Australia yafafanuliwa;bei za upangaji zinaendelea kupanda wakati gharama ya maisha inaongezeka.

Licha ya viwango vya riba kutulia, stress ya kodi bado haijabadilika kote Australia. Katika miji mingi mikubwa, kaya bado zinatoa karibu theluthi moja ya mapato yao ili kuweka paa juu ya vichwa vyao. Na mara nyingine tena, Perth inashika nafasi mbaya zaidi. Jiji kuu lisilopatikana kwa urahisi zaidi nchini limeporomoka hata zaidi — likirekodi kushuka kwa asilimia nne zaidi katika uwezo wa kumudu gharama juu ya rekodi ya chini ya mwaka uliopita.

Bajeti ni kama vita wakati hakuna kitu kilichobaki cha ziada. Kwa Emily Clements, mama mmoja kutoka Perth, kila wiki inahisi kama ni hesabu ya kuishi. Analea watoto wawili wenye tofauti za kisaikolojia kwa malipo yake ya kulea wazazi kutoka Centrelink, ambayo ni karibu A$800 kwa wiki.

Kodi yangu ni dola mia nane Hamsini kwa wiki, kwa hivyo tayari malipo yenu yote ya Centrelink yalikwishatumika kwa ajili ya kodi. Hamna akiba yoyote, na pesa zaidi zitakuja kutoka kwa wazazi wetu kama kitu fulani kitatokea, kama gari likipata tatizo la tairi flati

Emily Clements

Bi Clements anafanya kazi ya muda katika idara ya utawala. Lakini kila dola anayopata inapunguza pensheni yake

Tumepata pesa hapa tunazoweza kutumia. Pesa bandia… jamani, ingekuwa vizuri kama ingekuwa ya kweli

Emily Clements

Kuweka akiba kwa ajili ya amana ya nyumba ni wazo ambalo amejifunza kulipuuza. Na hisia ya hatia inamgonga zaidi anapofikiria juu ya kuwahudumia watoto wake.

 

Hakika najaribu kutozingatia sana jambo hili kwa sababu linakufanya kuhisi kama ni kushindwa kabisa. Jambo hili halijawahi kuwa kwenye rada yangu… kwamba nashindwa kuwapatia watoto wangu mahitaji yao.

Emily

Haikuwa hivyo kila wakati. Bi. Clements anasema alikulia katika familia iliyokuwa ya kiwango cha kati kwa utajiri. Ameishi kwenye nyumba ya kukodi kwa miaka kumi iliyopita, lakini katika miaka michache iliyopita kodi yake iliongezeka kutoka dol amia tatu themanini kwa wiki hadi dol amia nane Hamsini leo.

Na ushindani ni mkali sana. Ameshiriki kwenye ufunguzi wa nyumba kadhaa hivi karibuni — kila moja alisema ilikuwa na zaidi ya watu 40 wakisubiri.

 

Nilifika kwenye nyumba ya wazi moja, nilikuwa nikisubiri kuuliza swali kwa wakala wa mali ... wakati nikiwa nasubiri hapo, tayari kulikuwa na mwanamke aliyekuwa akiongea naye ambaye alisema alikuwa ameuza tu mali yake na alikuwa na akiba ya dola laki sita, kwa hivyo alifurahi kulipa kodi ya mwaka mzima mapema. Hivyo ndivyo aina ya watu ninaoshindana nao.

Emily

Ripoti ya hivi punde ya Kielelezo cha Uwezo wa Kukodisha ya National Shelter inaonyesha kuwa shinikizo hilo linatokea kote nchini. Ingawa viwango vya riba vimedumu, uwezekano wa kumudu haupo juu ya kurudi haraka.

John Engeler kutoka National Shelter anasema suluhisho lazima litoke kwa ngazi zote za serikali.

Haya ndiyo mambo ambayo serikali za majimbo zinaweza kufanya — na ikiwa mtaunga mkono na kile ambacho Jumuiya ya Madola inaweza kufanya, kupitia uongozi na miradi kama ujenzi wa kukodisha na sheria za kitaifa za upangaji, na njia zingine ambazo Jumuiya ya Madola yenyewe inaweza kufanya tofauti - hiyo ndiyo tungependa kuona.

John Engeler

Lakini katika miji mingi, hasa Sydney na Perth, tofauti hiyo haiwezi kufika haraka vya kutosha. Huko Sydney, shinikizo ni kali pia. Charlotte Karlsson-Jones mwenye umri wa miaka arobaini na miwili alikuja Australia kutoka Uswidi akiwa na miaka 19 kama mwanafunzi. Zaidi ya miongo miwili baadaye, yeye ni mama pekee anayepanga — na bado anahangaika.

 

Kama mimi, wa kizazi cha kwanza... wazazi wangu hawako kwenye soko la mali. Hatuna faida ambayo wengine wa kizazi changu wameipata.

Tayari tumeachwa nyuma. Anapofanya kazi kwa muda wa nusu, yeye hupata dola 2,000 kila wiki mbili. Dola 1,200 ya hiyo huenda moja kwa moja kwa kodi.

 

Wanawake wazee wamekuwa kwa muda mrefu sana wakiwa na hatari kubwa ya kuishia kuwa wasio na makazi, au kuishi katika nyumba za kijamii, kwa hivyo si jambo tunaloweza kushughulikia tu kwa kutoa nyumba kwa wanawake wazee. Nafikiri tunahitaji kulishughulikia mapema zaidi katika maisha ya mwanamke katika suala la nafasi zao za kwenda kufanya kazi na kujimudu.

Charlotte Karlsson-Jones

Na si familia tu zinazopata mzigo huu. Makampuni yanahangaika kuvutia wafanyakazi ambao hawawezi kabisa kumudu kuishi karibu na sehemu wanazofanya kazi. Mmiliki wa mkahawa Ie-Tehn Kwee anaona athari za hali hii kila siku.

 

Tatizo ni kwamba kuna nyumba chache ambazo zinapatikana kuliko mahitaji ya watu. Na kuna baadhi ya watu wanaomiliki nyumba nyingi zaidi kuliko wanazoweza kuishi. Kama nyumba hizo zingekuwa zinapatikana zaidi, mambo yangekuwa rahisi.

Ie-Tehn Kwee

Waziri wa Makazi wa Australia Magharibi, John Carey, anasema ukuaji wa uchumi na ongezeko la idadi ya watu ni sababu za shinikizo — na anasisitiza kuwa serikali inafanya kila iwezalo. Anaonyesha uwekezaji wa $5.8 bilioni katika makazi na nyumba za kijamii 3,800 zilizotolewa katika kipindi cha miaka minne. Serikali ya Shirikisho inasema inatambua kuwa kunahitajika zaidi kufanywa — lakini inasema inaongeza usambazaji kupitia fedha za kitaifa za makazi na kwa kushirikiana na majimbo ili kujenga nyumba zaidi za kukodisha. Kwa familia kama ya Emily, mipango mikubwa na ahadi za muda mrefu haziwezi kubadilisha hali ya wasiwasi ya sasa.

Hii inaweza kuwa Krismasi yao ya mwisho katika nyumba hii ya kukodi. Kwa kuwa mkataba wake unamalizika katika miezi mitatu na mamia wanashindania kila tangazo la nyumba, kufukuzwa kwa lazima ni hali ambayo inaweza kutokea.