Key Points
- Cervical screenings save lives by detecting the presence of the human papillomavirus.
- If not detected early, HPV infections can lead to serious health problems including cancer.
- Women from multicultural backgrounds are under-screened.
- Self-screening removes cultural barriers to testing.
ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ ကဲထီၣ်အသး အမျးကယၤ ၇ဝန့ၣ်, ကဲထီၣ်အသးဒီး ပှၤလၢအတမၤကွၢ်အသးနီတဘျီဘၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအဘၣ်မၤကွၢ်အသး အတၢ်ဆၢကတီၢ်တလၢကွံာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤကွၢ်သးလၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်သးလၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤတခါ လၢတၢ်ကမၤကွၢ်အသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤကွၢ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးန့ၣ် မၤစၢၤဒီသဒၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါဒ်လဲၣ?
Dr Ahlam Ibrahim မ့ၢ်ဝဲ ကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ—GP တဂၤ လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤ ဒီး အဝဲမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်တဝၢတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တဂၤ ဒီး မ့ၢ်ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် Sudanese Australian Health Wellbeing Association ကရၢန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်အဝဲရှဲပၠးဝဲဒ်အံၤ.
“တၢ်မၤကွၢ်အံၤမ့ၢ်ဒ်သိးကဃုဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိး ဆဲလ်အညၣ်ထူၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဆီတလဲ ဟဲကဲထီၣ်သီသီ, လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢအမ့ၢ် ပှၤကညီအဃၢ်တကလုာ်လၢအမ့ၢ် ဖဲဖၢးလိမးဘဲရၢးစ်, လၢအဒုးကဲထီၣ် တၢ်ဆီတလဲဒီးဆဲလ်အညၣ်ထူၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးလၢတၢ်ဆၢကတီၢ်တတီၤ ဘၣ်တတီၤအပူၤန့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်ဝဲခဲစၢၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်ဖီၣ်အီၤမ့ၢ်န့ၢ်ဆိန့ၣ် တၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်အတၢ်အိၣ်သးသ့ မ့တမ့ၢ် တချုးခဲစၢၣ်ကဲထီၣ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ယါဘျါအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤကွၢ် ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲရဲၣ်ကျဲၤအီၤလၢ National Cervical Screening Program (NCSP) ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်မၤကွၢ် ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ အတၢ်ပညိၣ်န့ၢ်မ့ၢ်ဒ်သိး ကဖီၣ်ချုးန့ၢ်ဝဲ ပှၤကညီကိးဂၤဒဲး လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤကညီအဃၢ် ဖဲဖၢးလိမးဘဲရၢးစ်, မ့တမ့ၢ် HPV ဘဲရၢးစ်န့ၣ်လီၤ. နမၤကွၢ်နသးလၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးတၢ်မၤကွၢ်အံၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်, နကဘၣ်မၤကွၢ်ကဒါက့ၤနသး တဘျီကဒီအဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဆှၢဝဲလံာ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤနၤန့ၣ်လီၤ.
When it comes to cervical screening, women from multicultural backgrounds are being left behind, and particularly newly arrived women.
မတၤတဂၤသ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးမၤကွၢ်အသးလၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလဲၣ်?
တၢ်စံးဆၢန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီး HPV န့ၣ်လီၤ.
Dr Ibrahim စံးဝဲဒၣ်, တၢ်မၤကွၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢပှၤပိာ်မုၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်ဒီး ပှၤလၢအဒၢလီၢ်သးနံၣ်အိၣ် ၂၅ဒီး ၇၄ နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤသ့ၣ်တဖၣ်, ဃုာ်ဒီးပှၤလၢ အအိၣ်ဘၣ်တ့ၢ်ဒီး သွံၣ်ထံးအတၢ်အိၣ်ဃုာ်လိာ်သးခဲလၢာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်မၤကွၢ်အံၤဘၣ်တၢ်မၤအီၤယဲၢ်နံၣ်တဘျီ, လၢအဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အဆၢ ဒ်အညီနုၢ်အိၣ်ဝဲအသိး. နမ့ၢ်ဆဲးဘၣ်တ့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ HPV အဂီၢ်နာ်သက့, နကဘၣ်မၤကွၢ်နသးလၢဘဲရၢးစ်အံၤထီဘိ ခီဖျိလၢကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ် အတကျၢၢ်ဘၢဒီသဒၢဝဲဒၣ် ခဲစၢၣ်လၢအကဲထီၣ်သးခီဖျိ HPV အကလုာ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.”
ယမၤကွၢ်ယသးကသ့ဒ်လဲၣ်?
တၢ်မၤကွၢ်အံၤ နလဲၤမၤအီၤဖဲ နကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ (GP) အအိၣ်, ပှၤကဝၢဆူၣ်ချ့ဝဲၤဒၢး မ့တမ့ၢ် ပိာ်မုၣ်ဆူၣ်ချ့ဝဲၤဒၢးဒီး ပှၤထူလံၤဖိ ဆူၣ်ချ့ကသံၣ်ဒၢး Aboriginal Medical Services တခါခါအပူၤသ့န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး မဲဒံၤခဲ ကးဒ် တခီ တၢ်သ့ၣ်ဖးမုၢ်နံၤဆၢကတီၢ်လၢတၢ်လဲၤထံၣ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်မ့ၢ်ဝဲ bulk billed, အဃိ တလိၣ်နထုးထီၣ်နကျိၣ်စ့လၢနနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲစ့ဒၢအပူၤဘၣ်.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, နမ့ၢ်လဲၤဆူကသံၣ်သရၣ်လၢ အတအိၣ်ဒီး တၢ်မၤ bulk billed ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤကွၢ်သးအကလုာ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ခံကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်လဲၤထံၣ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်အကတီၢ်, နဆူၣ်ချ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါကရှဲပၠးနၤ ဘၣ်ဃးကျိၤကျဲကလုာ်အံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤကွၢ်သးခံကလုာ်အံၤမ့ၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်?
နကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤဖီၣ်ကသံၣ်နၢးစ် လၢနအဲၣ်ဒိးမၤကွၢ်သးဒီးအီၤန့ၣ် နမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒီး ဃုထၢအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
Dr Ibrahim စံးဝဲဒၣ်, “ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤကွၢ်အဒိအံၤ ခီဖျိပကွာ်န့ၢ်အီၤလၢ ပိာ်မုၣ်က့ၢ်ဂီၤအကိပူၤ အဖီခိၣ်တခီန့ၣ်လီၤ.”
ခဲကနံၣ်အံၤ တၢ်မၤကွၢ်လၢ နီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲမၤန့ၢ်အီၤသ့ လၢအတလိၣ်ဘၣ် ပှၤဖီၣ်ကသံၣ် တၢ်မၤစၢၤဘၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဝဲလံန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အံၤပျဲဝဲဒၣ် ပှၤအဝဲန့ၣ် ကမၤန့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်အဒိ လၢအဘၣ်ဂိာ်နုာ်တၢ်မၤကွၢ်အဘိဖိ ဖဲပိာ်မုၣ်က့ၢ်ဂီၤအပူၤဒီးကွာ်န့ၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်တခါလၢတၢ်မၤအီၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဒီသဒၢဂ့ၤဂ့ၤ, ဒီး ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ HVP ဘဲရၢးစ်တၢ်အိၣ်သးလၢ အမ့ၢ်အတီန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်မၤကွၢ်အံၤတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ် ကြၢးယံၤဒၣ်ထဲစှၤမံးနံးန့ၣ်လီၤ.
Dr Ahlam Ibrahim
နီၣ်ကစၢ်တၢ်မၤကွၢ်အဘျုးသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်?
လၢကမၤလိသ့ၣ်ညါသးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကွၢ် ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးအဂီၢ် Jyotsna Oliver လဲၤထီၣ်ဒိကနၣ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဒုးသ့ၣ်ညါပှၤတဝၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.
Ms Oliver စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်လၢတၢ်မၤကွၢ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးန့ၣ်, ဒ်သိးပဝဲကိးဂၤဒဲးသ့ၣ်ညါအီၤအသိး, ထီဘိန့ၣ်ပအိၣ်ဒီးတၢ်တမုာ်တလာ်ဘၣ်တဆဲးတမွဲး, လၢနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီး နီၣ်သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ခံမံၤလၢၤန့ၣ် ညီနုၢ်ပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်ဆံးဘါစၢ်ဖဲတၢ်သ့ၣ်ဖးဆၢကတီၢ်လၢကထံၣ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
“အဃိန့ၣ် ဖဲယမၤလိသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲဒၣ် နီၣ်ကစၢ် တၢ်မၤန့ၢ်အဒိလၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးတၢ်မၤကွၢ်အကျိၤအကျဲန့ၣ် ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအီၤသပှၢ်ပှၢ်ဒီး မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢ အဒုးဖှံလီၤယသးတခါစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢယမၤကွၢ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ယတဲအီၤသ့လၢ တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လဲၤခီဖျိလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.”
ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖးမုၢ်နံၤဆၢကတီၢ်ဒီးအကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤဝံၤန့ၣ် အဝဲလဲၤမၤန့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်သးအံၤ တဘျီဃီလိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.
“အဝဲသ့ၣ်တဲပၠးယၤ တၢ်မၤကွၢ်အံၤအကျိၤအကျဲတဆီဘၣ်တဆီ, လၢအမ့ၢ်အဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်အဂ့ၢ်ဒီး ဝံၤန့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲယၤ တၢ်ပီးတၢ်လီလၢတၢ်မၤကွၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်နဲၣ်ကျဲဖဲ တၢ်ပီးတၢ်လီအလိၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ယိယိဖိလၢနကဘၣ်မၤထွဲအီၤန့ၣ်လီၤ.”
ယဆိကမိၣ် တၢ်အံၤအိၣ်ဝဲပှဲၤဒီး တၢ်ပာ်တဒၢ နီၣ်ကစၢ်အဂ့ၢ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်မၤစှၤလီၤ တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤ နီၣ်နီၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.Jyotsna Oliver, health consumer
တၢ်လဲၤခီဂာ်ကွံာ်တၢ်တြီတံာ်လၢတၢ်မၤကွၢ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးအဂီၢ်
မ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အီစထြ့လယါကမ့ၢ်ဝဲထံကီၢ်တဘ့ၣ်လၢ အမၤဟးဂီၤကွံာ် ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအလီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝးန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ကျိာ်ဒီးလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤလီၤဆီလိာ်သးအါကလုာ် အတၢ်တြီတံာ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤကွၢ်သး အနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွး အိၣ်စှၤ, လၢအမ့ၢ်ဖဲ ကလုာ်ဆူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အပှၤတဝၢဒီး ပှၤထူလံၤပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါ ခံဒူၣ်လၢၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
Australian Multicultural Health Collaborative, အီစထြ့လယါကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်ဆူၣ်ချ့တၢ်မၤသကိးကရၢ လၢအမ့ၢ်ကရၢလၢအဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီး — Federation of Ethnic Communities’ Councils of Australia, အီစထြ့လယါကီၢ်စၢဖှိၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ပှၤတဝၢကီၣ်ကးကါကရၢ — မၤဝဲတၢ်မၤ ဒ်သိး ပှၤတဝၢလၢတၢ်မၤကွၢ်သးအိၣ်စှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအပူၤ အတၢ်မၤကွၢ်သးနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးသ့ၣ်တဖၣ် ကဟဲအိၣ်အါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Martinez စံးဝဲဒၣ်, ဖဲလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကွၢ် ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးန့ၣ်, ပိာ်မုၣ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ် အထူအထံးသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ်ပိာ်မုၣ်လၢအဟဲတုၤသီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Own It Poster
အဃိန့ၣ် တၢ်မၤကွၢ်သးကျိၤကျဲအသီလၢ နီၣ်ကစၢ်မၤဒၣ်အီၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီတလဲတခါန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲမၤကွၢ်ဝဲ တၢ်မၤကွၢ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးအံၤသ့အဃိ, ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တတူၢ်ဘၣ်လၢၤဝဲဒၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်တြီတံာ်တာ်လၢၤဘၣ်ဒီး ကမ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤကွၢ်လၢ အမၤပူၤဖျဲးသးသမူသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်မၤကွၢ်အံၤနကဘၣ်မၤအီၤဖဲဆူၣ်ချ့ကသံၣ်ဒၢးပူၤ, ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ နမၤအီၤလၢတၢ်လီၢ်ခံသ့, နနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်နဲ နဘ့ၣ်လီၤနကူကၤ ဒီး မၤန့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်အဒိအံၤ လၢနနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်နဲဝံၤဒီးဟဲက့ၤဟ့ၣ်လီၤအီၤဆူကသံၣ်သရၣ်အအိၣ်, မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တခီ တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတဲနၤလၢ လဲၤမၤန့ၢ်တၢ်အဒိအံၤဖဲတၢ်ဟးလီၢ်အပူၤ, ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ ဆူၣ်ချ့ကသံၣ်ဒၢးသ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အံၤကမ့ၢ်ကျိၤကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်တဘိလၢပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ကီသးကီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဖဲလၢအဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤလၢကသံၣ်သရၣ်ပိာ်ခွါအခါန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ
Collaborative တၢ်ကရၢကရိအံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤကွၢ်သးလၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိး အတၢ်မၤကွၢ်အနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအါထီၣ် အဃိ အဝဲသ့ၣ် စံးဘျုးဝဲ ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဃုာ်ဒီးပှၤတဝၢတၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤတဝၢမူးသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢတၢ်မၤလိသ့ၣ်ညါအါထီၣ်အဝဲသ့ၣ်နီၣ်ကစၢ်အသးဒီး မၤန့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ဖးတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢတၢ်မၤကွၢ်သးအဂီၢ်ဒီး တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤအီၤဒ်သိးကရူၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
Ms Martinez စံးဝဲဒၣ်, “နာ်သက့ တနီၤတခီ မၤန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီး အဝဲသ့ၣ် တူၢ်ဘၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မုာ်သးမုာ် လၢကလဲၤကတိၤတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကသံၣ်သရၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်မၤကွၢ်သးအံၤအဂ့ၢ်, တကးဒ်ဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢကတဲသကိးစ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်တံၤသကိးဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ.”
“ဒီးမ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် က့ၤဆူအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဒီး ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒၣ်အဝဲသ့ၣ်အမါ, အဖိမုၣ်ဒီး အမိၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအကြၢးမၤကွၢ်အသးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.”
တဘၣ်ထုးယံၤသးတဂ့ၤ
ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ထုးယံၤသးလၢကလဲၤမၤကွၢ်အသးန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ညီနုၢ်မၤသးတခါ နာ်သက့ Ms Oliver စံးဝဲဒၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဂ့ၤ လၢတၢ်ကဘၣ်မၤယံၤမၤနီၣ်သးအဂီၢ်န့ၣ် အတအိၣ်နီတခါဘၣ်.
“ခါဆူညါန့ၢ်လဲၤမၤကွၢ်အီၤလၢနနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်နဲ ဒီး နကစံးဘျုးဝဲတၢ်မၤကွၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကါဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ နတၢ်အိၣ်မူအသီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအဂီၢ် Subscribe မ့တမ့ၢ် follow အီစထြ့လယါကီၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤ Australia Explained တၢ်ကလုၢ်တက့ၢ်.
နတၢ်သံကွၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ? မ့တမ့ၢ် နတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ တခါခါဂီၢ်ဧါ? နဆှၢန့ၢ်ပှၤလီပရီ အံမ့လ် ဖဲ australiaexplained@sbs.com.au အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
