အီစထြ့လယါကီၢ်တၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ကျိကရၢ — Gun Control Australia အခိၣ်ဒိၣ် Tim Quinn စံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤ.
“ဘၣ်ဃးဒီးအဝဲသ့ၣ်ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢန့ၣ် ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ကဖၢလၢအသးသပှၢ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ, ဖဲပှၤတဝၢအပူၤန့ၣ် တၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လဲၤအသးဂ့ၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးမံလၢအပတီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ ကျိအသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤစၢ်ဝဲဒၣ်ဒီး ပှၤအီစထြ့လယါဖိ ၉၇ မျးကယၤန့ၣ် အတခးကျိဘၣ်.”
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ စးထီၣ်လၢတၢ်မၤသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤကဲထီၣ်ဖဲ Port Arthur ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်လီၤစၢ်ကယီယီန့ၣ်လီၤ.
“အလီၢ်လၢပကဘၣ်မၤလီၤတံၢ်ဝဲဒၣ်လၢပဒိၣ်ဒီးပၢၤကီၢ်ဒီး ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်စိကမီၤဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အကဒီသဒၢဝဲဒၣ်ပှၤအီစထြ့လယါဖိအဂၤ ၉၇မျးကယၤအံၤဒီး တဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ခွဲးတယာ်ဆူတၢ်ကဆီၣ်ထွဲတၢ်စိာ်ကျိဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်အံၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် Convenor of the Australian Gun Safety Alliance, ပှၤအီစထြ့လယါဖိတၢ်ပူၤဖျဲးလၢကျိသိၣ်မှံၤကရၢဒီး Alannah and Madeline Foundation, ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်လီၢ်လးထီ Stephen Bendle တၢ်ထံၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢ Alannah and Madeline Mikac ကရၢန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ၁၉၉၆နံၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ခးသံအီၤဖဲ ထဲးစမ့နံယါ, Port Arthur သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤတဘျီအံၤ ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ ၆ နံၣ်ဒီး ၃နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပၣ်ဃုာ်ဖဲပှၤသံအကျါ လၢအသံဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်အမိၢ် ဒီး ပှၤအဂုၤအဂၤခဲလၢာ် ၃၂ဂၤန့ၣ်လီၤ.
Mr Bendle စံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်ဖီၣ်ကျိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး လၢအထီဒါဝဲဒၣ် တၢ်ဖီၣ်ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢ အိၣ်လၢနံၣ်ဆံဖှိၣ်အါမးလံန့ၣ်လီၤ.
“အခဲအံၤ အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤန့ၣ် ပအိၣ်ဒီး ကျိလၢတၢ်သြီနုာ်စရီနီၣ်ဂံၢ်မူးမူးနီၣ်နီၣ် လွံၢ်ကကွဲၢ်လံ, ဒီး ပအိၣ်ဒီး ပှၤဆီၣ်ထွဲကျိ ဆူၣ်ဆူၣ်, လၢအအိၣ်ဒီးဂံၢ်ထံးပီးလီဂ့ၤဂ့ၤ, ကရၢကရိတၢ်ဂ့ၤမး, ဒီး အစိကမီၤလုၢ်ဘၢတၢ်န့ၢ်မး လၢအကျဲးစၢးမၤတၢ်ဒ်သိး ပှၤကန့ၢ်စိာ်ဘၣ်ကျိအါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
လၢတၢ်ပာ်ဖျါအံၤအဂီၢ်န့ၣ် SBS တၢ်ကစီၣ်သန့ ဆဲးကျိးသံကွၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤဂဲၤလိာ်ဆီၣ်ထွဲကျိကရူၢ် Shooting Industry Foundation of Australia (SICA) န့ၣ်လီၤ.
နာ်သက့ အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ဖျါတၢ်ထံၣ်တဘျီဃီဘၣ်.
ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤန့ၣ်, အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ကျိသဲစးန့ၣ် အိၣ်ဘံဘူအသး လၢတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤကီ, နာ်သက့ ကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကဝီၤဒိၣ်တၢ်ပၢ ပဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီး သဲစးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ် အတၢ်ဟံးမူဒါလၢ တၢ်ပာ်လီၤတၢ်ဖီၣ်ကျိအတၢ်ဘျၢ — လၢအမ့ၢ် တၢ်တခါလၢအမၤကီထီၣ်ဝဲဒၣ် သဲစးသ့ၣ်တဖၣ်တပယူၤဃီ အိၣ်ဝဲဖးယံၤလံန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ Port Arthur ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ဖဲန့ၣ်အခါကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် John Howard ဟ့ၣ်သဟၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ပဒိၣ်လၢကီၢ်စဲၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲး ကမၤတၢ်ဆီတလဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒီး တၢ်ပာ်လီၤ ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ, လၢအစးထီၣ်ပာ်လီၤဝဲဒၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢ ဒီး ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ဝဲဒၣ်အီၤဒ်သိး National Firearms Agreement—ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ကျိတၢ်သးလီၤပလိာ်, ဒီး ကရၢကရိရဲၣ်ကျဲၤဝဲဒၣ် တၢ်ပှ့ၤန့ၢ်ကဒါက့ၤကျိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Dr Alice Grundy မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤကွဲးတၢ်ပာ်ဖျါသဃဲၤ လၢအဘၣ်ဃး တၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ကျိအဂ့ၢ်အကျိၤ လၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ Australian Institute န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤကီ ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ခဲကနံၣ်အံၤ ကျိသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်အါန့ၢ်ဒ်လၢတချုးတၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ Port Arthur ဒ်ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အတသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ပတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါအပူၤန့ၣ် ကျိသ့ၣ်တဖၣ် အါတက့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ဝ့ၢ်အဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ, လၢယဆိကမိၣ်ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ကလီၤကမၣ်ဝဲဒၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ်န့ၣ် ပှၤလၢအအိၣ်ဖဲ ဆ့ၣ်ဒနံၤဝ့ၢ်ပူၤတဂၤ အတၢ်ဖီၣ်ကျိစိာ်ကျိလံာ်ပျဲအိၣ်အါန့ၢ်အဘ့ၣ် ၃၈ဝ န့ၣ်လီၤ.”
Tim Quinn စံးဝဲဒၣ် ပှၤအိၣ်ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤကဝီၤဒ့အပူၤတနီၤ ဖဲအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်အပူၤန့ၣ် ကျိအိၣ်အါန့ၢ်အခိၣ် ၃ဝဝန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါပာ်သးဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်ကီတခါ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်လီၤဂာ်ဒ်သိး တၢ်မၤန့ၢ်ဟုၣ်ကျိအလီၢ်ဒီး ပၢနုာ်လီၤအါထီၣ်ကျိဖဲပှၤတဝၢအပူၤ, လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ကဟဲကဲထီၣ်သးဒီးပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်အိၣ်အါထီၣ်. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်အတမ့ၢ်ပှၤဃုထၢပာ်ဖှိၣ်တၢ်ဘၣ်.”
Western Australia ကီၢ်စဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲကီၢ်စဲၣ်ထဲတဘ့ၣ်ဧိၤလၢ အပာ်တၢ်အနီၣ်ထိၣ်ဒီး ပှၤတဂၤ ပှ့ၤကျိန့ၢ်ပှဲၤခိၣ်— လၢအအါကတၢၢ်မ့ၢ်ဝဲအခိၣ်တဆံန့ၣ်လီၤ.
Dr Grundy စံးဝဲဒၣ် တၢ်အံၤအခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂ့ၤ ပှ့ၤကျိအါန့ၢ် အခိၣ်တဆံ တန့ၢ်ဘၣ်ဒုတမ့ၢ်ဘၣ် - အခီပညီန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်လၢ တၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤအီၤပတီၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ပှဲၤန့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤတမ့ၢ်လၢနကဘၣ်ကျိးထံက့ၤအီၤဒ်သိးတၢ်ကီတခါအဂီၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်.
Samara McPhedran မ့ၢ်ဝဲဒၣ် Principal Research Fellow ဖဲ Griffith University တဂၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲဆဲးကျံးထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တခါ ဖဲ Conversation အပူၤ လၢအစံးဝဲဒၣ် တၢ်ဖီၣ်ကျိလံာ်ပျဲဒီး ပှၤကဲကျိကစၢ်လၢအဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲအါထီၣ် အိၣ်လၢနံၣ်ဆံဖှိၣ်အါမးလံနာ်သက့, တၢ်သူကျိလၢ အတဘၣ်ကျဲဘၣ်န့ၣ် လီၤစှၤကွံာ် အိၣ်ယံၤန့ၢ်တၢ်အံၤလံန့ၣ်လီၤ.
လၢ ၁၉၈ဝ နံၣ် စးထီၣ်သီအခါလံ တၢ်မၤသံမၤဝီတၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ခးအီၤလၢကျိန့ၣ် စှၤလီၤကွံာ်ဝဲဒၣ်, နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးန့ၣ် စှၤလီၤဝဲဒၣ်ဒ်သိး တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ Port Arthur ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဒီး တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးအံၤ အိၣ်ဂၢၢ်ဒီး လီၤစှၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
-
မတဂၤလၢအအိၣ်ဒီးကျိ - ဒီး မတဂၤလၢအကျိလံာ်ပျဲအိၣ်လဲၣ်?
မ့ၢ်ဘၣ်စးထီၣ်တဲအီၤန့ၣ်, လီၢ်ကဝီၤတၢ်ပၢကိးဘ့ၣ်ဒဲးန့ၣ် ပျဲဝဲဒၣ်ပှၤသးနံၣ်စၢ် လၢအမ့ၢ်ပှၤဖိသၣ်သးစၢ် ၁၂နံၣ်ဒၣ်လဲာ် သူကျိလၢအဖိသဲစးတၢ်ဘျၢန့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ထဲးစမ့နံယါပၢၤကီၢ်တၢ်ဖီၣ်ကျိဝဲၤကျိၤ—Tasmanian Police Firearms Service စံးဝဲဒၣ် တၢ်အံၤန့ၣ် ပျဲဝဲဒၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးန့ၢ်တၢ်နဲၣ်လီၤ လၢကဘၣ်သူကျိအံၤပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲး လၢအအိၣ်ဒီးပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤန့ၣ်လီၤ.
နာ်သက့န့ၣ်, ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအသးနံၣ် ၁၈နံၣ်ဆူအဖီခိၣ်ဒီး အဲၣ်ဒိးကျိလံာ်ပျဲန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ တီတီလိၤလိၤ လၢအဝဲအဲၣ်ဒိးလံာ်ပျဲအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတီတီလိၤလိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒ်သိး တၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ခးကျိကရၢအပူၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ပြၢသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ, တၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်ဟးကသုၣ်ကသီ ဟးအီၣ်ပှၢ်အဂီၢ်, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ပီးတၢ်လီလၢပှၤထူစံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒီး ပှၤကညီလၢအသးစၢၢ်ဆၢလၢအဲၣ်ဒိး ဃုထၢပာ်ဖှိၣ် တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဒီး တၢ်ဖှိၣ်ကျိလၢပျၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
နာ်သက့ လၢပှၤအိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတနီၤနီၤအဂီၢ်န့ၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတီတီလိၤလိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အိးဟိထီၣ်ကျဲလၢ တၢ်ကဟံးန့ၢ်တၢ်အဘျုးလၢတၢ်သူကျိအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢတၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တီတီလိၤလိၤ တၢ်လိၣ်ဘၣ်သူကျိ အိၣ်ဒီးကျိအဂီၢ် ကီၢ်စဲၣ်လၢ အဘၣ်နုာ်လီၤ တၢ်သမံသမိး တၢ်ဒိးန့ၣ် ခဲကနံၣ်အံၤ အိၣ်ဒၣ်ထဲ နယူဆီၣ်သ်ဝံ ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်စဲအံၤ ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်စကစးထီၣ်ပာ်လီၤဝဲပတြီၤဆိသဲစးအသီ, လၢအဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲအီၤလၢ Minns ပဒိၣ်, အဃိတၢ်အံၤ ကဆီတလဲဝဲဒၣ် ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢ လၢအကပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တီတီလိၤလိၤလၢ တၢ်ကမၤန့ၢ်ကျိ ဒီး လံာ်ပျဲလၢတၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ်အဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Stephen Bendle စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ်ပတြီၤဆိသဲစးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤတရီတပါတၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်လၢတၢ်ကိးအီၤ တၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ် ပတြီၤဆိသဲစး လၢအဘၣ်တၢ်ဆှၢနုာ်အီၤလၢ Shooters Party ဖဲနယူဆီၣ်သ်ဝံဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤအၢ်မၤနး မၤတရီတပါတၢ်ဖးဒိၣ်တခါဒီး အဝဲန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ဒီတခါလၢအမ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢတၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီး ကိတိာ်လၢတၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ်အဂီၢ်, အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးတၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအသီ လၢကအမ့ၢ် ပဒိၣ်ဟ့ၣ်လီၤ ကရၢတဖုလၢ တၢ်ဟးအီၣ်ပှၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
မ့မ့ၢ်လၢ Dr Grundy,အဂီၢ်န့ၣ် ခါဆူညါတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်တ့ထုးထီၣ်ကျိသ့ၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးစဲးဖီကဟၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ကျိလၢတၢ်တ့ထုးထီၣ်အီၤလၢ 3D တၢ်ဆဲးကျံးထုးထီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ်လီၤ. စဲးဖီကဟၣ်အံၤ အပှ့ၤဘၣ်သပှၢ်ပှၢ်ဒီး ကန့ၢ်ဘၣ် ကျိ 3D တၢ်ဆဲးကျံးလၢ အဃါဃုာ်အသးအါမးသ့ၣ်တဖၣ် လီၤလၢဒၣ်ထဲစ့ဒီလၣ် စှၤကထိန့ၣ်လီၤ. အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်တ့ထုးထီၣ် 3D ကျိ blueprints လၢအဖိးသဲစးန့ၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲကီၢ်စဲၣ်ခံဘ့ၣ်အပူၤ လၢအမ့ၢ် နယူဆီၣ်သ်ဝံဒီး ထဲးစမ့နံယါန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်မ့ၢ်မၤန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်ပီးတၢ်လီစှၤကိးခါဖဲ အ့ထၢၣ်နဲးအပူၤန့ၣ် တၢ်ထုးထီၣ် 3D ကျိတခိၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်လၢအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ပှဲၤသိးသိးတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ 3D ကျိန့ၣ် တၢ်မၤဟးဂီၤဘၣ်အီၤညီမးန့ၣ်လီၤ.”
Stephen Bendle စံးဝဲဒၣ် ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲတၢ်ဖီၣ်ကျိအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကျဲးစၢးမၤတၢ်လၢ ကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“ပၢၤကီၢ်သကုၤအီစထြ့လယါကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤအံၤ ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီတၢ်ဒီး တၢ်တ့ထုးထီၣ်ကျိလၢ 3D ဒီး ကျိလၢပှၤနီၣ်တဂၤတ့ထီၣ်န့ၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါကရူၢ်တဖု, လၢအဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဒီး ကမျၢၢ်တၢ်ကရၢကရိတနီၤလၢအဘၣ်ဃးအဝဲသ့ၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပမၤသကိးတၢ်ဒီး အီစထြ့လယါပဒိၣ်ခဲလၢာ် လၢတၢ်ကျဲးစၢးမၤပတုာ်ကွံာ် တၢ်တ့ထုးထီၣ်ကျိအတၢ်မၤတဆီဘၣ်တဆီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
ပှၤဂဲၤလိာ်တၢ်လၢအဘၣ်ဃးတၢ်ဖီၣ်ကျိအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢခံကတၢၢ်တခါန့ၣ် အတမ့ၢ်ထဲကျိအနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးဘၣ် မ့မ့ၢ်တခီပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး ကျိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အိၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤ.
Dr Grundy စံးဝဲဒၣ် ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်အဘၢၣ်စၢၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဖီၣ်ကျိဖဲထံကီၢ်အံၤအပူၤ ဒီး တၢ်ဆဲးပာ်လီၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်လၢ တၢ်ကမၤပတုာ်ကွံာ် တၢ်ဟုၣ်ကျိသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး အတၢ်ဖီၣ်ကျိလၢအတအိၣ်ဒီး လံာ်ပျဲဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်သီနုာ်လီၤ ကျိနီၣ်ဂံၢ်စရီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ Port Arthur တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤ တၢ်ဖီၣ်ကျိတၢ်ဘျၢတခါနာ်သက့ တုၤခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်မၤအီၤတန့ၢ်ထီၣ်ဘးဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ဘူးထီၣ်လၢအနံၣ် ၃ဝ အလီၢ်ခံလံဒီး ပမၤအီၤတန့ၢ်နီတခါဒ်ဘၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ် စံၣ်ညီၣ်ကွီၣ်ခိၣ်ကျၢၢ် ဝဲၤကျိၤ လၢအအိၣ်ဒီးမူဒါလၢအတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အံၤ, ဒီး လၢအဝဲသ့ၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်အပူၤန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် အကစးထီၣ်မၤဝဲဒၣ်အီၤဖဲ ၂ဝ၂၈နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဂ့ၢ်ဝီ အတၢ်အိၣ်သးခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ပဘၣ်ယိၣ်လၢတၢ်အံၤ အကတံာ်တာ်ဒ်ဝဲဒၣ်စှၤကိးနံၣ်ဒ်ဒီး ဖဲနံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးသ့ဝဲဒၣ်အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ.”
