หลายคนที่ใช้ชีวิตในออสเตรเลียมานาน มีความฝันว่าอยากกลับไปใช้ชีวิตบั้นปลายที่เมืองไทย อยู่ใกล้ครอบครัว ในวัฒนธรรมที่คุ้นเคย และได้ทานอาหารที่ถูกปากเหมือนอยู่บ้านเกิด แต่ในขณะเดียวกันก็ยังต้องการความมั่นคงทางรายได้จากเงินบำนาญผู้สูงอายุของออสเตรเลีย (Age Pension)
คำถามสำคัญคือ หากย้ายกลับประเทศไทยหรืออาศัยในต่างประเทศถาวร ยังสามารถรับ Age Pension ต่อได้หรือไม่ และต้องระวังเรื่องใดบ้างเพื่อไม่ให้เสียสิทธิ์ที่พึงได้รับ
เอสบีเอสไทยพูดคุยกับคุณ จัสติน โบตต์ เจ้าหน้าที่ให้ข้อมูลชุมชน (Community Information Officer) จาก Services Australia ซึ่งเขาได้ให้รายละเอียดไว้ดังนี้
Age Pension กับ Retirement ต่างกันอย่างไร
หลายคนเข้าใจว่าเมื่อพูดถึงการเกษียณ ก็ควรจะได้รับบำนาญทันที แต่ในระบบของออสเตรเลีย Retirement และ Age Pension คือคนละเรื่อง
Retirement คือช่วงเวลาที่คุณตัดสินใจหยุดทำงานเพื่อใช้ชีวิตในแบบที่ต้องการ อาจเกิดขึ้นตอนอายุ 55, 60 หรือ 75 ปีก็ได้ ขึ้นอยู่กับทรัพยากรทางการเงินของแต่ละคน
ส่วน Age Pension คือเงินบำนาญจากรัฐบาล ซึ่งจะเริ่มได้รับเมื่ออายุครบ 67 ปี ตามเกณฑ์ของรัฐ จัสติน อธิบายว่า
คุณสามารถเลือกจะเกษียณเมื่อไหร่ก็ได้ แต่ Age Pension จะเริ่มเมื่อคุณอายุ 67 ปีจัสติน โบตต์
เงื่อนไขการมีสิทธิ์รับ Age Pension ในออสเตรเลียเป็นอย่างไร
คุณจัสตินอธิบายว่าเงื่อนไขการได้ Age Pension คุณต้องผ่านเงื่อนไขต่อไปนี้
- มีอายุครบ 67 ปีขึ้นไป (Age Pension Age)
- ต้องอยู่อาศัยในออสเตรเลียไม่น้อยกว่า 10 ปี โดยในช่วงเวลานั้น และต้องมีอย่างน้อย 5 ปีที่อยู่ออสเตรเลียอย่างต่อเนื่อง
- ต้องผ่านการประเมินด้านรายได้และทรัพย์สิน (Income & Assets Test) เพราะ Age Pension เป็นเงินแบบ Means-tested คือจะประเมินสิทธิ์ตามฐานะทางการเงินจริง
จัสติน ยืนยันว่าคุณไม่จำเป็นต้องมีสัญชาติออสเตรเลีย สิ่งที่นำมาพิจารณาคือ สถานะการอยู่อาศัยในฐานะผู้อยู่อาศัย (Australian Resident) ตามกฎหมาย ซึ่งสิทธิดังกล่าวไม่ได้พิจารณาจากการถือพาสปอร์ตหรือสถานะพลเมือง
ย้ายไปต่างประเทศแล้วยังรับ Age Pension ได้ไหม
คำตอบคือ สามารถรับได้ต่อ หากผ่านเกณฑ์ที่กล่าวมาแล้ว แต่สิ่งสำคัญคือ จำนวนเงินที่ได้รับอาจเปลี่ยนแปลง เมื่อคุณอยู่นอกประเทศถาวร รัฐบาลจะนำหลักการที่เรียกว่า Australian Working Life Residency มาพิจารณา
การคำนวณสิทธิบำนาญจะดูจากจำนวนปีที่คุณเคยอาศัยอยู่ในออสเตรเลียในช่วงอายุ 16–67 ปี แล้วเทียบกับเกณฑ์สูงสุดที่ 35 ปี
- หากอยู่ในออสเตรเลีย ครบ 35 ปีขึ้นไป รับ Full Rate Pension แม้อยู่ต่างประเทศ
- หากอยู่ น้อยกว่า 35 ปี รับตามสัดส่วน เช่น อยู่ 10 ปี ก็จะได้รับ 10/35 ส่วนของเงินบำนาญ
“ยิ่งคุณเคยอยู่ออสเตรเลียนาน ตอนย้ายไปต่างประเทศคุณก็จะได้รับบำนาญใกล้เคียงกับคนที่อยู่ในออสเตรเลีย” จัสติน ระบุ
จัสติน โบตต์ เจ้าหน้าที่ให้ข้อมูลชุมชน (Community Information Officer) จาก Services Australia
ระยะเวลาพำนักต่างประเทศมีผลกับจำนวนเงินบำนาญหรือไม่
จัสติน อธิบายว่า หลังจากที่ผู้มีสิทธิได้รับเงินบำนาญแจ้งออกนอกประเทศ เงินที่ได้รับจะเปลี่ยนตามระยะเวลาที่อยู่นอกออสเตรเลียดังนี้
- 0–6 สัปดาห์แรก ได้รับเงินเต็มจำนวน เช่นเดียวกับตอนอยู่ในประเทศ
- 6–26 สัปดาห์ จะมีการหยุดจ่าย เงินเสริมบางส่วน (Pension Supplements)
- หลัง 26 สัปดาห์ เงินจะถูกคำนวณใหม่ตามระบบ 35 ปี (Working Life Residency)**
จัสตินชี้ว่า “เมื่อเงินเริ่มบำนาญปรับลด ผู้รับสิทธิ์ไม่ต้องยื่นคำขอใหม่ ระบบจะทำงานอัตโนมัติ ขอเพียงแจ้งวันเดินทางออกและกลับให้ถูกต้อง”
การโอนเงินเข้าไทย ค่าเงิน และภาษี
จัสตินให้ข้อมูลว่า รัฐบาลออสเตรเลียจะยังคงจ่ายเงินตามอัตราเดิมแบบ รายปักษ์ แต่เมื่ออยู่นอกประเทศ การจ่ายจริงจะถูกปรับเป็น รายเดือน
จำนวนเงินที่ได้รับอาจเปลี่ยนแปลงตามอัตราแลกเปลี่ยนในช่วงเวลานั้น ผู้รับบำนาญ สามารถเลือกได้เอง ว่าจะให้:
- เงินเข้าบัญชีธนาคารในออสเตรเลีย แล้วโอนออกเองภายหลัง
- หรือให้รัฐบาลโอนเข้าบัญชีธนาคารในประเทศไทยโดยตรง
ผู้รับควรตรวจสอบกับธนาคารของตนเองว่า วิธีใดมีค่าธรรมเนียมต่ำกว่า และเหมาะสำหรับการใช้ชีวิตระยะยาว จัสตินมีข้อแนะนำเกี่ยวกับเรื่องภาษีว่าคุณจะต้องตรวจสอบกับรัฐบาลประเทศปลายทาง ว่าเงินที่โอนเข้าบัญชีในประเทศนั้นจะถูกจัดเก็บภาษีในฐานะรายได้หรือไม่
สิทธิ Medicare และ Pensioner Concession Card
หากเป็นการเดินทางชั่วคราวไม่เกิน 12 เดือน Medicare ยังอยู่ในระบบ แต่หากประกาศย้ายถาวร หรืออยู่นอกประเทศเกิน 12 เดือน สิทธิ Medicare จะหยุดทันที และMedicare จะไม่ครอบคลุมค่ารักษาในประเทศไทย
และสำหรับ Pensioner Concession Card ยังมีผล เพียง 6 สัปดาห์แรก หากออกนอกประเทศแบบชั่วคราว แต่หากย้ายถาวร สิทธิ์จะ หยุดทันที และ ไม่สามารถใช้สิทธิ์ลดหย่อนใด ๆ ในต่างประเทศได้
ควรเตรียมอะไรให้พร้อมก่อนย้ายไปอยู่ต่างประเทศ
สิ่งที่ผู้คนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคือการไม่แจ้งข้อมูลจำเป็นแก่รัฐบาลเพราะคาดว่ารัฐบาลทราบข้อมูลเหล่านี้อยู่แล้ว จัสตินระบุว่า
“รัฐบาลจะไม่รู้ว่าคุณมีเงินเท่าไหร่หรืออยู่ที่ไหน หากคุณไม่แจ้ง การไม่อัปเดตข้อมูลอาจนำไปสู่การถูกระงับสิทธิ์ หรือถูกเรียกเงินคืนย้อนหลังได้”
จัสตินเน้นว่า สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ต้องมีช่องทางติดต่อกับ Services Australia ในระยะยาว โดยคุณควรตั้งค่า MyGov ให้เรียบร้อยก่อนเดินทาง หากไม่แน่ใจในกระบวนการดังกล่าว เพราะถึงแม้คุณจะอยู่ต่างประเทศ คุณยังต้องแจ้งสถานะทางการเงิน พื้นที่อยู่อาศัย และอัปเดตข้อมูลกับรัฐบาลออสเตรเลียเป็นระยะ
คุณสามารถนัดหมายสำนักงาน Services Australia เพื่อให้เจ้าหน้าที่สอนใช้ MyGov แบบตัวต่อตัว และสามารถขอใช้บริการล่ามได้
หากต้องการปรึกษาด้านทรัพย์สิน เช่น ขายบ้านในออสเตรเลียแล้วย้ายไปซื้อบ้านในไทยว่าจะกระทบสิทธิ์หรือไม่ สามารถโทรถามข้อมูลได้ที่ Financial Information Service (FIS) ที่
132 300 และพูดคำว่า “Financial Information Service”
หลายครอบครัวขายบ้านในออสเตรเลีย แล้วย้ายไปซื้อบ้านในต่างประเทศ แต่ไม่รู้ว่าการมีเงินเหลือหรือการถือทรัพย์สินอาจกระทบสิทธิ์บำนาญได้จัสติน โบตต์
+61 3 6222 3455 เวลาทำการ: จันทร์–ศุกร์ 8.00–17.00 น. (ตามเวลาออสเตรเลีย)
ผู้ที่ต้องการกลับไปใช้ชีวิตในประเทศไทยหลังเกษียณ สามารถทำได้ และยังรับ Age Pension ได้ต่อ แต่ต้องเตรียมตัวด้านระบบการแจ้งข้อมูล ช่องทางติดต่อ และตรวจสอบสิทธิ์อย่างรอบคอบก่อนตัดสินใจ
ฟังสัมภาษณ์เรื่องนี้ทั้งหมดได้ที่นี่:
