دکتر پیروز زارعی، پژوهشگر پسادکتری در مؤسسه دوهرتی و دانشگاه ملبورن، درباره‌ی تحقیقات پیشرفته خود در حوزه ایمنی بدن توضیح داد.
پژوهش او بر روی سلول‌های حافظه‌ای T متمرکز است؛ نوعی از سلول‌های ایمنی که نقش مهمی در محافظت بلندمدت بدن در برابر بیماری‌ها دارند.
به گفته دکتر زارعی، «هدف اصلی تحقیقات ما این است که بفهمیم چطور سلول‌های حافظه‌ای T در قسمت‌های مختلف بدن شکل می‌گیرند و باقی می‌مانند.»
او توضیح می‌دهد که این سلول‌ها پس از ابتلا به یک بیماری یا دریافت واکسن، در اندام‌هایی مانند پوست یا ریه باقی می‌مانند و در صورت بروز دوباره همان عفونت، واکنشی سریع و مؤثر نشان می‌دهند.
سلول‌های T؛ مدافعان بدن در برابر ویروس و سرطان
دکتر زارعی در تعریف این سلول‌ها گفت: «سلول‌های T یکی از انواع گلبول‌های سفید خون هستند که می‌توانند سلول‌های آلوده به ویروس یا حتی سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود کنند. این سلول‌ها بخش حیاتی ایمنی سلولی بدن را تشکیل می‌دهند.»
به گفته او، واکسن‌ها باید بتوانند این سلول‌ها را در محل‌هایی از بدن که بیشترین احتمال تماس با ویروس وجود دارد (مانند ریه یا پوست)، فعال کنند. اما بسیاری از واکسن‌های فعلی که از طریق تزریق عضلانی (مانند واکسن‌های کرونا یا آنفلوانزا) تزریق می‌شوند، در این زمینه کارایی کافی ندارند.
او تأکید می‌کند: «اگر بتوانیم سلول‌های T را به محل‌های مناسب هدایت کنیم، می‌توانیم واکسن‌هایی بسازیم که محافظت بسیار بهتری ایجاد کنند.»
از پزشکی انسانی تا حفظ گونه‌های جانوری
تحقیقات دکتر زارعی تنها به سلامت انسان محدود نمی‌شود. او می‌گوید: «اصل عملکرد سلول‌های T فقط در انسان نیست، بلکه اکثر مهره‌داران این سلول‌ها را دارند. بنابراین از این اصول می‌توان برای بهبود واکسیناسیون در حیات‌وحش و حفاظت از گونه‌های در خطر استفاده کرد.»
به عنوان مثال، در تاسمانی از همین رویکردهای ایمنی‌شناسی برای محافظت از گونه‌ی در حال انقراض شیطان تاسمانی در برابر نوعی سرطان مسری استفاده می‌شود.
چالش‌ها و نوآوری‌ها در آزمایشگاه
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های تحقیقات در این حوزه، نادر بودن و پراکندگی این سلول‌هاست. دکتر زارعی می‌گوید: «سلول‌های حافظه‌ای T معمولاً در بافت‌ها پنهان‌اند، نه در خون. همین موضوع کار مطالعه آن‌ها را سخت می‌کند.»
او و تیم تحقیقاتی‌اش از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند توالی‌یابی سلولی و بارکدگذاری سلولی استفاده می‌کنند تا بتوانند این سلول‌ها را دقیق‌تر بررسی کنند. البته تحلیل داده‌های حجیم حاصل از این آزمایش‌ها خود نیازمند همکاری با متخصصان زیست‌اطلاعاتی است.
برنامه فارسی رادیو اس‌بی‌اس در روزهای شنبه و سه‌شنبه ساعت ۳ بعد از ظهر از طریق رادیو، به صورت آنلاین، کانال شماره ۳۰۲ تلویزیون‌های دیجیتال و از طریق اپ رایگان SBS Audio قابل دسترس است.
برای شنیدن برنامه های زنده و پادکست های ما اپ SBS Audio را از APP Store یا Google Play دانلود کنید. همچنین می توانید به اس بی اس فارسی از طریق اسپاتیفای، یا اپل پادکستز گوش کنید.
