เอ็มมา ซัทคลิฟ ผู้อำนวยการบริษัท E-V FireSafe ซึ่งได้รับทุนจากกระทรวงกลาโหมออสเตรเลียเพื่อวิจัยเรื่องไฟไหม้แบตเตอรีรถยนต์ไฟฟ้าและการรับมือฉุกเฉิน ระบุว่าตั้งแต่ปี 2010 เป็นต้นมา มีเหตุไฟไหม้รถยนต์ไฟฟ้าแบบจดทะเบียนวิ่งบนถนนในออสเตรเลียเพียง 11 ครั้ง
“ที่ออสเตรเลีย เรามีเหตุไฟไหม้แบตเตอรีในรถยนต์ไฟฟ้าแบบเสียบปลั๊กทั้งหมดเพียง 11 ครั้งเท่านั้น นับตั้งแต่เริ่มมีการใช้มา ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการชนด้วยความเร็วสูง มีหลายครั้งที่เป็นการวางเพลิง และอย่างน้อย 3 ครั้งเกิดขึ้นเมื่อรถยนต์ไฟฟ้าจอดอยู่ในโรงจอดรถภายในบ้าน และมีไฟจากที่อื่นลามเข้ามา”
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
สาวไทยเตือนภัย “พาวเวอร์แบงก์” ระเบิดไฟใกล้ตัว
อย่างไรก็ตามเหตุไฟไหม้จากแบตเตอรีลิเธียมไอออนและแบตเตอรีลิเธียมขนาดเล็กกลับเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก เธอกล่าวว่า มีเหตุบ้านถูกไฟไหม้ 4 หลังในเมืองเพิร์ท จากเหตุนี้ ในเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา
“ไฟไหม้แบตเตอรีลิเธียมไอออนเป็นที่รู้จักกันว่าเกิดจากปรากฏการณ์ ‘Thermal runaway’ ในรถยนต์ไฟฟ้าหนึ่งคันอาจมีเซลล์แบตเตอรีแยกกันเป็นร้อยหรือเป็นพันเซลล์ เมื่อเซลล์ใดเซลล์หนึ่งเสียหาย จะเกิดการลัดวงจรและปล่อยก๊าซไวไฟที่เป็นพิษออกมา ก๊าซนั้นจะติดไฟ จากนั้นความร้อนจะแพร่ไปยังเซลล์ถัดไป ทำให้เซลล์นั้นแตก ปล่อยก๊าซ และติดไฟต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ”
และปฏิกิริยาลูกโซ่นี้หยุดได้ยากมาก
เมื่อปรากฏการณ์ Thermal runaway เริ่มขึ้น ก็ยากมากที่จะควบคุมหรือหยุดมันได้ ซึ่งนี่คือความท้าทายของนักดับเพลิง เราไม่สามารถหยุดไฟไหม้ในรถยนต์ไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพซัทคลิฟ ผู้อำนวยการบริษัท E-V FireSafe กล่าว
ผู้ขับขี่สกูตเตอร์ไฟฟ้าใกล้ทะเลสาป Source: AAP / Luka Coch
“เนื่องจากพาหนะไฟฟ้าเหล่านี้มักถูกผลิตด้วยเซลล์แบตเตอรีคุณภาพต่ำ และแทบไม่มีข้อกำหนดด้านมาตรฐานการผลิตหรือการจำหน่าย อีกทั้งยังผ่านการใช้งานหนักทุกวัน ปัญหาอีกอย่างคือผู้คนมักนำจักรยานไฟฟ้าหรือสกูตเตอร์ไฟฟ้าเข้ามาในบ้านหลังเลิกงานหรือเลิกเรียน และเสียบชาร์จไว้ในห้องนั่งเล่น”
เธอกล่าวว่าเมื่อไฟไหม้เริ่มต้นในบ้าน ผลลัพธ์อาจถึงร้ายแรงถึงชีวิตได้
“เรามีผู้เสียชีวิต 5 รายจากเหตุไฟไหม้แบตเตอรีจักรยานไฟฟ้าและสกูตเตอร์ไฟฟ้า และเราสูญเสียบ้านเรือนจากเหตุนี้ในอัตราที่น่ากลัว เช่น ในเมืองเพิร์ทเมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา มีบ้าน 4 หลังถูกทำลายจากเหตุนี้ ในเวลาเพียง 48 ชั่วโมง”
ไฟไหม้แบตเตอรีอาจลุกลามได้ Source: Getty / Getty Images/John Lund
ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่า มาตรฐานความปลอดภัยของ PMDs ต่ำกว่ารถยนต์ไฟฟ้าและแบตเตอรีในบ้านมาก ขณะที่อุปกรณ์ขนาดเล็ก เช่น บุหรี่ไฟฟ้า เครื่องมือไฟฟ้า และเพาเวอร์แบงก์ ก็เกิดไฟไหม้ในออสเตรเลียทุกวันเช่นกัน
“ถ้าแบตเตอรีของคุณบวม ร้อนผิดปกติ แม้ไม่ได้ชาร์จหรือใช้งาน หรือมีกลิ่นผิดปกติ นั่นคือสัญญาณเตือนว่าแบตเตอรีอาจมีปัญหา”
ซัทคลิฟแนะนำว่า หากพบสัญญาณเหล่านี้ ควรนำจักรยานไฟฟ้าหรือสกูตเตอร์ไฟฟ้าออกจากบ้านและให้อยู่ห่างจากวัสดุไวไฟ
แกเร็ธ มอร์แกน ผู้อำนวยการบริษัท E-V Fire Protection ซึ่งพัฒนาระบบดับเพลิงใต้ท้องรถยนต์ไฟฟ้ากล่าวถึงการรวบรวมสถิติที่ยังไม่ชัดเจนนัก
“สถิติเรื่องไฟไหม้รถยนต์ไฟฟ้าเชื่อถือได้ยาก เพราะข้อมูลทั่วโลกยังไม่ได้แยกชัดเจนว่าไฟไหม้เกิดจากส่วนใด เป็นไฟไหม้ตัวรถทั่วไป หรือไฟไหม้จากแบตเตอรีขับเคลื่อน (traction battery) ดังนั้นยังเป็นพื้นที่สีเทามาก”
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
วิธีป้องกันไฟไหม้บ้าน เพื่อป้องกันความวอดวายที่อันตรายที่สุด
อย่างไรก็ตาม เขายืนยันเช่นเดียวกับซัทคลิฟว่า เหตุไฟไหม้แบตเตอรีรถยนต์เกิดขึ้นไม่บ่อยนัก
“ความท้าทายที่หน่วยดับเพลิงในออสเตรเลียและทั่วโลกเผชิญทุกวัน คือการรับมือไฟไหม้จากอุปกรณ์ไมโครโมบิลิตี เช่น สกูตเตอร์และสเกตบอร์ด ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการผลิตที่ไม่ได้มาตรฐาน”
มอร์แกนระบุว่าควรปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้ผลิตในการชาร์จ เพราะการชาร์จเร็วตลอดเวลาและการชาร์จจนเต็มเกินไปไม่เป็นผลดีต่อแบตเตอรี และอาจทำให้เกิดความเสียหายได้ในอนาคต นอกจากนี้ การกระแทกหรือการเจาะเซลล์แบตเตอรีอาจทำให้เกิดความร้อนผิดปกติในแพ็กแบตเตอรีได้อย่างรวดเร็วอีกด้วย
