢ်ဂ့ၤ, သံကွံာ်ဖဲအိၣ်ဖျဲၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် သဲစးအံၤဟ့ၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးဝဲတၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီးပှၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.”
သဲစးတၢ်ဘျၢအံၤ တမ့ၢ်လၢအလဲၤတလၢကွံာ်ဝဲဒၣ် တၢ်မၤကစၢ်ဒီး ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တၢ်သးလီၤပလိာ်ဒီး မိၢ်ပၢ်တၢ်ဟံးခွဲးလၢတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဖိအဂီၢ်သနူသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်လၢပှၤခံခီယၢ်ပာ်ကတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဖဲကျိၣ်စ့တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအပူၤ လၢအဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢန့ၣ်လီၤ.
