«شیر را باز می‌کنید و آبی نیست»؛ نگاهی به «ورشکستگی آبی» در ایران

Iran's capital Tehran faces the worst water crisis in history

TEHRAN, IRAN - NOVEMBER 11: A view of Lavasan River, once considered one of Tehran's most water-rich rivers, which has largely dried up as other lakes and rivers reach critical levels due to the water shortages across Tehran, Iran on November 11, 2025. On November 7, Iranian President Pezeshkian warned Tehran may face water cuts and possible evacuation if it doesn't rain. (Photo by Fatemeh Bahrami/Anadolu via Getty Images) Source: Getty / Fatemeh Bahrami/ Anadolu

ایران با بی‌آبی بی‌سابقه‌ای روبرو شده است که حتی تهرانی‌ها آن را امروز احساس می‌کنند؛ برخی از متخصصان دلیل این «ورشکستگی آبی» را سومدیریت می‌دانند.


در سد کرج در شمال ایران، وضعیت به طور فزاینده‌ای وخیم است.

این سد که هم به تهران و هم به استان همسایه، البرز، آب می‌رساند، به شرایطی رسیده است که مقامات آن را «حجم مرده» می‌نامند.

برخی از تهرانی‌ها به اس‌بی‌اس گفته‌اند که شیرهای آبشان این روزها غیرقابل پیش‌بینی است و گاهی اوقات اصلا آبی وجود ندارد. ما هویت این شخص را پنهان کرده‌ایم، چراکه او نگران واکنش‌های احتمالی ناشی از انتقاد از رژیم است.

او گفت: «از چند وقت پیش ما مشکل فشار آب داشتیم ... در طول روز فشار کم باعث می‌شد آب کم بیاوریم. ولی الان دیگر [مسئله] از فشار آب فراتر رفته و شب‌ها آب قطع می‌شود.»

رئیس جمهور ایران، مسعود پزشکیان در اوایل این هفته این هشدار را صادر کرد.

او گفت: «اگر تا آذرماه در تهران باران نبارد باید آب را جیره‌بندی کنیم؛ اگر بازم نبارید باید تهران را خالی کنیم.»
به ما گفته شده که نگرانی در مورد آب در شهر رو به افزایش است.

یک شهروند در این رابطه گفت: «ولی اگر قطعی آب بیشتر از این شود و یک جوری با کمبود آب یا قحطی آب روبرو بشویم، چاره‌ای نیست که از استان خارج بشویم. »

ایران بیش از پنج سال است که خشکسالی شدیدی را تجربه می‌کند.

اما برخی از کارشناسان مدت‌هاست که هشدار داده‌اند که این وضعیت همچنین به دلیل سوء مدیریت آب است.

کاوه مدنی، مدیر موسسه آب، محیط زیست و سلامت دانشگاه سازمان ملل متحد، هم اولین بار در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی نسبت به این وضعیت هشدار داده بود.

بعدها بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ در حالی که معاون سازمان محیط زیست بود، نگرانی‌های جدی نسبت به کمبود آب در ایران مطرح کرد و از سیستم مدیریت آب جمهوری اسلامی انتقاد کرد. در واکنش، او توسط روزنامه کیهان «تروریست آب» نامیده شد.

در پاسخ، روزنامه کیهان، نزدیک به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، او را «تروریست آبی» نامید.

مدنی می‌گوید: «وضعیت ورشکستگی آب در ایران محصول سال‌ها سوءمدیریت، فقدان دوراندیشی و اتکای بیش از حد به فناوری است که با تغییراقلیم تشدید می‌شود.»

امنیت آب برای منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه نگرانی بزرگی است.

کوئنتین گرافتون استاد اقتصاد و مسئول مرکز عدالت آب در دانشگاه ملی استرالیا است.

او می‌گوید برخی از کشورهای این منطقه، به ویژه کشورهایی که جمعیت زیاد و رو به رشدی دارند، برای پاسخگویی به تقاضا برای منابع آب شیرین در تلاش هستند.

او گفت: «شما کشورهایی در خاورمیانه دارید که منابع آب دارند، به ویژه در کوه‌ها... اما درگیری‌هایی در مورد نحوه تخصیص این آب بین کشورها و در داخل آن کشورها وجود دارد.»

در تهران، به ساکنان در مورد «روز صفر» قریب‌الوقوع هشدار داده شده است؛ زمانی شیرهای آب خانه‌ها بسته می‌شود و آب به نقاط جمع‌آوری محلی هدایت می‌شود؛

یکی از شهروندان تهرانی گفت: «همیشه خودمان را دلداری دادیم که درست می‌شود، درست می‌شود... ولی مسئله آب دیگر چیزی نیست که بشود با امید حلش کرد.»

او افزود: «شما شیر آب را باز می‌کنید و آب ندارید. باید این قضیه را تجربه کنید تا متوجه بشوید چقدر هولناک است و چه آب چه کارکردی در زندگیتان دارد.»



برنامه فارسی رادیو اس‌بی‌اس در روزهای شنبه و سه‌شنبه ساعت ۳ بعد از ظهر از طریق رادیو، به صورت آنلاین، کانال شماره ۳۰۲ تلویزیون‌های دیجیتال و از طریق اپ رایگان SBS Audio قابل دسترس است.



برای شنیدن برنامه های زنده و پادکست های ما اپ SBS Audio را از APP Store یا Google Play  دانلود کنید. همچنین می‌ توانید به اس بی اس فارسی از طریق اسپاتیفای، یا اپل پادکستز گوش کنید.

همرسانی کنید
Follow SBS Persian

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Persian-speaking Australians.
Understand the quirky parts of Aussie life.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service